سرویس جهان مشرق- از هر ۱۰۰ هزار مرد، ۴.۹ نفر در ایران خودکشی می‌کنند و ۲۲.۷ نفر در بلژیک. این تفاوت آماریِ خیره‌کننده و نزدیک به ۵ برابر را پیش از هر چیز باید به عنوان یک واقعیت تلخ برای کشورهای پیشرفته بپذیریم و سپس به این فکر کنیم که آیا قرار است در مسیر توسعه کشور، خودکشی افزایش یابد؟

سالانه نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر در جهان خودکشی می‌کنند. افسردگی بر اثر مسائل شخصی یا اجتماعی، روان‌پریشی در نتیجه صدمات روحی، از دست دادن کنترل عقل بر اثر مصرف مواد یا الکل، ‌ بی‌معناشدن زندگی و ناامیدی از آن از مهمترین عوامل خودکشی است. برخی نیز به روش‌های خطرناک متوسل می‌شوند تا با صدمه‌زدن به خود، اطرافیان یا دیگران را نسبت به یک مسأله شخصی یا اجتماعی هشیار کنند، اما برخلاف انتظار آنها اقدامشان به مرگ منجر می‌شود.

تخمین زده می‌شود تا ۲۰ برابرِ افرادی که با خودکشی مرده‌اند، افراد دیگری بوده‌اند که اقدام به خودکشی کرده‌اند اما موفق نشده‌اند. از آن سو هر فردی که خودکشی می‌کند، ‌ اطرافیانش را با صدمات روحیِ مشابه مواجه می‌سازد که شاید تا سال‌ها گریبانگیر آنها باشد. همچنین عمده کسانی که از خودکشی نجات یافته‌اند، گفته‌اند نمی‌خواستند بمیرند بلکه دیگر تمایلی به زندگی نداشته‌اند. بنابر این نرخ خودکشی تنها یک آمار ساده نیست و می‌تواند نشانگر شرایط فکری و روانیِ گروه‌ بزرگی در یک جامعه باشد.

در این گزارش مروری بر آمار سازمان بهداشت جهانی از وضعیت نرخ خودکشی در سال ۲۰۱۶ میلادی خواهیم داشت:

خودکشی در خاورمیانه و جنوب شرق آسیا

خاورمیانه کمترین میزان خودکشی در میان مناطق مختلف جهان را دارد. این هم در مورد آمار جداگانه زنان و مردان و هم در آمار مجموع، صادق است. میانگین منطقه، ۳.۹ نفر در ۱۰۰ هزار است. یمن بدترین اوضاع را با نرخ ۹.۸ دارد و پس از آن سودان، جیبوتی، قطر، بحرین، لیبی و افغانستان قرار دارد.

ایران، عراق و مصر با نرخ حدود ۴، روی میانگین قرار دارد و پس از آن اردن (۳.۷)، عمان (۳.۵)، عربستان سعودی (۳.۴)، لبنان (۳.۲) و کویت به ترتیب اوضاع بهتری دارند. امارات متحده عربی با ۲.۷، سوریه با ۲.۴ و کویت با ۲.۲ بهترین آمار را در این زمینه دارند که البته ممکن است در مورد دومی به عدم جمع‌آوری آمار کامل بر اثر شرایط جنگی مرتبط باشد.

از آن سو جنوب شرق آسیا بیشترین خودکشی را در میان مناطق جهان پس از اروپا به خود اختصاص داده است. میانگین این منطقه ۱۳.۲ نفر در ۱۰۰ هزار است؛ هند با ۱۶.۳ بدترین شرایط را دارد و پس از آن سریلانکا و تایلند قرار دارند. اما در پایینِ میانگین منطقه به بوتان (۱۱.۴)، کره شمالی (۱۰.۶)، نپال (۹.۶)، میانمار (۸.۱)، مالزی (۶.۲)، بنگلادش (۶.۱)، و اندونزی (۳.۷) می‌رسیم و بهترین آمار را مالدیو با ۲.۷ نفر در ۱۰۰ هزار به خود اختصاص می‌دهد.

خودکشی در آفریقا

در این قاره کشور لسوتو با نرخ خودکشی ۲۸.۹، کوته‌دلاویر با ۲۳، کامرون با ۱۹.۵، چاد با ۱۵.۵ و بروندی با ۱۵ وضع بدی دارند اما میانگین کل این قاره ۷.۴ است که پس از خاورمیانه بهترین میانگین در میان مناطق جهان است. پس از کشورهای یادشده، آفریقای جنوبی با ۱۲.۸، بوتسوانا با ۱۱.۵، اتیوپی با ۱۱.۴، گینه با ۱۰.۵، گامبیا با ۱۰، کنگو و آنگولا و مالی با نرخ حدود ۹، غنا با ۸.۷ و جیبوتی با ۸.۵ قرار دارند و بهترین وضعیت نیز به الجزایر با نرخ ۳.۳ در هر ۱۰۰ هزار نفر اختصاص دارد.

خودکشی در اروپا و آمریکا شمالی

در مجموع این قاره، روسیه و کشورهای هم مرزش اوضاع بدی دارند و پس از آنها تقریباً به ترتیب، اروپای شمالی، اروپای غربی و اروپای شرقی و حوزه بالتیک قرار دارند که نرخ خودکشی در آنها پایین تر است.

روسیه (۲۶.۵) و لیتوانی (۲۵.۷) با اختلاف از بقیه کشورهای اروپایی در این مصیبت پیش هستند و پس از آن قزاقستان (۲۲.۸)، بلاروس (۲۱.۴)، اوکراین (۱۸.۵) و لتونی (۱۷.۲) قرار دارند.

بلژیک با نرخ خودکشی ۱۵.۷ در هر ۱۰۰ هزار نفر، بالای میانگین اروپا یعنی ۱۵.۴ است و پس از آن به فنلاند (۱۳.۸)، هلند (۱۲.۶)، نروژ (۱۲.۲)، فرانسه (۱۲.۱)، سوئد (۱۱.۷)، کرواسی (۱۱.۵)، سوییس (۱۱.۳) و نروژ (۱۰.۱) برمی‌خوریم که تازه اینجا میانگین جهانی است.

هلند (۹.۶)، دانمارک (۹.۲)، آلمان (۹.۱)، پرتغال (۸.۶)، رومانی (۸)، بریتانیا (۷.۶) و پس از آنها ترکیه (۷.۲)، گرجستان (۶.۷)، بوسنی و هرزگوین (۶.۴)، اسپانیا (۶.۱)، ارمنستان (۵.۷)، ایتالیا (۵.۵)، قبرس (۴.۵) و یونان (۳.۸) در ردیف‌های بعدی حضور دارند.  

ایالات متحده آمریکا نیز نرخی پایین‌تر از ۱۳.۷ کسب نکرده است اما کانادا با ۱۰.۴ و مکزیک با نرخ ۵.۲ وضع بهتری دارند.

جمع‌بندی

تقسیم‌بندی‌های یادشده مربوط به سازمان بهداشت جهانی بود که نشان می‌دهد در مجموع، خاورمیانه شرایط بهتری نسبت به آفریقا و آسیای جنوب شرقی دارد و این دو هم شرایط بهتری نسبت به اروپا. بیهوده نیست که ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا اخیراً وزیر بهداشت روانی و مقابله با خودکشی منصوب کرده است، زیرا این واقعیت را پذیرفته که شرایط فکری و اجتماعی در کشورهای توسعه‌یافته اروپایی نتوانسته معضل خودکشی را رفع کند. آیا ما نیز این واقعیت را در مورد ضرورت نقد مسیر توسعه غربی پذیرفته‌ایم یا حکایت کاسه داغتر از آش را به نمایش می‌گذاریم؟

منابع

https://data.oecd.org/healthstat/suicide-rates.htm

http://apps.who.int/gho/data/view.main.MHSUICIDEASDRv?lang=en

http://www.who.int/gho/mental_health/suicide_rates_crude/en

https://www.psycologytoday.com/intl/blog/happiness-in-world/201004/the-six-reasons-people-attempt-suicide

http://www.salamatnews.com/news/253690