به گزارش مشرق، ۱۰ شهریور ماه سال‌جاری درست با گذشت ۴ ماه از برپایی نمایشگاه کتاب سرانجام در سکوت کامل هزینه‌های نمایشگاه سی و یکم کتاب روی سایت موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی قرار گرفت. (در مجموع امسال بالغ بر ۱۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان برای برپایی نمایشگاه هزینه شده است و نمایشگاه سی‌ام نیز بالغ بر ۱۱ میلیارد تومان هزینه‌ در بر داشته است.) اینجا ببینید

بر اساس این گزارش، با رسانه‌ای شدن این هزینه‌کردها (و به نحوی فهرست جزئیات منتشر شده هزینه‌های نمایشگاه سی و یکم کتاب) تفاوت‌های مشهودی میان جدول هزینه‌های سال گذشته این نمایشگاه با آنچه امسال از هزینه‌های سال گذشته منتشر شده بود خبرساز شد.

در واقع در مقایسه جدول، یعنی هزینه‌های نمایشگاه سی‌ام کتاب تهران (که اردیبهشت ۱۳۹۶ برگزار شد)، با جدولی که سال گذشته از هزینه‌های همان نمایشگاه (سی‌ام) منتشر شد، نشان از تفاوت‌هایی عجیب در ارقام درج شده داشته و نشان می‌دهد ارقامی که از نمایشگاه سال گذشته در سال جاری منتشر شده کسری دارد!

تشکیک در درستی هزینه‌ها، رسانه‌ها را با اما و اگر و توضیح خواستن از موسسه متولی یعنی موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی مواجه کرد و سرانجام این موسسه پس از ۴ ماه (از ۱۰ شهریور ماه) نهایتا امروز فهرست دومی از هزینه‌ها را منتشر کرد تا به نوعی کسری جدول نخست از بین برود.

اما تحلیلی بر جدول منتشر شده پس از ۴ ماه از سوی موسسه نمایشگاه‌ها نشان می‌دهد برخی مدیران  بیشترین بن‌های دریافتی را از نمایشگاه گرفته‌اند!

در تخصیص بن‌ها گویی صداقت وجود ندارد و در برخی حوزه‌ها و بخش‌ها همپوشانی دیده می‌شود. به عنوان مثال در مورد بن‌های بخش سازمان‌ها و نهادهای همکار از طریق کمیته اجرایی شاهد افزایش هزار درصدی و ۱۰ برابری هستیم و این سوال مطرح است که چرا تنها در یک‌سال این افزایش رخ داده است! چرا سازمان‌ها و نهادهای همکار دوباره در جدول ذکر شده آن هم بدون جزییات، از سوی دیگر در بندی درباره این سازمان‌ها شاهد کاهش و در بندی شاهد افزایش عجیب هستیم. (کاهش ۸ میلیاردی و افزایش ۱۰ برابری)

با توجه به اختلاف حساب‌های گذشته در فهرست هزینه‌های نمایشگاه و انتشار این جدول برای پوشش کسری گذشته، حال این سوال مطرح است که آمار منتشر موسسه نشان می‌دهد مدیران اجرایی نمایشگاه کتاب بیشترین بن‌ها را دریافت کرده‌اند! که این امر نیز جای سؤال دارد.

آمار بن‌های توزیعی در نمایشگاه کتاب سی و یکم از این منظر قابل بحث است که شکل و ساختار ارائه آمار سازمانی دارد و مخاطب اصلی سایت که ناشرین هستند یا باید متخصص مالی باشند یا از متخصص مالی بخواهند در مورد آن توضیح دهد، در واقع این نوعی آماردهی فنی است که از سوی دستگاه‌ها به دستگاه‌های ناظر داده می‌شود و از قبل سرفصل تبیین و مشخص شده‌اند و برای آنها قابل درک است، اما برای مخاطب توجیه نشده و شاید جذابیت خاصی نداشته باشد و حتی شائبه مانور اعمال شفافیت را در ذهن ایجاد می‌کند.

اما از منظر خود آمار نکات ذیل قابل بحث است:

۱. بسیاری از سرفصل‌ها (ظاهراَ) در هم ادغام شده من باب مثال میزان بن در اختیار رئیس، قائم مقام و معاون اجرایی در جایی مشاهده نمی‌شود و مشکل بتوان تصور کرد که این مسئولان بنی در اختیار برای اهداء به طرق مختلف نگرفته باشند.

۲. عناوین مشابه و تکرار آن در جدول مشاهده می‌شود؛ به عنوان مثال ردیف ۶ قید شده سازمان‌ها و نهادهای همکار از طریق کمتیه اجرایی و در بند ۱۶ مجدداً سازمان‌ها و نهادها همکار به شکل جدا ذکر شده است!

۳. گزارش در قسمت‌هایی به ریز حتی عنوان موسسه یا کار انجام شده وارد می‌شود مانند ردیف یارانه کتاب اعیاد شعبانیه بند ۱۹ و در قسمت‌هایی که اتفاقاٌ نیاز به ارائه ریز وجود دارد به شدت کلی است مانند: بندهای کمیته اجرایی و ستاد نمایشگاه (بند ۶ و ۲۱).

این گونه اشکالات شائبه جابه‌جایی سرفصل‌ها، سیال بودن گزارش یا گزارش‌آرایی را در ذهن تقویت می‌کند. اما مهم‌ترین قسمت با اتکاء به همین جدول و تمام ایرادات ذکر شده و نشده این است که سمت و سوی یارانه از مصرف‌کننده به اجراکننده سوق شدید دارد. در واقع آنچه صرفه جویی شده به جز یکی ـ دو مورد در قسمت مصرف‌کننده و یا خریدار کتاب صورت گرفته و در بقیه قسمت‌های اجرایی شاهد افزایش حتی ده برابری هستیم؛ مانند کمیته اجرایی ـ رفاهی که رشد غیرقابل توجیهی را داراست.

نکته بعدی اینکه در واقع از بند ۵ به بعد شاهد این هستیم که بن‌ها و یارانه هم مبلغ شده و عملاً یارانه هزینه‌های اجرا را پوشش داده‌اند نه به دست مخاطب اصلی نمایشگاه برسند! بحث مهم این است که اگر دست‌اندراکاران موسسه نمایشگاه‌های وزارت ارشاد به دلایل ساز و کار مالی معتقدند مبلغ عمده‌ای از یارانه باید مصروف هزینه اجرایی شود، چرا آن را در قالب بن خرید کتاب ارائه می‌کنند؟ آیا این نوعی خروج هزینه‌کرد از سیستم مالی متمرکز و ثبت شده و ورود به تنخواه گردان‌های بی‌ضابطه نیست؟

آیا مبالغ هنگفتی که مثلا در اختیار کمیته اجرایی تحت عنوان بن کتاب قرار گرفته صرف خرید کتاب شده و یا سازمان و نهاد همکار چرا از کمیته اجرایی بن دریافت کرده‌ است؟ آیا آنان به سبب ذات فعالیتشان از مصرف‌کنندگان عمده کتاب به شمار می‌آیند؟

در پایان یادآور می‌شود نمایشگاهی که باید هوای قشر نخبه را داشته باشد با کاهش ۱۷ درصدی در اختصاص بن روبرو شده و بخش اجرایی با افزایش ۱۹ درصدی مواجه است. به عبارت بهتر ۱۷ درصد از مصرف‌کنندگان کم شده و ۱۹ درصد به کمیته اجرایی اضافه شده است