به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، روز شنبه این هفته، مراسمی رسمی توسط مسئولان شرکت ایران ایر برای رونمایی از "ساخت نخستین آزمایشگر ارابه فرود برای هواپیمای مسافربری A320 " برگزار شد تا این شرکت دولتی از متخصصان و دست اندرکاران ساخت این سامانه قدردانی و آنرا رسما افتتاح کند؛ مراسمی که نشان می داد بخش دولتی کشور تا چه حد علاقمند به رونمایی و افتتاحیه است و در مقایسه با نیروهای مسلح، کارهای نمایشی را دوست می دارد.

 همانطور که روابط عمومی ایران ایر نیز اعلام کرده، پیش از این نیز تعمیرات ارابه فرود هواپیمای مورد نظر در ایران انجام می شد اما برای انجام آزمایش های بعد از این تعمیر اساسی، قطعه مورد نظر باید به خارج از کشور اعزام می شد تا تست های کیفی آن انجام شود.

این رخداد اگرچه به عنوان گامی در راستای خودکفایی کشور و بی نیازی به طرف خارجی، قابل تقدیر و ارزشمند است اما مقایسه آن با خدماتی که در بخش های فنی نیروهای مسلح برای سرپا نگاه داشتن تجهیزات پرنده و جنگنده های ایرانی انجام شده، نشان می دهد این رخداد، قابل رقابت و قیاس با آنها نیست و آنهایی که یک روز عکس یادگاری با هواپیمای ایرباسی که صرفا به قصد توقفی چند ساعته و بازاریابی در ایران فرود آمده بود را ارزشمند می دانند، با کوچکترین اقدامی نیز مراسم جشن برپا می کنند و لوح تقدیر و تندیس اهدا.

**نیروهای مسلح؛ 40 سال مجاهدت های بی ادعا

اما نگاهی به تحریم های بخش هوانوردی نظامی کشور مان، نشان از وضعیتی بسیار سخت تر و بعضا حساس تر در این بخش دارد. تقریبا از روز اول بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، پشتیبانی فنی ناوگان هواپیمایی و بالگردی کشور ما قطع شده و ما با همین وضعیت و در همان ابتدای راه 8 سال جنگ سخت را نیز پشت سر گذاشتیم.

نگاهی گذرا به آنچه در رسانه ها منتشر می شود را می توان برای نمونه مورد استفاده قرار داد. انواع و اقسام هواپیماها و بالگردهای رزمی و ترابری نظامی هر ساله در کشور ما تعمیر شده و بعد از انجام تعمیرات اساسی و سنگین دوباره به خط پروازی باز می گردند. در موارد بسیار زیادی مربوط به زمان جنگ که حتی برخی از آنها در سالهای پس از جنگ رخ داد جنگنده ها و بالگردهای آسیب دیده بر اساس آتش دشمن توسط یگان های فنی نیروهای مسلح تعمیر و بازسازی کلی شده و به خدمت بازگردانده شده اند.

**دشواری های کار در نیروهای مسلح در مقایسه با بخش غیر نظامی

بررسی ناوگان پروازی نظامی و غیر نظامی کشور می تواند نکات بسیار مهمی در این بخش را به ما بیاموزد. در بخش غیر نظامی، ما با یک ناوگان عمدتا غربی رو به رو هستیم که بیشتر آنها یا ساخت شرکت ایرباس یا شرکت بوئینگ بوده و راه های بدست آوردن قطعات یدکی و همان طور که توسط ریاست فعلی هما به آن اشاره شد "امکان ارسال و چک قطعات در خارج از کشور برای این شرکت فراهم بوده است" و حتی در دوران سخت تحریم ها نیز به علت گستردگی قطعات در سراسر دنیا، امکان خرید و تهیه آن از بازارهای متعددی وجود داشته است.

اما در نیروهای مسلح، برای مثال در نیروی هوایی ارتش با چندین نوع هواپیمای جنگی ساخت کشورهای مختلف با فلسفه های طراحی و قطعات و مهندسی کاملا متفاوت رو به رو هستیم. از میراژ فرانسوی گرفته تا اف 14 آمریکایی و میگ 29 روسی الی اف 7 چینی در این نیرو حضور دارد. در بخش بالگردی نیز با ترکیبی شرقی غربی رو به رو هستیم که از کبری و 214 ساخت آمریکا تا ام آی 17 روسی در آن موجود است. حتی برخی از هواپیماهای ترابری سنگین ارتش با قدمت دهها ساله مثل B747 هم در این سالها با وجود فشار بیشتر اما همچنان در خط پروازی باقی ماندند و به خدمت مشغول هستند و خدمات فراوانی را نیز در سالهای اخیر به کشورمان ارائه کرده اند که در آینده، بیشتر امکان سخن گفتن از آن وجود دارد.

برای نمونه هواپیمای میراژ اف 1 فرانسوی که به صورت پناهنده وارد ایران شد و اصولا کارشناسان ایرانی هیچ گونه آشنایی از لحاظ فنی با این پرنده نداشتند اما در حال حاضر شاهد هستیم که این هواپیما همچنان در حال پرواز در نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است.

روش استاندارد و قانونی تهیه قطعات برای این پرنده ها که 40 سال است عمدا بسته شده و خصوصا در سالهای دفاع مقدس بخش های زیادی از آن به قیمت های گزاف از بازار سیاه تهیه می شد. در سالهای پس از جنگ تحمیلی، متخصصان در بخش های هوایی کشور نه تنها بحث تعمیر اساسی این پرنده ها را در دستور کار قرار دادند بلکه بحث نوسازی و ارتقاء هواپیماهای مورد نظر نیز در دستور کار قرار گرفت. در این سالها انواع و اقسام سامانه های راداری، اپتیکی و تسلیحاتی جدید بر روی این وسایل پرنده نصب شده و به یگان های عملیاتی تحویل داده شده است.

در کنار همه این بحث، مسئله ساخت هواپیما و بالگرد بومی، توسعه شبیه سازهای پروازی و بسیاری دیگر از اقدامات در نیروهای مسلح انجام شده است که هیچ کدام از آنها یا شاید اصولا رسانه ای نشده یا در سایه توجه به سایر اخبار با بی توجهی از آنها عبور شده است. همچنین بحث طراحی و ساخت شبیه سازها خود یکی از نکات بسیار مهمی است که نیروهای مسلح چندین سال است در آن به خودکفایی رسیده ولی بخش غیر نظامی آنچنان که باید و شاید در آن فعال نبوده و بیشتر به استفاده از منابع و امکانات موجود خارجی در آن بخش تکیه کرده است.

این نکته نیز قابل بیان است که طبق اعلام  امیر خلبان «یوسف قربانی» فرمانده هوانیروز ارتش، از سال گذشته تاکنون حدود 60 فروند بالگرد در انواع مختلف تهاجمی و ترابری سبک، و شناسایی و ترابری سنگین را بازآماد کرده و به رده عملیاتی برگردانده است.

حرکت در سمت خودکفایی و قطع نیاز به خارج از کشور مشخصا در تمام بخش ها امری پسندیده است ولی مشخصا در بخش هوانوردی و در مقایسه بین بخش نظامی و غیر نظامی شاهد تفاوت بسیار آشکاری هستیم که مشخصا نشان از مدیریت بهتر و صحیح تر در بخش نظامی دارد. درست است که سامانه تست ارابه فرود، بخش حساسی برای اطمینان از پرواز یک هواپیمای مسافربری با بیش از 100 مسافر محسوب می شود اما قطعا بخش دولتی با در اختیار داشتن بودجه و دسترسی های مناسب، قابل قیاس با نیروهای مسلح که انواع سختی ها، تهدیدها و مضیقه ها را تحمل می کنند و دم نمی زنند، نخواهد بود.