به گزارش گروه فرهنگ و هنر مشرق، مراسم افتتاحیه سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران صبح امروز در مصلی امام خمینی(ره) با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر فرهنگ کشور صربستان و نمایندگانی از کشور تونس و سایر کشورها برگزار شد.

*نباید اجازه دهیم جریان‌های انسدادگرایانه آزادی اندیشه را محدود کنند

براساس این گزارش، صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم ابتدا به نیابت از رئیس جمهور سلام و عذرخواهی دکتر روحانی را منتقل کرد و گفت: ایشان دغدغه‌های فرهنگی را همیشه جدی می‌دانند،‌ همین چند ماه قبل با حضور در جشن کتاب سال این موضوع را نشان دادند و امروز هم تا آخرین ساعات قرار بود خدمت ایشان باشیم اما پاره‌ای از بحث‌های داخلی و بین‌المللی نیازمند تصمیمات عاجل بود و به خصوص اینکه از فردا نیز تعطیلات اعیاد شعبانیه آغاز خواهد شد و از سوی دیگر جناب روحانی اوایل هفته آتی به خراسان رضوی سفر خواهند داشت. در این تراکم کاری نیابت به بنده دادند که سلام ایشان را به اهالی فرهنگ و هنر منتقل کنم.

وی افزود: بی‌تردید مساله کتاب را به عنوان صرف یک ظرفیت رسانه و امری که یک قالب فرهنگی است نمی‌توان دید. کتاب از زوایای مختلف به عنوان پایه ما در فرهنگ محسوب می‌شود و هم حلقه ارتباطی همه اجزای یک کشور فرهنگ فرهنگ یک کشور است.

وی افزود: همه اجزاء فرهنگ ملت از کتاب ریشه می‌گیرند و بر مبنای این ریشه میوه میدهند. هیچ حوزه فرهنگ و هنر و علم کشور نیست که از کتاب ارتزاق نکند؛ لذا نمایشگاه کتاب تهران نمایشگاه همه ملت ایران است.

وی با بیان اینکه کتاب مبدا خیزش‌ها و بعثت‌های تمدنی است تصریح کرد: هر ملتی اگر می‌خواهد جهشی تازه را در خودش آغاز کند با کتاب‌های تازه آغاز می‌کند چرا که کتاب‌های بعثت‌های جدید ایجاد کرده‌اند. کتاب حلقه اتصال ملت‌ها و تمدن‌ها است. ما با کتاب با هم مبادله فرهنگی و تمدنی داریم.

صالحی در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به اینکه ایران را با مثنوی و دیوان حافظ می‌شناسند، گفت: این در صورتی است که ما نیز سایر ملت‌ها را با کتاب‌هایشان می‌شناسیم، کتاب سرمایه ماندگار ملت‌ها است. نفت و معادن تمام شدنی هستند اما کتاب مانا است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود به 40 سالگی انقلاب اشاره کرد و گفت: خوشبختانه انقلاب اسلامی 40 سال را گذرانده و طی این سال‌ها توانسته در حوزه‌های مختلف گام‌هایی را به پیش براند. ما در این 40 سال از سال 57 تا 96 حدود یک میلیون و 230 هزار عنوان کتاب منتشر کرده‌ایم که 667 هزار جلد عنوان از آنها چاپ اول هستند یعنی بیش از 660 هزار کتاب چاپ اول طی 40 سال در ایران چاپ و منتشر شده است.

به گفته این مقام مسئول در وزرات ارشاد از میزان یاد شده 960 هزار عنوان تالیفی و 272 هزار عنوان ترجمه است؛ ایران اسلامی طی 40 سال گذشته جریان پرشتاب فرهنگ و تولید علم را طی کرده و توانسته در این قلمرو و حیطه تنوع موضوعی قابل توجهی داشته باشد که این امر در تولیدات 40 ساله مشاهده می‌شود.

وزیر ارشاد ضمن تاکید بر این مهم که رقم نخست کتاب را در کشورمان در حوزه ادبیات، شعر، رمان، نمایشنامه داریم گفت: حوزه ادبیات با حدود  256 هزار عنوان در صدر است که 145 هزار عنوان آن شامل آثار چاپ اولی هستند. این امر نشان می‌دهد کشور ایران، کشور شعر،‌ قصه و داستان است ملت با شعر زنده‌اند و با داستان زندگی را به دیگران منتقل می‌کنند.

وی افزود: در حوزه کودک و نوجوان هم حدود 175 هزار عنوان از کتاب‌های تولید شده مربوط به حوزه کودک و نوجوان است که نشان می‌دهد ما یکی از ظرفیت‌های بزرگ نشر کودک و نوجوان را داریم.

این مقام مسئول افزود: بخش خصوصی نشر ایران فعال‌ترین بخش در این 40 سال بودند، وقتی به ناشران سال 96 می‌نگریم در میان ناشران عمومی پرکارترین آنها که 300 تا هزار عنوان کتاب منتشر کرده‌اند همه خصوصی بوده‌اند که نشان می‌دهد جریان نشر خصوصی ما در کشور پرتکاپو است.

وی افزود:در حوزه کودک و نوجوان که 230 کتاب به بالا منتشر شده نشان می‌دهد 8 ناشر آن همه خصوصی بودند و جریان نشر خصوصی در ایران جریان مدنی ایران رو به فعالیت متزاید و متکامل است که باعث می‌شود نشر ایران پایدار شود اما توفیقات نشر40 ساله ایران در این چند جمله خلاصه نمی‌شود. چرا که مسائلی هم دارد.

صالحی در بخش دیگری از سخنان خود به سرانه مصرف کتابخوانی در ایران اشاره کرد و گفت: ما باید سرانه مصرف کتابخوانی در ایران را ارتقا دهیم اما تمام مسئولیت آن برعهده اصحاب نشر نیست. برعهده ارشاد هم نیست؛ بلکه باید همت دولتی و حاکمیتی انجام شود تا سرانه مصرف کتابخوانی که در معرض تهدید رسانه‌های رقیب پرهیاهو است به مخاطره نیفتد.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: عزم جدی نیاز داریم چرا که اگر بحران آب را درک می‌کنیم بحران کتاب نخوانی هم کمتر از بحران آب نیست باید برای آن ستاد تشکیل دهیم تا بدانیم چگونه مصرف کتاب و کتابخوانی را ارتقا دهیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اقتصاد نشر هم ابراز داشت: مایه مباهات است بخش خصوصی میدان‌دار حوزه نشر است. اینکه رانت و سرمایه دولتی کمتر می‌شود مایه خوشحالی است اما نشر خصوصی را در حوزه نشر باید جدی گرفت. از لحاظ هزینه‌های بالاسری و دسترسی‌ها نیازمند آنیم اشتغال را در حوزه فرهنگ و کتاب و نشر جدی بگیریم اشتغال در کارخانه‌های اقتصادی تنها نیست. در کارخانه‌های فرهنگی هم کم اهمیت‌تر از کارخانه‌های اقتصادی نیست. اگر فضای اشتغال در پاره‌ای از حوزه‌ها معیشتی است فضای اشتغال در حوزه فرهنگ عاشقانه است و نباید آن را دست کم گرفت.

صالحی درباره امنیت در حوزه نشر هم گفت: نشر در حوزه آزادی اندیشه امنیت عرضه و توزیع گرفتار اختلالاتی است. البته در وزارت ارشاد به سهم خود باید از آزادی اندیشه پاسداری کنیم و اجازه ندهیم جریان‌های انسدادگرایانه آن را محدود کنند به چیزهایی که می‌خواهند که درست هم نیست.

وی گفت: امروز فضای نشر گرفتار قاچاق‌هایی بدتر از ارز و بنزین  است. این دو صرفا منبع اقتصادی را متلاشی می‌کنند اما قاچاق کتاب اندیشه را غارت می‌کند و عشق به نشر و تالیف را می‌میراند. اینکه امنیت اقتصادی در جلسات سران سه قوه و رهبر معظم انقلاب به عنوان مساله مهم مطرح می‌شود تا امنیت اقتصادی را حفظ کنیم چرا که ناشر در ناامنی غارتگران است. باید این غارتگری را به حداقل برسانیم.

*در ایران احساس خارجی بودن ندارم

همچنین در این مراسم «زلادان» وزیر فرهنگ و اطلاعات صربستان اظهار داشت: ما از کشور دوستانه‌ای می‌آییم که در مرز فرهنگی شرق و غرب قرار دارد که به معنای تاریخی پر از برخورد و به لحاظ فرهنگی پر از تماس است. من در خاک ایران احساس خارجی بودن ندارم.

*در دولت تونس تاکید داریم میراث فرهنگی صیانت شود

«آمال هشانه» معاون وزیر فرهنگ تونس شهر مهمان این دوره در سخنانی گفت: این ارتباط بین دو کشور بیانگر سطح عالی روابط ایران و  تونس است و باعث افزایش روابط دو کشور خواهد شد و پلی فرهنگی است.

وی گفت: ما مستمراً‌ کار می‌کنیم تا همکاری و مشارکت و متنوع‌سازی این همکاری را در قالب کیفی و کمی داشته باشیم. هفته‌های فرهنگی میان دو کشور و تبادل تجارب فرهنگی در زمینه‌هایی چون هنر، فنون،‌نوآوری و فعال‌سازی مشارکت در حوزه میراث فرهنگی از جمله آنها است. اینها در قرارداد سال 2012 امضا شد و ما تلاش داریم در زمینه‌های هنر، سینما و موسیقی سهیم باشیم.

به گفته وی ما ضمن حضورمان در تهران سعی داریم چهره‌ای از تونس به شکل واقعی ارائه دهیم چرا که در دانشگاه‌های تونس هم اکنون قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تدریس می‌شود و آن را به عنوان قانونی می‌شناسیم که از مشارکت‌های فرهنگی حمایت می‌کند چرا که نافی خشونت است.

وی گفت: ایران کشوری است که از همه فرهنگ‌ها استقبال می‌کند ما نیز در دولت تونس تاکید داریم میراث فرهنگی صیانت شود.

هشانه در بخش دیگری از سخنان خود با این که تلاش داریم در تونس دانش‌آموزان به مطالعه تشویق شوند گفت: ما در دولت‌مان افزایش بودجه فرهنگی داشتیم تا این بودجه به مولفان و ناشران تخصیص یابد. همچنین برنامه‌هایی در مدارس ابتدایی و مهدهای کودک برای تشویق دانش‌آموزان به مطالعه داریم. ما بودجه‌های خاصی برای برپایی کتابخانه‌ها در مدارس داشته‌ایم و دولت حمایت‌های خوبی کرد و بروکراسی‌ها را کنار زدیم تا اقدامات به بار نشیند.

وی در پایان گفت: برنامه‌ای برای حمایت از مولفین و ناشران در قالب صندوق توسعه داریم که از سال 2015 تاسیس شده چرا که قرار است پایتخت فرهنگی در تونس برپا شود تا از اهالی فرهنگ و  ادب به عنوان یک قطب حمایت کند.

*امیدوارم به جایی برسیم کل ملت بازدیدکننده نمایشگاه کتاب تهران باشند

محسن جوادی رئیس‌ نمایشگاه کتاب نیز در سخنانی ابراز داشت: ایران سرزمین کتاب و شعر است و ما مردمان کتاب‌دوست و اهل شعر و ادبیم، مفهوم کتاب و شعر مفهوم عشق است و امیدوارم مردمان ما این میراث جاودان سرزمین‌مان یعنی کتاب و شعر را بیشتر احیا کنند.

وی  اظهار امیدواری کرد امسال نیز شاهد حضور بازدید 4 میلیونی از نمایشگاه کتاب تهران باشد و گفت: امیدوارم به جایی برسیم که کل ملت ایران بازدیدکننده نمایشگاه کتاب تهران باشند.