عبدالرزاق آخوند رهبر

"آخوند رهبر"، امام جمعه آق‌قلاست که درباره وظایف امام جمعه در بعد شخصی و اجتماعی گفت‌وگو کرده است.

به گزارش مشرق، "عبدالرزاق آخوند رهبر" هفده سال است که امامت جمعه شهرستان آق‌قلا را به‌عهده دارد؛ امام‌جمعه‌ای که مردمی بودن و محبوبیتش زبان‌زد خاص و عام است. محبت به اهل بیت پیامبر اسلام را محور وحدت بین شیعه و سنی می‌داند و می‌گوید که، امیدش به شفاعت اهل بیت به‌اندازه نماز است. منزل و دفترش یکی است و درب خانه او برای همگان باز است و با یک "یاالله" هرکس که بخواهد می‌تواند وارد شود، چه آن دختر و پسری که برای خطبه عقد فوری به دفترشان می‌آیند تا ضمن قرائت خطبه عقد، رضایت پدر و مادر و دیگر تبعات چنین ازدواجی را بپذیرند و چه آن جوان یا پیرمردی که برای مشکل کار، معیشت یا مسائل شرعی می‌خواهد امام‌جمعه را ملاقات کند.

بیشتر بخوانید:

دلیل محبوبیت امام جمعه جدید تبریز چیست؟ +فیلم

"آخوند رهبر" می‌گوید، به مردم آق‌قلا گفته هر وقت که نیاز به دیدار با امام جمعه داشتند، بعد از پایان درس حوزه تا آخر شب می‌توانند به منزل ایشان بیایند و هیچ نیازی حتی به وقت قبلی نیست. این آخوند اهل‌سنت خود را مقید به شرکت در مراسم جشن و عزا می‌داند و می‌گوید: امام جمعه در شادی و عزا باید همراه مردم باشد به همین دلیل است که سعی می‌کنم در حد توان در مراسم‌های عروسی شرکت کنم و در مراسم تشییع‌جنازه حضور یابیم چرا که یک امام جمعه تنها با مردم هویت پیدا می‌کند.

از هیچ مرکز یا نهادی حقوقی دریافت نمی‌کند و می‌گوید زمین‌های زراعتی که از پدرش به او به‌ارث رسیده کفاف زندگی‌اش را می‌دهد؛ او می‌گوید امام جمعه‌ای که مردمی نباشد و فراتر از سطح مردم زندگی‌کند از عمل به وظیفه و مأموریتی که مقام معظم رهبری به ائمه جمعه داده، عاجز خواهد بود چراکه امام جمعه تنها زمانی می‌تواند نماینده شایسته رهبر انقلاب باشد که، کنار مردم و با مردم زندگی کند و کسانی که فراتر از سطح زندگی مردم زندگی می‌کنند، نمی‌توانند ادعا کنند که امام جمعه یا نماینده رهبری هستند.

در راستای گفت‌وگو با ائمه جمعه‌های مردمی، برای گفت‌وگو با آخوند رهبر به شهرستان آق‌قلا واقع در استان گلستان رفتیم؛ ضمن حضور 2روزه در منزل و دفتر این امام جمعه، از نزدیک شاهد فعالیت کاری و شخصی وی بوده و همراه ایشان به یکی از روستاهای محروم آق‌قلا رفتیم؛ در کلاس درس حوزوی وی حضور یافته و با ایشان در مراسم جشن تکلیف دانش‌آموزان شهرستان آق‌قلا شرکت کردیم تا در این مدت بتوانیم بخشی از زندگی شخصی و کاری آخوند رهبر را به‌تصویر بکشیم.

 بنا به تحقیقی که بنده داشته‌ام شما به‌عنوان امام جمعه، از محبوب‌ترین مسئولین شهرستان آق‌قلا بین مردم هستید؟ "دلیل این محبوبیت" و تعریف شما از "مردمی بودن امام جمعه" چیست؟

_  امام جمعه‌ها باید در ارتباط نزدیک با مردم باشند چون امام جمعه یک خلفی است از طرف رسول اکرم(ص) یا ائمه اطهار(ع) یا نمایندگان ولی‌فقیه یا رهبر معظم انقلاب که باید بتوانند نماینده شایسته‌ای باشند. باید زندگی امام جمعه برای مردم شفاف باشد و امام‌جمعه بین مردم زندگی کنند تا بتواند مشکلات را مردم درک و منتقل کند. امام جمعه باید در مراسم‌های مردمی، مکان‌های مردمی و جاهایی که مردم مشکل دارند بین مردم باشد و اگر دور از مردم باشد و مردم نتوانند با امام جمعه ارتباط بگیرند طبیعی است امام جمعه در کار خود و وظیفه خود موفق نخواهد بود.

اگر در جایی امام جمعه‌ای مردمی نباشد چه‌ضررهایی به انقلاب و به کشور می‌زند؟

ائمه جمعه بعد از انقلاب اخص امامان جمعه اهل‌سنت که قبل از انقلاب هم نماز جمعه می‌خواندند، نمایندگان و خلفای پیامبر هستند و باید از این جایگاه به‌درستی حراست کنند. ائمه جمعه در کشور نمایندگان رهبری هستند و رهبر معظم انقلاب همواره به مردمی بودن امام جمعه‌ها تأکید کرده است پس باید همه ما بدانیم که تنها با مردمی بودن می‌توانیم نماینده‌ای شایسته برای رهبری باشیم. کسانی که با ارتباط با مردم، موجب ارشاد مردم و هدایت مردم می‌شوند و در حقیقت همانند مردم زندگی می‌کنند اینها کسانی هستند که می‌توانند در مسیری که مقام معظم رهبری ترسیم کرده موفق باشند، بنا بر این به‌نظر بنده اگر امام جمعه‌  مردمی نباشد و رابطه خوبی با مردم نداشته باشد، نمی‌تواند امام جمعه مورد نظر مقام معظم رهبری باشد.

الآن مردم بخواهند با شما ارتباط بگیرند باید چه‌کار کنند باید با دفترتان تماس بگیرند؟

خیر. درب منزل ما باز است  برای همه. هر موقع از شبانه‌روز مردم خواستند، آزادند که به منزل ما بیایند. بعضاً مردم می‌آیند که من کلاس یا مراسم‌های دیگر هستم در اینجا گفته‌ام اگر کسی سرزده آمد و من نبودم منتظر باشد تا بنده سریع خود را به منزل برسانم و با مردم صحبت کنم. ببینید همین‌که شما اینجا آمدید، چند جوان با شما وارد شدند و من اصلاً خبر نداشتم که این بزرگواران آمده‌اند لذا باکمال میل و افتخار با آنها صحبت و به وظیفه خودم عمل کردم.

به‌نظر شما اینکه برای بعضی از ائمه‌جمعه باید خیلی هماهنگ کرد، مسئول دفتر باشد و چند روز بعد وقت بدهند این آسیب است؟

خیر. بهتر است برنامه‌ریزی باشد ممکن است یک امام جمعه سرش خیلی شلوغ باشد و کارهای متفاوتی داشته باشد اما بنده، کارم همین است که در خدمت و خادم مردم باشد و کاری جز این هم نباید داشته باشم. البته اشکالی ندارند که مردم با برنامه‌ریزی با امام‌جمعه ارتباط داشته باشند؛ اصل بحث این است که امام جمعه مردمی بودن را به‌عنوان فرهنگ قبول داشته باشد.

یک بحثی است یکی با مردم بودن و یکی اینکه مردم می‌آیند مسجد و امام‌جمعه هم با مردم دیدار می‌کند جای دیگر هم هست که می‌گویند امام جمعه برود سراغ مردم شما می‌روید سراغ مردم؟

ببینید یک وقت هست که مردم با امام‌جمعه کار دارند؛ مشکل‌دارند یا می‌خواهند از امام‌جمعه سؤال شرعی بپرسند خب در این‌گونه موارد مردم به امام‌جمعه رجوع می‌کنند اما این کافی نیست امام جمعه باید بین مردم باشد و با درد مردم آشنا باشد. البته نمی‌خواهم بگویم که من کار خاصی می‌کنم، نه. وظیفه‌دارم و رسالتم همین است که با مردم باشم به همین دلیل است که به روستاها می‌روم؛ در مراسم‌های عروسی و عزا شرکت می‌کنم. نماز میت می‌خوانم خطبه عقد می‌خوانم و به‌بهانه‌های مختلف به جمع مردم می‌روم و این را برای خود توفیق می‌دانم.

یعنی مثلاً موقع برداشت محصول به کشاورزان سر می‌زنید؟

بله. خودم زمین کشاورزی دارم و با مسائل کشاورزی آشنا هستم. سر زمین‌های کشاورزی می‌روم به کشاورزان خسته نباشید و خدابرکت می‌گویم اگر مشکلی هم داشته باشند، می‌شنوم و اگر کاری هم در توانم باشد برایشان انجام می‌دهم و مشکلات را به مسئولین منتقل می‌کنم.

ورزشگاه، سینما یا تئاتر می‌روید؟

ورزشگاه‌ها بعضاً می‌روم. اما سینما و تئاتر تاکنون نرفته‌ام.

مشخصاً در کجا ارتباط گرفتن با جوان‌ها خوب است کجا می‌روید سراغ جوان‌ها؟

جوان‌ها را بیشتر در مساجد می‌بینم اما نه اینکه فقط مسجد؛ برخی از جوانان را در مراسم‌ها و برخی دیگر را در خیابان‌ها و محله یا روستاها می‌بینم و با آنها صحبت می‌کنم. وقتی جوان‌ها را می‌بینم با آنها با ادبیات خودشان صحبت می‌کنم شوخی می‌کنم تا آنها با من راحت باشند و احساس نکنند که چون مثلاً من امام‌جمعه هستم آنها باید برای ارتباط محدودیت داشته باشند.

شما ازجمله آخوندهای اهل‌سنت محب اهل‌بیت هستید؟ فلسفه محبت و علاقه شما به اهل‌بیت چیست؟

اقتدا به قرآن کریم، فلسفه‌اش همین است. وصیت رسول‌الله به اهل‌بیت همین است. اگر ما به اهل‌بیت علاقه نداشته باشیم ممکن است عبادت‌های ما ظاهری باشد. محبت اهل‌بیت یک امر درونی است  محبت اهل‌بیت، تزکیه روح می‌دهد حدیثی از رسول اکرم داریم که می‌فرماید، محبت به اهل‌بیت نداشته باشیم محبت به قرآن نداریم.

در بخشی از بیانات شما هست که فرمودید برای قیامت، به محبت اهل‌بیت به‌اندازه نماز امیدوارید.

بله. اهل‌بیت شافع هر امت است. ما نمی‌توانیم به عبادات علاقه داشته باشیم اما به اهل‌بیت نه. اگر شفاعت پیامبر را می‌خواهیم باید محب اهل‌بیت پیامبر باشیم. به‌نظرم بهترین راه برای وحدت همین است که همه ما حول محور محبت و علاقه به اهل‌بیت جمع‌شویم. کسانی که به مخالفت با اهل‌بیت می‌پردازند افراطی‌گری را ترویج می‌دهند و در نهایت مثل داعشی‌ها و تکفیری‌ها می‌شوند.

مقام معظم رهبری یک بحثی فرمودند با عنوان شیعه انگلیسی ــ اهل‌سنت آمریکایی منظورشان داعش و تکفیری‌ها و سلفی‌ها هستند و شیعه انگلیس هم کسانی هستند که به اسم شیعه به مقدسات اهل‌سنت توهین می‌کنند. فکر می‌کنید این بیانات حضرت آقا در مورد شیعه انگلیسی و اهل‌سنت آمریکایی چقدر می‌تواند موجب وحدت شود؟

این بیان و تحلیل آقا بسیار دقیق و درست است. الحمدلله که آقا هم رئیس‌جمهور بوده و هم نسبت به مسائل جاری و قانونی کشور آگاه و مسلط است. آقا همواره به اهل‌سنت نگاه محبت‌آمیزی داشته است. در گذشته ایشان در گرگان منبر می‌رفتند و من زمانی که طلبه بودم از بیانات ایشان استفاده می‌کردم. اهل‌سنت هم از آن بیانات ایشان که تشویق به وحدت و همدلی بود استفاده می‌کردند من می‌توانم به‌جرئت بگویم که تاکنون یک کلمه یا جمله اختلافی از رهبر انقلاب نشنیدم چرا که ایشان ضرورت وحدت را بیش از هر کس دیگری احساس می‌کند. وحدت ضرورت دارد چرا که از اختلاف هم شیعه و هم سنی ضرر می‌کند و درنهایت دین ما و قرآن ما توصیه به وحدت می‌کنند.

درباره "شیعه انگلیسی" نظرتان چیست? به‌نظر شما این جریان چقدر به مسلمانان ضربه می‌زند؟

بله، اینها هم افراطی هستند و کارشان برای مسلمین مضر است. توصیه و دعا می‌کنیم که اینها به توصیه‌های دلسوزانه رهبر انقلاب توجه کنند. همه باید متوجه باشند رهبری توصیه به وحدت می‌کند و این رهبر ما از این دنیا هیچ ندارند و هرچه می‌گوید بر اساس توصیه‌های قرآنی و دینی است. رهبر انقلاب باید برای همه ما الگو باشد و ما باید تنها به ایشان اقتدا کنیم چرا که آقا برای ما یک اسوه حسنه است که عدم توجه به رهنمودهایشان موجب خسران خواهد شد. بین شیعه و سنی اشتراکات زیادی وجود دارد و درعین‌حال اندک اختلافی نیز هست ما باید توجه کنیم به اشتراکات زیادمان نه به اندک اختلافاتی که داریم.

شنیدم فرزند شما از مدافعان حرم بوده‌اند؟

ایشان برای تحصیل رفته بودند سوریه. البته الآن برگشته‌اند منتهی باید گفت که همه ما مدافع حرم هستیم همه ما وظیفه دینی داریم که از شعائر الهی پاسداری کنیم. فرزند بنده در سوریه هم که بود به ایشان توصیه کردم که برای دفاع از حرم حضرت رقیه و حضرت زینب تبلیغ کند و تبلیغ برای دفاع از حرم نیز نوعی مدافع حرم محسوب می‌شود.

معیشت و نیازهای مالی شما چگونه تأمین می‌شود؟ شنیدم که از شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه حقوقی نمی‌گیرید؟

با پول گرفتن از شورای سیاست‌گذاری موافق نیستم و این تنها نظر بنده نیست بلکه برخی علمای بزرگوار شیعه نیز چنین اعتقادی دارند. پدرم از قدیم مختصر زمین‌هایی داشت که برای ما به‌ارث گذاشته است گرچه این زمین‌ها هم دیم است اما به‌زارعت اینها کفاف می‌دهد و مشکلی نداریم.

منزل شما خیلی ساده و تقریباً قدیمی است نمی‌توانید خانه بهتر بسازید؟

همین اضافه هم هست! ما 35 سال پیش با پول زراعت این خانه را ساختیم و راضی هستیم. این خانه همین‌که ما را از سرما و گرما نجات می‌دهد، کافی است و کفاف می‌دهد.

برخی تصور می‌کنند که منزل امام جمعه باید بزرگ باشد، شما چرا خانه بزرگ نمی‌سازید؟

به‌فکر آن هم نیفتادم که خانه بزرگ و شیک بسازم. بیانات رهبری را گوش کنید ایشان اصلاً اشرافی‌گری را تأیید نمی‌کند، مخصوصاً برای مسئولان، روحانیون و ائمه جمعه.

مدل ماشین شما چیست؟

من ماشین ندارم. پسرم یک پژو داشت که فروخت.

از مسئولین کمک نمی‌گیرید؟

خیر. درخواست هم نکردم اگر درخواست کنم حتماً می‌دهند.

داده‌اند و شما نگرفتید؟

اصلاً ما تمنا و خواهش نکردیم که پول یا کمکی به دفتر امام‌جمعه کنند.

در منطقه آق‌قلا خودتان را در طبقه متوسط می‌دانید یا از طبقه بالا؟

از طبقه متوسط.

نگاه شما نسبت به طبقه پایین چگونه است؟

باید به طبقه پایین کمک کرد و همه ما وظیفه‌داریم که کمک کنیم. الحمدلله در منطقه ما طبقه متوسط به طبقه پایین و طبقه بالا به طبقه متوسط کمک می‌کند.

یکی از نگرانی‌های موجود در جامعه بحث ازدواج جوانان است. شما برای ازدواج جوان‌ها به‌طور مشخص چه کرده‌اید؟

باید با جوان‌ها صحبت کنیم و از آنها بخواهیم زندگی خود را با توکل و اعتماد به خدا شروع کنند. خوب نیست من بگویم چه‌کار کرده‌ام. همین اخیراً یک دختر و پسر آمدند اینجا، گفتند راضی به ازدواج هستیم. چون دختر هم بالغ بود و نیاز به اجازه پدر (در مبانی فقهی اهل‌سنت) نداشت؛ اینها را به‌عقد درآوردم و سپس با خانواده‌شان تماس گرفتم و رضایتشان را به این ازدواج جلب کردم. خب، در همین موارد من سختی‌های زیادی کشیده‌ام. بعضاً به‌خاطر این کارها از من شکایت کرده‌اند اما باکی ندارم چون معتقدم باید جوان‌ها را کمک کرد.

می‌گویند روحانی باید برای مردم آبرو بگذارد و حتی برای مشکلات مردم "دق" کند؟ شما کجاها برای مردم آبرو گذاشته‌اید؟

مردم هرکجا مشکلاتی داشته باشند که در توان ما بوده دریغ نکرده و وظیفه خود دانسته‌ایم که کمک کنیم و تلاش کنیم که اگر مشکلی برای مردم پیش‌آمده آن مشکل رفع شود.

وقتی به شما رجوع می‌کنند تا درباره یک مشکل وساطت و حتی از یک‌طرف دعوا عذرخواهی کنید، چه‌کار می‌کنید؟

بعضاً پیش‌آمده یک نزاع محلی یا روستایی و یا فامیلی پیش آمده که لازم بوده بنده به‌عنوان امام جمعه بروم و از یک‌طرف یا طرفین خواهش کنم که گذشت کنند و کوتاه بیایند که این مهم را وظیفه خود دانسته‌ام و به‌نظرم این کار یک نوع جهاد و احسان است. خب، همین کارهاست که می‌تواند فاصله روحانیت با مردم را کم کند و اگر روحانی شیعه و آخوند سنی از این موارد فرار کنند و به مشکلات مردم بی‌توجه باشند، فاصله آنها با مردم بیشتر خواهد شد. روحانی، آخوند یا امام‌جمعه باید به‌درد مردم برسند؛ به‌فکر مردم و جوانان باشند و آنان را درک کنند. به‌نظرم در اسلام غرور یا کبر از هیچ‌کس پذیرفته نیست مخصوصاً از کسی که وظیفه ارشاد و هدایت مردم را دارد.

گفتید، امام‌جمعه باید مثل مردم زندگی کند اگر مردم جایی محروم باشند امام‌جمعه آنجا هم باید خیلی محروم باشد؟

امام‌جمعه باید با مردم باشد یعنی اینکه فراتر از سطح مردم زندگی نکند؛ خداوند خودش روزی را می‌رساند البته من امام‌جمعه محروم ندیده‌ام یا نشنیده‌ام. بالاخره خدا می‌رساند پس بهتر است مثل مردم زندگی کنند و مشکلات مردم را رفع کنند.

شما چند فرزند دارید؟

سه تا پسر سه تا دختر، همه ازدواج کردند.

یک نکته که من از چند تا امام‌جمعه هم پرسیدم می‌گویند یکی از کارهایی که نشان می‌دهد امام‌جمعه مردمی است یا نه؛ نحوه وصلت کردن آنهاست. شما خودتان در منطقه متوسط زندگی می‌کنید آیا با طبقه بالا، وصلت کرده‌اید یا طبقه هم‌سطح خود؟

عروس‌های ما دختران علما هستند یکی از عروس‌های ما دختر امام‌جمعه بندر ترکمن است و بقیه هم از اقوام هستند

یعنی شما با ثروتمندان وصلت نکردید؟

خیر. با هم‌کفو خودمان.

شما در شأن امام جمعه نمی‌دانید که با ثروتمندان وصلت کند؟

من صلاح نمی‌دانم، با هم‌کفو خودش باشد بهتر است، امکان دارد اتهاماتی بزنند و به‌فرموده رسول‌الله مؤمن نباید در مظان اتهام باشد.

رفت‌وآمد شما با مردم چطور هست اگر کسی یا یک روستایی شما را به منزل دعوت کند، می‌پذیرید؟

بله. دعوت کنند می‌روم، چرا نباید بروم؟

مثلاً کسی بگوید مراسم عقد داریم؟!

اغلب خودشان می‌آیند مسجد. بعضاً می‌خواهند که خطبه عقد بخوانم که قبول می‌کنم و هر زمان که توفیق نباشد، فرزندم شیخ عبدالباسط را می‌فرستم.

به‌خاطر کهولت سن؟

خیر. الحمدلله کهولت سن ندارم . برای اینکه او (فرزندم) هم با مردم باشد، ایشان یا بعضاً برخی طلبه‌ها را می‌فرستم.

شما با "آقا" دیدار داشتید یک بار؟

 بله. ما دیدار با رهبر انقلاب زیاد داریم. به ایشان هم علاقه‌مند هستیم اما نمی‌خواهیم زیاد مزاحمشان بشویم.

آخرین باری که ایشان را دیدید چه‌زمانی بود؟

مراسم هفته وحدت بود، آن هم در مراسم حج.

با ایشان صحبت هم کردید؟

چند وقت پیش با شماری از علما رفتیم خدمتشان. ترکی هم صحبت کردیم و آقا با علاقه‌مندی به ترکمن‌ها و اهل‌سنت، با ما صحبت کرد. ما عاشقانه به ایشان علاقه‌مند هستیم ولی زیاد مزاحم ایشان نمی‌شویم یک بار هم آقا ما را دعوت کرد و کنارشان نشستم؛ هم طعام خدمت ایشان صرف کردم و هم از معنویات ایشان استفاده. امیدوارم خداوند همین یک وعده غذایی را که من با ایشان میل کردم، روز قیامت برای ما شاهد باشد.

من در مدت یکی دوساعتی که اینجا نشستم هرچند دقیقه یک‌بار، یکی وارد منزل می‌شود و با شما درباره مشکلاتش صحبت می‌کند و (به‌مزاح: البته مصاحبه ما را قطع می‌کند)، واقعاً این سبک را که مردم این‌گونه خدمت پیشوایان دینی و سیاسی خود برسند، چطور ارزیابی می‌کنید؟

ما هم برای مسجد و هم‌ منزل در خدمت مردم هستیم. این سبک علمای قدیم است که ما از آن پیروی می‌کنیم. همیشه درب منزل علما و مراجع به‌روی مردم باز بوده چون دفتر علما و پیشوایان دینی پناهگاه مردم است و ما حق نداریم درب خانه و دفتر خود را به‌روی مردم ببندیم. با اکثر مراجع دیدار داشته‌ام. در عصر قبل از انقلاب در محضر آیت الله سید عبدالله شیرازی می‌رفتیم در خانه ایشان باز بود و درب سایر علما نیز همیشه باز هست مثلاً درب منزل آیت‌الله لنکرانی(ره) همیشه باز بود امروز درب منزل علمایی چون آیت‌الله جوادی آملی نیز به‌روی مردم باز است. پیشوایان دینی و رهبران مذهبی اهل‌سنت خود را ملزم می‌دانند که درب خانه‌شان را همیشه به‌روی مردم باز نگه‌دارند. این روش سنتی و سبک علما و پیشوایان قدیم است.

آق‌قلا، روستاهای زیادی دارد که برخی از آنها محروم و مرزی هستند. شاید برای اینها سخت باشد که به مرکز شهر بیایند شما برای دیدار با آنها، به روستا می‌روید؟

بله. ما به روستاها می‌رویم. برای صله‌رحم هم که شده خدمتشان می‌رسیم. البته باید بگویم که مردم ترکمن، قانع و راضی هستند و مشکل خاص مالی یا اقتصادی ندارند که این لطف خداست.

با جوانان چطوری ارتباط می‌گیرید؟

من واقعاً برای ارتباط با جوانان مشکلی ندارم و فکر می‌کنم که این ارتباط به‌خوبی برقرار می‌شود. مهم این است که قدر جوانان را بدانیم و به آنها اهمیت بدهیم.

یعنی واقعاً شما می‌روید به جمع آنها یا آنها پیش شما می‌آیند؟

چرا جلسات باشد ما می‌رویم. مدارس و دانشگاه‌ها می‌رویم به جوانان سر می‌زنیم، ارتباط داریم، صحبت داریم، بحث داریم.

اینجا زندان دارد؟ زندان هم رفتید پیش زندانیان؟

نه، زندان نداریم اما من هر از چند وقت یک‌بار با زندانیان گرگان دیدار می‌کنم.

با دامدارها چی؟ دیدار دارید باهاشون؟

بله. دامدارها می‌آیند ما می‌رویم، بالاخره ارتباط داریم.

خودتان دامداری داشتید؟

مختصر داریم.

منبع: تسنیم

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس