سرویس جهان مشرق - انتخابات لبنان گرچه با حضور کمرنگ شهروندان این کشور برگزار شد، اما تغییراتی را در نقشه سیاسی لبنان ایجاد کرد که به وضوح میتوان گفت نقطه عطفی در تاریخ تحولات خاورمیانه خواهد بود.
«پیامدهای نتایج انتخابات پارلمانی در لبنان در عرصه منطقهای و بینالمللی بسیار بیشتر از پیامدهای آن بر عرصه داخلی و موازنههای قدرت در داخل این کشور است». در این مقاله تلاش خواهیم کرد ابعاد مختلف این واقعیت را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهیم.
بر اساس آمار رسمی که نهاد المشنوق وزیر کشور لبنان دیروز اعلام کرد، فراکسیون های پیروز در انتخابات و تعداد کرسی های آنها به قرار زیر است:
· فراکسیون لبنان القوی شامل جریان آزاد ملی و متحدانش و حزب طاشناق: ۲۹ نماینده
· جریان المستقبل: ۲۰ نماینده
· حزب نیروهای لبنانی: ۱۴ کرسی
· جنبش امل: ۱۶ کرسی
· حزب الله: ۱۳ نماینده
· حزب سوسیالیست ترقیخواه: ۹ کرسی
· نجیب میقاتی و متحدانش: ۴ کرسی
· حزب قومی اجتماعی سوریه: ۳ کرسی
· جریان المردة: ۳ کرسی
· حزب الکتائب:۳ کرسی
· عناصر مستقل متمایل به ۸ مارس: ۸ کرسی
· جریان الأحباش: ۱ کرسی
· عناصر مستقل: ۴ کرسی
· لیست کلنا وطنی: ۱ کرسی
پیامدهای نتایج انتخابات پارلمانی در لبنان در عرصه منطقهای و بینالمللی بسیار بیشتر از پیامدهای آن بر عرصه داخلی و موازنههای قدرت در داخل این کشور است. گرچه نتایج انتخابات پارلمانی لبنان تغییرات زیادی در ساختار سیاسی آینده لبنان ایجاد کرده و اکثریت پارلمانی را به جریان ۸ مارس داد، اما تاثیرات نتایج این انتخابات بر عرصه منطقهای و بینالمللی را می توان فراتر از زلزله سیاسی ارزیابی کرد که در داخل لبنان ایجاد شده است.
بر اساس نتایجی که به دست آمده، حزب الله لبنان و جنبش امل به همراه متحدان خود موفق شده یک سوم بعلاوه یک کرسی پارلمان را که لبنانیها آن را «ثلث معطل» میخوانند، به دست آورد. حزب الله لبنان به همراه جنبش امل و حزب قومی اجتماعی سوریه و جریان المرده و عناصر مستقل وابسته به خود موفق شده ۴۳ کرسی پارلمان را از آن خود کند. این در صورتی است که نخواهیم جریان آزاد ملی لبنان را بخشی از این ائتلاف قرار دهیم.
این بدان معناست که رسیدن جلسات پارلمان لبنان به حدنصاب برای بررسی مسائل و پروندههای مهم منطقهای نیازمند حضور فراکسیون محور مقاومت در پارلمان است. از این منظر میتوان نتیجه گرفت که تقریباً هیچ مصوبهای نمیتواند بدون موافقت ائتلاف شیعیان لبنان و متحدانش در پارلمان تصویب شود. از جمله این پروندهها میتوان به انتخاب نخست وزیر آینده و روند تشکیل دولت اشاره کرد. حزبالله و جنبش امل با استفاده از این امتیاز میتوانند موقعیت خود را در توزیع پستهای وزارتی تقویت کنند.
تقریباً هیچ مصوبهای نمیتواند بدون موافقت ائتلاف شیعیان لبنان و متحدانش در پارلمان تصویب شود. نکته دیگر در معادلات ساختار پارلمان آینده لبنان، مناسبات میان ائتلاف شیعیان و جریان آزاد ملی لبنان است. جریان آزاد ملی به رهبری میشل عون از مدتها پیش ائتلافی راهبردی با حزب الله به امضا رسانده و سیاست های داخلی خود را منطبق بر رویکرد محور مقاومت قرار داده است. البته طی سالهای اخیر اختلافنظرهایی میان دو گروه در پروندههای مختلف داخلی به وجود آمده که باعث شدت تلاشهای جریان المستقبل و عربستان سعودی برای افزایش شکاف میان این دو طرف شده است.
واقعیت این است که میشل عون و جبران باسیل و فراکسیون تحت رهبری آنها گرچه در خصوص برخی پروندههای داخلی لبنان نظیر قانون انتخابات و توزیع کرسیها در دولت گذشته اختلاف نظر داشتند، اما نباید فراموش کنیم که همین حزبالله بود که با اصرار خود میشل عون را به ریاست جمهوری لبنان رساند. جریان آزاد ملی تقریباً هیچ اختلافنظری با حزبالله و جنبش امل در خصوص پروندههای منطقهای و مبانی دفاع از تمامیت و استقلال لبنان در اوضاع بحرانزده کنونی منطقه ندارند. جریان آزاد ملی کاملاً با سیاستهای حزبالله در دفاع از تمامیت کشور در برابر تجاوز تروریستهای وهابی و تکفیری و صهیونیستی موافق است و سلاح مقاومت را پروندهای خارج از مناقشههای موجود در لبنان میداند.
رویکرد جریان آزاد ملی نسبت به تحولات سوریه با حزب الله و جنبش امل و متحدان محور مقاومت همخوانی دارد، لذا تقویت موقعیت این محور در پارلمان لبنان در صورتی که بخواهیم ۲۹ کرسی جریان آزاد ملی را نیز بخشی از محور مقاومت قلمداد کنیم، ۷۲ رأی را در پارلمان برای تصویب سیاستهای کلی منطقهای در پارلمان ایجاد خواهد کرد که بیش از نیمی از آراء را شامل شده و پشتوانه قابل توجهی برای تصویب رویکردهای دفاعی لبنان خواهد داشت.
شاید به دلیل همین محاسبات بود که روزنامه ایتالیایی «لی اوکی دلا گویرا» در گزارش خود در خصوص انتخابات لبنان نوشت: این انتخابات نقطه تحولی در خاورمیانه خواهد بود، چرا که لبنان به عرصهای برای مبارزه بین عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی با محور مقاومت تبدیل شده است.
این گزارش میافزاید که احتمالاً نتایج این انتخابات بر موازنههای قدرت در لبنان و روند سیاسی اوضاع منطقه تاثیرگذار خواهد بود.
این روزنامه ایتالیایی با اشاره به شکست سنگین جریان المستقبل در انتخابات میافزاید حریری تاوان استعفای خود از ریاض و ائتلاف با عربستان را پرداخت کرد، با این وجود به نظر میرسد که بتواند جایگاه خود به عنوان نخست وزیر کشور را حفظ کند.
این گزارش به نگرانیهای رژیم صهیونیستی در خصوص نتایج این انتخابات اشاره کرد، چراکه تقویت قدرت مقاومت در ساختار سیاسی لبنان، تل آویو را از دست اندازی به منابع طبیعی و تجاوزهای مکرر زمینی و هوایی به لبنان بازداشته و از دید مقامات تلآویو به عنوان یک خطر جدی و تهدید مستقیم ضد این رژیم به شمار میرود.
این روزنامه میافزاید که پیروزی حزب الله و جنبش امل در انتخابات میتواند تغییرات اساسی به ویژه در خصوص پرونده مربوط به ائتلاف عربستان ایجاد کند. همچنین دولت لبنان در نتیجه ساختار جدید تلاش خواهد کرد راه حلی برای مقابله با تحریمهای اقتصادی تحمیل شده به لبنان و حزب الله را در دستور کار قرار دهد.
پیش از این روزانا رمال تحلیلگر مسایل راهبردی منطقه در مقاله ای نوشت که ۴ تحول اساسی طی روزهای آینده چهره جدید منطقه را روشن خواهد کرد. وی این ۴ اتفاق را در انتخابات لبنان و انتخابات عراق و تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در مورد توافق هستهای با ایران و انتقال سفارت آمریکا در سرزمین های اشغالی به قدس برشمرد و تاکید کرد که انتخابات لبنان باعث میشود جریان سیاسی وابسته در لبنان دیگر امکان تعطیل کردن دولت به نفع متحدان خلیجی (رژیمهای عربی حاشیه خلیج فارس) - آمریکایی را نداشته باشند.
جریان های غربی صهیونیستی با پیشبینی همین اهمیت بود که تلاشهای گسترده برای تاثیرگذاری در روند انتخابات انجام دادند. اما به اذعان تمامی کارشناسان، این تلاشها و دلارهای نفتی هزینه شده در لبنان در تحقق اهداف خود با شکست مواجه شد.
یکی از نتایج مهم این انتخابات اثبات جدایی ناپذیر بودن محور مقاومت لبنان از بستر مردمی خود است که طی هفتههای اخیر شانتاژ تبلیغاتی گستردهای برای آن انجام می شد.
نتایج این انتخابات اثبات کرد که سیاستی که جریان سعودی آمریکایی طی سالهای اخیر در جدا کردن عرصه سوریه از لبنان دنبال میکرد، موفقیت آمیز نبود. صندوق های رأی لبنان اثبات کرد که مناسبات با سوریه بخشی از مطالبات مردمی لبنانیها حتی در بیروت پایتخت این کشور است و از دید افکار عمومی، رها کردن سوریه در مقابل تروریستها نه تنها متحد سنتی لبنانیها را با مشکل مواجه می کند، بلکه بر امنیت و ثبات لبنان نیز تاثیر مستقیم میگذارد.
نتایج انتخابات لبنان همچنین نشان داد که مردم این کشور به دنبال حفاظت از منابع و ثروتهای طبیعی و میادین نفتی و گازی این کشور در برابر تجاوزهای رژیم صهیونیستی و مقابله با تهدیدات همیشگی این رژیم با بهرهگیری از معادله استراتژی دفاعی سه جانبه لبنان هستند.
به این ترتیب میتوان گفت همانطور که ۷ می سال ۲۰۰۸ معادلات مقاومت در عرصه داخلی لبنان را نهادینه کرد، ۷ می ۲۰۱۸ باعث تقویت جایگاه و موقعیت دولت و مجلس جدید لبنان در معادلات منطقهای به نفع محور مقاومت خواهد بود. طبعا تحولات منطقه طی ماههای آینده این مدعا را به اثبات خواهد رساند.