سرویس فرهنگ و هنر مشرق - این فیلم، یک مستند نفس‌گیر از ماجرای قتل عام صهیونیست‌ها در کشتی مرمره است که در حضور بیش از یکصد فعال حقوق بشر، از سراسر جهان اتفاق افتاد و طی آن ۱۶ نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر مجروح شدند.

اشاره: فیلم «حقیقت: گمشده در دریا» (2017) the truth: lost at sea مستندی از آقای رفعت عوده، دربارۀ کشتی مرمره است که در خرداد ۱۳۸۹ از ترکیه به سمت غزه حرکت کرد تا کمک‌های بشردوستانه را به مردم فلسطین برساند اما با حملۀ کماندوهای اسرائیلی متوقف شد. این فیلم در سی‌وهفتمین جشنوارۀ جهانی فیلم فجر، در دو بخشِ مستند زیر ذره‌بین و شاخه‌های زیتون حضور دارد.

*****

رفعت عوده، اصالتاً فلسطینی است؛ در کانادا متولد شده و در انگلستان در رشتۀ روزنامه‌نگاری تحصیل کرده است. این فیلم، نخستین تجربۀ کارگردانی اوست که به سبب حضورش در کشتی ماوی مرمره در سال ۲۰۱۰ شکل گرفت.

عوده در سال ۲۰۱۱ یعنی یک سال بعد از ماجرا، نسخۀ اولیۀ فیلم را در ۹۰ دقیقه آماده کرد. اما ترجیح داد که آن را منتشر نکند. بعد از تحصیل در رشتۀ روزنامه‌نگاری، سواد رسانه‌ای کافی پیدا کرد. اخبار و تبعات بعدیِ واقعه را به فیلمش افزود. سپس آن را با یک ریتم سریع‌تر مونتاژ نموده، زمان فیلم را به ۵۷ دقیقه کاهش داد.

فیلم «حقیقت: گمشده در دریا» (۲۰۱۷) یک مستند نفس‌گیر از ماجرای قتل عام صهیونیست‌ها در کشتی مرمره است که در حضور بیش از یکصد فعال حقوق بشر، از سراسر جهان اتفاق افتاد و طی آن ۱۶ نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر مجروح شدند. خود رفعت عوده نیز جزو مجروحان بوده اما در فیلم از خودش چیزی نمی‌گوید. تصاویر مجروحیت او که توسط فیلمبردار ضبط شده، به دست سربازان اسرائیلی افتاد و به سرقت رفت. این فیلم از تصاویر ضبط شدۀ چهار تصویربردار استفاده برده از جمله تصاویر خود کارگردان.

ماجرای کشتی‌های آزادی از فوریه ۲۰۱۰ شروع شد. در مدت سه ماه، اقلام فراوانی گرد آمد. نهایتاً در ماه مه ۲۰۱۰، شش کشتی با عنوان «ناوگان آزادی» به سمت غزه حرکت کردند تا کمک‌های بشردوستانۀ مردم جهان را به فلسطینی‌ها برسانند. صهیونیست‌ها مانع شده، کشتی‌ها را به سمت بندر اسرائیلی أشدود هدایت نموده و اموال را مصادره کردند. اما ماجرای آخرین کشتی، متفاوت شد. یک سازمان خیریۀ ترک به نام IHH که کشتی مرمره را اجاره کرده بود، امید داشت که با نفوذ تبلیغات صلح‌طلبانه و حمایت دولت‌های جهان، در غزه پهلو بگیرد و کمک‌ها را مستقیماً به فلسطینی‌ها تحویل دهد. اما صهیونیست‌ها در سحرگاه ۳۱ مه ۲۰۱۰ (برابر با ۱۰ خرداد ۱۳۸۹) باناوگان دریایی و بالگرد، کشتی مرمره را محاصره کرده و توسط کماندوهای مهاجم، ۱۶ نفر را کشتند و ۵۰ نفر را مجروح کردند. دو ثلث از مسافران کشتی در این حمله مورد اصابت قرار گرفته و مأموریت عملاً ناتمام ماند.

جناب رفعت عوده توانسته این ماجرا را با تصاویر ناب خود، به زیبایی تصویر کند و حتی از تصویرهای ضبط شده توسط کشتی‌های خارجی سود ببرد. در ابتدای فیلم، ماجرای کشتی‌های آزادی معرفی می‌شوند و مخصوصاً کشتی مرمره و برخی از افراد حاضر در آن. از جمله، اسقف هیلاریون کاپوچی متولد حلب سوریه که در آن زمان، ۸۸ ساله بود. او یکی از حامیان انقلاب اسلامی ایران بود که در سال ۱۳۵۸ با حضرت امام (ره) دیدار داشت و در دی ۱۳۹۵ درگذشت. کاپوچی، سال‌های فراوانی از عمرش را در زندان صهیونیست‌ها گذرانده بود. فرد تأثیرگذار دیگر، کن اوکیف ken o'keefe کهنه‌سرباز امریکایی با اصالت ایرلندی است، که در سال‌های اخبر چند نوبت برای شرکت در کنفرانس افق نو، به تهران آمده است. و خلاصه اینکه، افرادی از ۳۵ ملیت مختلف در کشتی مرمره جمع شده بودند. که شامل زنان و کودکان هم می‌شد.

در دقیقه ۱۶، صهیونیست‌ها حمله می‌کنند. گلوله‌هایی از دریا و بالگرد شلیک می‌شود و سپس کماندوها در کشتی فرود می‌آیند و حاضران را به گلوله می‌بندند. فیلم در ادامه به شبهات صهیونیست‌ها و ادعاهای بی‌اساس آنها، با نشان دادن تصاویر و اسناد موثق، پاسخ می‌دهد. ادعاهایی مانند: حمل سلاح توسط کشتی، تهاجم کردن مسافران کشتی و اینکه آنها بوده‌اند که حمله را آغاز کرده‌اند، ادعای ضد یهود بودن مسافران و غیره. ۱۰ نفر از شهدای واقعه در این اوقات معرفی می‌شوند و معلوم می‌شود که صهیونیست‌ها به قصد کشتن آمده بودند. چون برخی از زخمی‌های واقعه که به دستشان افتادند، با تیر خلاص کشته شدند.

چند دادگاه بین‌المللی در چند کشور مانند اسپانیا، انگلستان، افریقای جنوبی و ترکیه تشکیل شد و همۀ آنها مقامات اسرائیلی را محکوم کردند. میزان خسارت تعیین شده ۲۰ میلیون دلار بود. اما خانوادۀ شهدا قبول نکردند که این مبلغ را از صهیونیست‌ها بگیرند. مقامات ترکیه علی‌رغم صدور کیفرخواست علیه چهار فرماندۀ ارتش صهیونیست، در نهایت در آذر ۱۳۹۵ بعد از امضای پیمان صلح با صهیونیست‌ها، پرونده را مختومه کردند. اسپانیا در دو دادگاه مختلف در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۷ حکم جلب نتانیاهو و هفت فرماندۀ صهیونیست‌ها را صادر کرد و اعلام کرد که آنها به محض ورود به اسپانیا بازداشت خواهند شد. دادگاهی در افریقای جنوبی نیز حکم بازداشت چهار نظامی ارشد صهیونیست را صادر کرد. اما سه کشور هم بودند که از اسرائیل حمایت کرده و ارسال کمک‌های مردمی برای غزه را محکوم نمودند: امریکا، کانادا و لهستان.

مستند «حقیقت: گمشده در دریا»، بدون اینکه به خشونت بگراید، چهرۀ بی‌نقاب صهیونیست‌ها را علن می‌کند. تلویزیون جمهوری اسلامی، باید این مستند را خریداری و پخش کند. تماشای این فیلم برای همۀ مردم ضروری است.

رفعت عوده، این روزها در تهران حضور دارد. غرفه‌ای در بازار فیلم فجر برای معرفی فیلمش اجاره کرده و امیدوار است که خریدارانی از سراسر جهان پیدا کند. فیلم او در یک سال و نیم اخیر، موفق شده است که هفت جایزه از جشنواره‌های مختلف، دریافت کند. جشنواره‌هایی از مکزیک، لبنان، ایتالیا، انگلستان، بولیوی. اما هنوز از هیچ تلویزیونی در جهان پخش نشده است.

رفعت عوده، صفحه‌ای برای فیلمش در فیس‌بوک دایر کرده و سایتی نیز با این آدرس احداث نموده است: https://truthlostatsea.com/

***امیر اهوارکی