به گزارش مشرق، ادبیات کودک و نوجوان، شاخه‌ای از ادبیات است که نقش بسیار پررنگی در حیات و زندگی یک کودک دارد چرا که کتاب‌های این ژانر در دوره‌ای از زندگی خوانده می‌شوند که شخصیت و شناخت کودک در حال شکل‌گیری و رشد است بنابراین نوع محتوا، جهان‌بینی و ارزش‌هایی که از این طریق انتقال می‌یابد، بسیار حائز اهمیت است. فضای حاکم بر این ادبیات، شیوه‌ زندگی و ارزش‌های مطرح شده، نوع زندگی و روابط بین شخصیت‌ها در این نوع آثار، تأثیر به سزایی در شکل‌گیری ذهن و شخصیت کودک خواهد داشت.

‎‎علاقه به داستان و داستان‌خوانی، فطری است و انسان همان‌گونه که‎ ‎برای زندگی به هوا، آب، خواب و غذا نیاز دارد، به داستان‌ها نیز احتیاج دارد. داستان، می‌تواند دنیایی خیالی را با هدف کاوش فکری ‎خلق کند زیرا به واسطه ساختار هوشمندانه‌اش، انسان را از بند‎ ‎این‌جا و اکنون رها می‌کند و به بیان روال عادی وقایع می‌پردازد. داستان، وسیله‌ای برای درک‎ ‎جهان و خویشتن است و دغدغه‌های بشری را در خود جای می‌دهد. در این میان، اهمیت داستان‌گویی برای کودکان بیش از پیش رخ می‌نماید چرا که این کودکان هستند که با خلق جهان‌بینی سرشار از ارزش‌های اخلاقی می‌توانند دنیایی متفاوت و لبریز از زیبایی و خوبی خلق کنند.

برای این که کودک مجذوب داستان شود، باید توجه و تفکر ترکیب و بر داستان متمرکز شوند و بتوانند پاسخ عاطفی کودک را برانگیزند.داستان برای کودک در حکم بخشی از واقعیت است که می‌توان بر آن تکیه کرد و شاید برای همین است که درک و انتقال صحیح آن توسط پدیدآورندگان آن بسیار مهم است. در این مطلب سعی شده است محبوب‌ترین نویسندگان مطرح فعال در زمینه ادبیات کودک و نوجوان در ایران معرفی شوند که در ادامه می خوانید.

خالق قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب

مهدی آذریزدی در سال ۱۳۰۰ در یزد به دنیا آمد و در ۱۲ سالگی برای خواندن درس عربی به حوزه علمیه رفت. او مدتی در چاپخانه و سپس در کتاب فروشی‌های مختلف از جمله خاور، ابن سینا و امیرکبیر و روزنامه‌های آشفته و اطلاعات کار کرد. تجربه این سال‌ها به او در نوشتن اولین جلد از مجموعه‌ «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» بسیار کمک کرد که مجموعه‌ای از قصه‌های بازنویسی شده از داستان‌های عامه و ادبیات کهن از جمله کلیله و دمنه، مرزبان نامه، سندباد نامه، گلستان سعدی، مثنوی و آثار عطار و سیاست‌نامه است.

نویسنده ای برای همه نسل ها

هوشنگ مرادی کرمانی یکی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین نویسندگان ایرانی است که در حوزه ادبیات کودک و نوجوان، قلم می‌زند و در پنج دهه فعالیت خود، آثار بسیاری آفریده است. آثاری که نه تنها برای کودکان و نوجوانان که برای بزرگ سالان هم جذاب و خواندنی هستند.نشان دادن زندگی سنتی و محلی، استفاده از گویش محلی و ضرب المثل‌ها از ویژگی‌های داستان‌های اوست. از برجسته‌ترین آثار او می‌توان به «چکمه»، «کیسه‌ برنج»، «قصه‌های مجید»، «مربای شیرین»، «مهمان مامان»، «تنور»، «شما که غریبه نیستید»، «لبخند انار» و... اشاره کرد.

معلمی با قلمی دوست داشتنی

صمد بهرنگی، خالق «ماهی سیاه کوچولو» نویسنده‌ای تبریزی و متولد سال ۱۳۱۸ است که شغل اصلی‌اش معلمی بوده است. وی در کودکی، زندگی سخت و همراه با فقر داشت. برای تحصیلات، رشته‌ زبان و ادبیات انگلیسی را انتخاب کرد و بارها به دلیل سخنان اعتراض‌آمیزش از مدارس اخراج یا به پایه‌ پایین‌تر منتقل شد.

تأثیرگذارترین و مهم‌ترین کتاب صمد بهرنگی را می‌توان کتاب «ماهی سیاه کوچولو» دانست. «عادت»، «اولدوز و کلاغ‌ها»،‌ «الدوز و عروسک سخنگو»،‌ «یک هلو، هزار هلو» و «تلخون» از دیگر داستان‌های اوست.

نویسنده مقاومت و تلاش کودکان

درویشیان در سال ۱۳۳۷ پس از گذراندن دوره‌ دانشسرای مقدماتی کرمانشاه، هشت سال در روستاهای گیلانغرب و شاه‌آباد غرب آموزگار بود. در سال ۱۳۴۵ در دانشگاه تهران در رشته ادبیات فارسی و سپس تا کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی درس خواند و همزمان در دانشسرای عالی تهران تا رشته مشاوره و راهنمای تحصیلی پیش رفت. درویشیان در کتاب‌هایش زندگی کودکان فرودست و مقاومت و تلاش پیوسته آن‌ها را در زندگی نشان می‌دهد.از جمله کتاب‌های او برای کودکان و نوجوانان می‌توان به مجموعه چهار جلدی «سال‌های ابری»، «درشتی»، «کی برمی‌گردی داداش جان»،... و معروف‌ترین آن‌ها «همراه آهنگ‌های بابام» اشاره کرد.

مردی با فروش میلیونی

از مصطفی رحمان دوست این نویسنده و شاعر ایرانی، تاکنون 160 اثر به صورت مجموعه شعر برای کودکان و نوجوانان، تألیف و ترجمه شده ‌است. تیراژ کتاب‌های او به بیش از پنج و نیم میلیون نسخه می‌رسد که از آن میان می‌توان به «فرهنگ‌ آسان»، «دانشنامه ویژه‌ کودکان‌ و نوجوانان‌»، «فرهنگ‌ ضرب‌المثل‌ها»، مجموعه‌ای ارزشمند از ضرب‌المثل‌های ایرانی، «ترانه‌های نوازش» شامل مجموعه‌ای از لالایی‌ها اشاره کرد که از آن میان، از لالایی عاشورا بسیار استقبال شد. 

دیگر نویسندگان نامی حوزه ادبیات کودک و نوجوان

از دیگر نویسندگان نامی حوزه ادبیات کودک و نوجوان می‌توان به نادر ابراهیمی، احمد شاملو، افسانه شعبان نژاد، ناصر کشاورز، احمدرضا احمدی، آتوسا صالحی، شادی بیضایی، سیامک گلشیری، شیوا مقانلو، شادی خوشکار و ...اشاره کرد.

*خراسان