به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، در یکی از مهمترین اتفاقات نظامی در سالهای اخیر، نیروی هوایی هندوستان در ساعات اولیه روز سه شنبه، حمله ای را به پناهگاه های گروه تروریستی که خود را "جیش المحمد" می نامد در داخل خاک پاکستان انجام داد چراکه در روز ۱۴ فوریه یعنی حدود ۱۰ روز قبل، اعضای این گروه یک حمله انتحاری به خودروی حامل نظامیان هندی در منطقه پولواما در ایالت جامو و کشمیر هند انجام دادند که بر اثر آن ۴۰ تن جان باختند.

از آن روز به بعد، جدال لفظی بین هند و پاکستان شدیداً بالا گرفته و هندی ها اعلام کردند که به این حمله پاسخ خواهند داد. جیش المحمد از جمله گروه های فعال ضد هندی در منطقه است که دارای ارتباطات تنگاتنگی با القاعده و طالبان بوده و به دنبال جدا کردن بخش هندی کشمیر و الحاق آن به پاکستان است.

مکان حمله کجاست؟

منطقه جامو و کشمیر سالهاست که محل اختلاف و درگیری بین دو کشور هند و پاکستان قرار دارد و طرفین ادعاهای خاص حاکمیتی در این منطقه را برای خود تعریف کردند. از سال ۱۹۷۲ میلادی دو کشور خطوطی را با کنترل نطامی در این ناحیه تعریف کردند که مرز دو کشور در این منطقه محسوب می شود. محل مورد حمله هندی ها در اطراف شهر بالاکوت در ۵۰ کیلومتری خط کنترل قرار دارد که کمپ های آموزشی و استقرار گروه جیش المحمد است.

تصویر منتسب به محل کمپ جیش المحمد که هند به آن حمله کرده است

از میراژهای فرانسوی تا پهپاد اسراییلی در تیم تهاجم هوایی هند

واحد عمل کننده در این عملیات، نیروی هوایی هندوستان بود که با تعداد نسبتاً بالایی از جنگنده ها و پرنده های پشتیبانی وارد کارزار شده است. نوک پیکان تهاجم نیروی هوایی هند ۱۲ فروند جنگنده بال دلتای تک موتوره میراژ ۲۰۰۰ ساخت فرانسه بودند. در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی و بعد از حرکت پاکستان به سمت خرید جنگنده های اف ۱۶ از آمریکا هندوستان نیز به سمت فرانسه متمایل شد تا جنگنده نسل چهارمی را برای خود دست و پا کند.

در نهایت هندی ها ۵۰ فروند میراژ ۲۰۰۰ را از فرانسه خریدند که ۴۲ فروند آنها تک سرنشین و ۸ فروند از آنها ۲ سرنشین است. در طی سالها صنایع هوایی هند چندین مرحله ارتقاء را نیز بر روی این پرنده ها پیاده کرده است. میراژ های هندی در جریان نبرد کارگیل در سال ۱۹۹۹ میلادی بین هند و پاکستان نیز خوش درخشیدند و در ماموریت های مختلفی در نقش بمباران های دقیق و دفاع هوایی عمل کردند.

این جنگنده در سالهای خدمت خود در نقاط مختلف دنیا به عنوان یک پرنده چند منظوره به خوبی خدمت کرده و حتی تنها مورد شکار اف ۱۶ در نبرد هوا به هوا را نیز به حساب خود ثبت کرده است. در ۸ اکتبر ۱۹۹۶ میلادی یک فروند میراژ ۲۰۰۰ یونانی در یک درگیری با یک فروند اف ۱۶ ترک آن را به وسیله موشک مجیک ۲ هدف قرار داده و ساقط کرد. این مورد تنها ساقط شدن اف ۱۶ در رزم هوایی در جهان محسوب می شود.

در این حمله اخیر توسط نیروی هوایی هند از بمب های هدایت شونده استفاده شده است. در ابتدا برخی از رسانه های هندی از بمب های هدایت لیزری GBU-12 نام بردند اما منابع رسمی تر به یک بمب اسراییلی برای انجام عملیات اشاره و اعلام کردند بمب های SPICE 2000 ساخت اسراییل در این حمله استفاده شده. این بمب در حقیقت یک کیت ارتقاء برای بمب های سری مارک آمریکایی است که در چندین مدل برای بمب هایی در وزن های مختلف نصب می شود. این بمب توسط شرکت اسراییلی Rafael ساخته شده است.

به نظر هندی ها از مدل اسپایس ۲۰۰۰ استفاده کردند که مخصوص بمب های دو هزار پوندی / ۹۰۰ کیلوگرمی است. این بمب ها در شرایط رها سازی مطلوب دارای برد ۱۰۰ کیلومتری هستند. در بمب های اسپایس از هدایت ترکیبی اینرسیایی و جی پی اس برای مراحل اولیه پرواز استفاده شده و در مرحله نهایی نیز تصویر سازهای فروسرخ بهره می برد که تصاویر هدف که از قبل در حافظه بمب ذخیره شده است با تصاویر گرفته شده در حال پرواز توسط بمب یکی شده و به هدف حمله می شود.

میراژهای هندی همچنین به غلاف هدف گیری لایتنیگ ساخت آمریکا نیز مجهز بودند. ۵ میراژ هندی حدود ۱۰ کیلومتر به داخل پاکستان نفوذ کرده و تعداد نامشخصی از بمب های اسپایس را پرتاب کردند. باقی میراژها به عنوان پشتیبان عقب تر منتظر بودند تا در صورت هر گونه مشکل برای این ۵ فروند حمله را صورت دهند. باد شدید در منطقه باعث شده تا میراژهای هندی به هدف نزدیک شوند.

بیشتر بخوانیم:

هند از اسراییل پهپاد انتحاری می خرد

چراغ سبز وزارت دفاع هند به سلاح جدید

با وجود اینکه میراژهای هندی در این ماموریت به موشک های هوا به هوای ماژیک ۲ مجهز بودند اما ۳ فروند سوخو ۳۰ نیروی هوایی این کشور نیز در این ماموریت در نقش اسکورت و دفاع هوایی حضور داشته است. سوخو های ۳۰ نیروی هوایی هند از مدل MKI هستند که در حقیقت یک نمونه سفارشی و ویژه این کشور است که در تعداد بسیار بالایی در داخل هندوستان و توسط صنایع هوایی کشور منتاژ می شود.

این هواپیمای دو موتوره و دو سرنشین سنگین وزن از سال ۲۰۰۲ میلادی وارد خدمت نیروی هوایی هند شده است و در حال حاضر نزدیک به ۲۵۰ فروند از آنها در خدمت این کشور است.

پرنده ای بسیار مانور پذیر، با توان حمل حجم بالایی از انواع سلاح های هوا به هوا و هوا به سطح، مجهز رادار آرایه فازی و سیستم های کشف هدف فروسرخ همه و همه از این پرنده یک گزینه عالی برای ارتش و سرزمین بزرگ هند ساخته است. در مدل ام کا ای از قطعات ساخت هند، فرانسه و اسراییل نیز استفاده شده است.هندی ها برای رزم هوایی با این پرنده موشک های هوا به هوای روسی آر ۷۳، آر ۲۷ و آر ۷۷ و همچنین موشک بومی Astra را نیز در اختیار دارند. البته در جریان این حمله کار به درگیری هوایی نرسیده است.

البته برخی از منابع هندی از آماده بودند تعدادی از میگ ۲۹ های این کشور برای حضور در عملیات نیز خبر می دهند که حداقل در گزارش های مربوط به یگان های پرواز کرده در عملیات خبری از آنها نیست.

در جریان این حمله البته ۳ پلتفرم پشتیبانی نیز حضور داشتند. اول یک فروند هواپیمای رادار پیش اخطار هوابرد بومی هند که بر پایه بنده جت تجاری Embraer ERJ 145 ساخت برزیل توسعه پیدا کرده است.این هواپیما از سامانه های راداری و شناسایی و کنترل و فرماندهی ساخت هندوستان بهره می برد. این هواپیمای دارای یک رادار آرایه فازی فعال است و به سیستم های ESM ، ارتباط ماهواره ای ، سامانه های هشدار دهنده قفل موشکی و سوخت گیری هوا به هوا مجهز شده است.

پرنده پشتیبانی بعدی یک فروند تانکر Il-78MKI ساخت روسیه هستند که می تواند در یک پرواز به ۶ تا ۸ فروند جنگنده مثل سوخو ۳۰ سوخت رسانی کند. هند در کل ۶ فروند از ای ن سوخترسان ها در اختیار دارد که با سیستم سوخترسان ساخت اسراییل مجهز شده است. خود این تانکر در اصل و بر پایه هواپیمای ۴ موتوره ترابری استراتژیک Il-76 ساخت شوروی سابق توسعه پیدا کرده است.

دیگر پرنده حاضر در نقش پشتیبانی یک فروند پهپاد شناسایی هرون ساخت رژیم صهیونیستی است که در نقش شناسایی و هدف یابی نهایی و هم برآوردی از وضعیت بعد از حمله در منطقه حاضر بوده است. این پهپاد توسط شرکت اسراییلی IAI توسعه پیدا کرده و می تواند تا ارتفاع ۱۰ کیلومتری از سطح زمین بالا رفته و با سرعتی در حدود ۲۰۰ کیلومتر در ساعت پرواز کند. برد پروازی این پهپاد ۳۵۰ کیلومتر بوده و می تواند محوله ای به وزن ۲۵۰ کیلوگرم را حمل کند.

البته این پایان درگیری ها نبوده و صبح روز سه شنبه نیز یک پهپاد پاکستانی به منطقه کوتچ در ایالت گجرات هند وارد شده بود که این پرنده نیز توسط سامانه دفاع هوایی اسپایدر ارتش هند نابود شد. این سامانه ساخت اسراییل است و از موشک های هوا به هوای سری پایتون و دربی که در این سیستم در نقش سطح به هوا در آمدند استفاده می کند. برد درگیری این سامانه بسته به استفاده از موشک مورد نظر بین ۲۰ تا ۵۰ کیلومتر است. ظاهراً در درگیری امروز از موشک هدایت راداری فعال دربی استفاده شده است.

لاشه پهپاد پاکستانی که در هند ساقط شده است

تا زمان نگارش این مطلب، طرف هندی تصاویری از جریان حمله و تخریب اهداف مورد نظر خود را منتشر نکرده و طرف پاکستانی نیز به انتشار چند تصویر از منطقه ای نا مشخص و نشان دادن لاشه های منتسب به بمب یا مخازن سوخت جنگنده های هندی بسنده کرده است. هر دو طرف بر وقوع حمله تاکید دارند و البته طرف هندی اعتقاد دارد که بین ۳۰۰ الی ۴۰۰ نیروی شورشی را از بین برده و پاکستانی ها نیز اعتقاد دارند که هندی ها پس از رو به رو شدن با رهگیرهای پاکستانی، به سرعت منطقه را ترک کردند.

هرچه هست، این اتفاق، بستر تحولات مهمی در منطقه حداقل در آینده نزدیک خواهد شد که بررسی و رفتارشناسی طرفین، به مسئولان کشورمان کمک فراوانی خواهد کرد.