به گزارش مشرق، از صبح و در گرمای اواخر بهار مقابل رئیس بانک این پا و آن پا شده، آن هم برای چندرغاز وام و حالا بعد از ساعت‌ها بالا و پایین شدن و گرفتن مجوز دریافت وام ۱۰ میلیونی، عرق‌ریزان به خانه برگشته است.

اما این تنها موافقت رئیس بانک با دریافت وام است و دغدغه پیدا کردن ضامن و گواهی کسر از حقوق، خود مصیبت تازه‌ای است که اکبر آقا باید فکر و ذهن خود را با پُک زدن به سیگار در طول مسیر بانک تا خانه پُرکند.

او بدجور دمق است و وقتی به خانه می‌رسد، از خستگی روی کاناپه می‌افتد و باز برای کسب آرامش بیشتر، یک نخ سیگار از جیبش خارج کرده و شروع به پُک زدن می‌کند.

بیشتر بخوانید

ترک سیگار با دودهای مدرن سرطان زا

۱۰ عامل ابتلا به "بیماری قلبی"

آینده‌ای که تمامش دود نشد +عکس

ارتباط سیگارهای الکترونیکی با بیماری قلبی

خانمش با یک لیوان شربت کنارش می‌نشیند و به آرامی می‌پرسد: «بالاخره وام درست شد؟!» که در این زمان اکبر آقا نگاه تندی به او می‌کند و در حالی که سیگار را نصفه و نیمه در زیردستی روی میز خاموش می‌کند، می‌گوید: هیچی! حالا باید دنبال ضامن بگردم.

اما این جمله نیز هیجانات او را تخلیه نمی‌کند و باز داستان پُک زدن سیگار تکرار می‌شود. این‌بار نیز از عصبانیت دستانش را روی سرش می‌کشد و می‌گوید: دیگر خسته شده‌ام و بی‌اختیار سیگار دیگری روشن می‌کند.

در همین زمان خانم خانه بدون توجه به عصبانیت اکبر آقا ادامه می‌دهد: راستی! محمود آقای صاحبخانه امروز به اینجا آمد و گفت: «باید از اول ماه آینده ۵۰۰ هزار تومان به اجاره خانه اضافه کنید!» که یک دفعه اکبر آقا با عصبانیت فریاد می‌زند «بیخود کرده!»، مگر چقدر حقوقم اضافه شده که یک‌دفعه ۵۰۰ هزار تومان به کرایه خانه اضافه کرده است.

انگار تنها وسیله آرامبخش اکبر آقا همان چند نخ سیگار بی‌زبان داخل جیبش است؛ چرا که این بار نیز سیگار دیگری روشن می‌کند و با یک پُک نصفه نیمه، به اصطلاح خودش سعی می‌کند تا با دود سیگار آرام گیرد.

بله! این روایت مردان بسیاری است که هر روز و در هر مکان و زمانی سعی می‌کنند هیجانات و استرس‌های مختلف خود را با پُک زدن و دود گرفتن از سیگارهایی با برندهای مختلف به اصطلاح مهار کنند و عصبانیت‌شان فروکش کند.

جمله نادرستی که سالها ورد زبان سیگاری‌ها شده و برای توجیه مصرف این عامل بسیاری از بیماری‌ها بر سر زبانشان نشسته است.

حالا سیگار سن و سال و موقعیت اجتماعی نمی‌شناسد و وسیله‌ای برای بزرگ جلوه دادن برخی افراد شده است. نوجوان تازه پا گذاشته در محیط‌های اجتماعی برای اینکه ابراز وجود کند و خود را پخته و کامل نشان دهد، سیگار را به عنوان یکی از ابزارها برای رسیدن به این هدف انتخاب می‌کند و خلاصه این زرورق سفید رنگ وارداتی با نیکوتین اغواکننده‌اش، کام بسیاری را به اصطلاح شیرین می‌کند و به عبارتی تسکین دهنده فشارهای عصبی جماعتی شده است؛ باور غلطی که سالها وِرد زمان بسیاری از افراد شده است و هیچکس نمی خواهد این باور اشتباه را از ذهن خود خارج سازد.

هفته ملی بدون دخانیات از ۲۵ لغایت ۳۱ خرداد در کشور برگزار شد و دستگاه‌ها و سازمانهای مرتبط به دخانیات و سلامت جامعه هرکدام با ارائه آمار و ارقامی از خود و فعالیت‌های انجام شده سعی می‌کنند افکار عمومی را نسبت به مصرف دخانیات و عوارض آن آگاه تر سازند.

سیگار، ماده سمی است که در آن ۷ هزار نوع سم نهفته شده است و عامل بسیاری از سرطان‌ها، بیماری‌های تنفسی و قلبی است.

براساس اعلام رسمی وزارت بهداشت سالانه ۵۵ میلیارد نخ سیگار توسط افراد سیگاری در کشور دود می‌شود و براساس آمار دیگری که از سوی وزارت صمت اعلام شده است، این آمار به ۷۵ تا ۸۰ میلیارد نخ نیز می‌رسد.

روزانه ۲۰ میلیارد تومان خرج دود شدن کاغذ سفیدرنگ آغشته به توتون شده و در سال بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان پول بی‌زبان مردم صرف خرید مواد دخانی می‌شود.

سالانه ۵۵ تا ۶۰ هزار نفر از مردم ایران بر اثر مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهند و کشورهای در حال توسعه نیز میدان تک تازی شرکت‌های بزرگ تولید کننده سیگار دنیا هستند. دخانیات سالیانه موجب مرگ ۸ میلیون نفر از مردم جهان می‌شود و در هر ۴ ثانیه یک نفر بر اثر استعمال دخانیات در دنیا جان خود را از دست می‌دهد.

و در نهایت مصرف دخانیات در مجموع موجب تحمیل خسارت ۱۱۰ هزار میلیارد تومانی به کشور شده و مصرف دخانیات موجب تغییرات آب و هوایی می‌شود.

*تحمیل هزینه ۴۵ هزار میلیارد تومانی مصرف دخانیات بر نظام سلامت

عبدالرحمان رستمیان، معاون فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار داشت: یکی از دغدغه‌ها افزایش شیوع مصرف دخانیات به‌ ویژه قلیان در سنین پایین است.

وی با تاکید بر این‌که دانشگاه علوم پزشکی تهران در آموزش‌های لازم در خصوص جلوگیری از مصرف دخانیات توجه دارد، افزود: سالانه ۶۰ هزار مرگ بر اثر مصرف دخانیات در کشور به وقوع می‌پیوندد و درصد زیادی از سرطان‌ها به دلیل مصرف سیگار است.

معاون فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به عوارض مختلف مصرف سیگار بر جامعه یادآور شد: شاید صنعت بیمه و اقتصاد عوارض زیادی از مصرف دخانیات در کشور ببینند و نمونه آن تحمیل هزینه ۴۵ هزار میلیارد تومانی درمان و نظام سلامت بر اثر مصرف دخانیات است و در کل هزینه‌های مستقیم، غیرمستقیم و پنهانی برابر با ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بر اقتصاد کشور بر اثر مصرف مواد دخانی تحمیل می‌کند.

رستمیان با اشاره به اقدامات پیشگیرانه از مصرف سیگار در دانشگاه و مراکز درمانی تحت پوشش خاطرنشان کرد: مراکزی مانند آموزش و پرورش و دانشگاه رسالت کاهش تقاضای مصرف دخانیات را برعهده دارند؛ ضمن اینکه ما بیمارستان عاری از دخانیات را ایجاد کرده‌ایم و در آن عوارض سیگار و پیامد آن در ایجاد بیماری‌های مختلف را به بیماران معرفی می‌کنیم.

وی اضافه کرد: وقتی فردی سیگار می‌کشد بر روی سلول‌های استخوان‌ساز او اثر می‌گذارد و باعث زیاد شدن پوکی استخوان می‌شود.

معاون فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید انجام اطلاع‌رسانی در خصوص عوارض مصرف سیگار در جامع یادآور شد: شیوه‌نامه‌ای برای پایین آوردن میزان مصرف سیگار در مراکز آموزشی و دانشگاه‌های تحت پوشش در نظر گرفته شده است؛ ضمن اینکه باید گفت باید سیاست‌گذاران در این خصوص فعالیت بیشتری داشته باشند تا مصرف دخانیات کم شود، اما اکنون این موضوع برعکس شده و منبع درآمد فروشگاه‌ها و دکه‌ها سیگار است؛ چراکه عوارض مصرف سیگار را کم کرده‌ایم.

رستمیان با بیان اینکه قرار بود از سال ۸۵ سالی ۱۰ درصد به عوارض سیگار اضافه شود اما این موضوع تحقق پیدا نکرد، گفت: امروز دسترسی به کالاهای سلامت‌محور کم است اما دسترسی به سیگار راحت بوده و در این خصوص به شدت از نمایندگان مجلس گلایه داریم.

*کاهش عوارض سیگار

وی بیان داشت: عوارض سیگار از سال ۹۵ تاکنون کم شده است و از ۲,۷۰۰ میلیارد تومان به ۲,۰۰۰ میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است؛ درحالی‌که می‌توانستیم این عوارض در نظر گرفته شده را ظرف آموزش در مدارس کنیم، اما باید گفت بیشترین پول در دست دلالان و فروشندگان مواد دخانی است.

*دریافت تنها ۱۵ درصد مالیات بر مصرف سیگار

معاون فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره اقدامات کشورهای مختلف در افزایش عوارض و مالیات بر مصرف سیگار متذکر شد: اکنون کشورهایی مانند عربستان، ترکیه و پاکستان ۷۰ درصد مالیات عوارض مصرف سیگار اختصاص داده‌اند، اما ما تنها ۱۵ درصد در نظر گرفته‌ایم.

علیرضا نوروزی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران و مرکز ملی تحقیقات اعتیاد درباره مصرف سیگار، اظهار داشت: مصرف سیگار و وجود ماده نیکوتین در آن باعث می‌شود که مدت زمانی پس از مصرف کردن حالت اجباری مصرف در فرد ایجاد کند؛ به شکلی که ۷۵ درصد افراد سیگاری اعلام می‌کنند که دوست دارند ترک کنند اما نمی‌توانند این کار را انجام دهند؛ ضمن اینکه بیماری‌های فشار خون، قلبی و ریوی و انواع سرطان‌ها ازجمله عوارض سیگار است.

وی با اشاره به راهبردهای مختلف برای کاهش مصرف دخانیات، خاطرنشان کرد: محدود کردن سن مصرف، ممنوعیت فروش نخی سیگار، محدود کردن محل فروش و تبلیغات و وضع مالیات بر سیگار از جمله راهبردها برای کاهش مصرف دخانیات است؛ ضمن اینکه در گذشته عرضه قلیان در رستوران‌ها ممنوع بود ولی امروز این موضوع آزاد شده و باعث افزایش مصرف شده است.

عضو مرکز ملی تحقیقات اعتیاد با اشاره به عوارض خطرناک مصرف قلیان در افراد، ابراز داشت: ممکن است برخی از افراد این تصور را داشته باشند مصرف قلیان خطرناک نیست، آن هم به دلیل این‌که دود آن از آب خارج می‌شود ولی باید بدانیم این موضوع فریبنده است و مصرف قلیان، سیگاری‌های آینده را تربیت می‌کند.

نوروزی با اشاره به اینکه ۱۴ درصد افراد جامعه دخانیات مصرف کرده و ۱۱ درصد افراد نیز مصرف روزانه سیگار را دارند، افزود: باید کارهای پیشگیرانه و آموزشی در خصوص معرفی عوارض سیگار انجام شود و به موضوع رشد مهارت‌های شخصی در مدارس و دانشگاه‌ها توجه شود.

وی با اشاره به موضوع درمان افراد سیگاری گفت: در حوزه مالیات سیگار قرار بود بخشی از آن صرف درمان سیگاری‌ها شود اما عملاً این موضوع اتفاق نیفتاده است و مراکز تخصصی ترک سیگار محدود است.

عضو مرکز ملی تحقیقات اعتیاد اضافه کرد: کلینیک تخصصی ترک سیگار در مرکز ملی مطالعات دخانیات راه‌اندازی شده است؛ ضمن اینکه ارتباط بیماری فعلی افراد با مصرف سیگار نیز به چنین افرادی آموزش داده می‌شود.

*وجود سه نوع دود سیگار در هنگام مصرف سیگار

نرجس توکلی‌نیا، متخصص پزشکی اجتماعی با اشاره به انواع مختلف ناشی از مصرف سیگار، اظهار داشت: سه نوع دود ناشی از مصرف سیگار وجود دارد. نوع اول دودی است که فرد در اثر مصرف آن تنفس می‌کند، دود نوع دوم از انتهای سیگار بلند می‌شود و برای کسانی که در معرض افراد سیگاری و در نزدیکی آنها قرار دارند ایجاد مشکل می‌کند و عوارضی مانند سرطان ریه به دنبال دارد. دسته سوم از دودها، دودی است که آثار آن پس از مصرف سیگار در فضا باقی می‌ماند و بسیار مضر است.

*اختصاص ۱۷۰ میلیون دلار ارز نیمایی برای واردات توتون

علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت نیز در نشست خبری به مناسبت هفته ملی بدون دخانیات که از ۲۵ لغایت ۳۱ خرداد با شعار «اماکن بدون دخانیات حق شهروندی است»، اظهار داشت: ۱۶ میلیون دلار به کاغذ سیگار ارز دولتی ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی می‌دهند و سالانه ۱۰ هزار میلیارد تومان، مردم پول استعمال سیگار و قلیان پرداخت می‌کنند.

وی با بیان اینکه هزینه‌هایی که به نظام سلامت از طریق استعمال دخانیات وارد می‌شود حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان است، گفت: اگر هزینه‌های دیگر درمانی مرتبط با آن را نیز درنظر بگیریم بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان، دخانیات هزینه تحمیل می‌کند.

*اختصاص بیش از ۱۷۰ میلیون دلار ارز نیمایی برای واردات توتون

رئیسی ادامه داد: بیش از ۱۷۰ میلیون دلار برای واردات توتون ارز نیمایی اختصاص پیدا کرده است و در حالی که اکنون در همه چیز تحریم هستیم ولی در خصوص سیگار مشکلی وجود ندارد.

معاون بهداشت وزیر بهداشت با اشاره به اینکه مافیایی بسیار قوی در سیگار و دخانیات وجود دارد، افزود: استفساریه‌ای در خصوص تبصره یک ماده ۱۳ قانون جامع کنترل دخانیات صورت گرفته است که می‌خواهند اماکنی مثل قهوه‌خانه را از شمول مکان‌های عمومی خارج کنند که اگر به تصویب برسد، دیگر این قهوه‌خانه‌ها و مکان‌هایی که در آن قلیان مصرف می‌شود، جزو اماکن عمومی نبوده و خصوصی به حساب می‌آید و کارشناسان ما حق ورود به آن را ندارند.

*اختصاص ۱۶ میلیون دلار ارزدولتی به کاغذ سیگار

وی یادآور شد: علی‌رغم وجود تحریم‌ها و مشکلات ارزی، ۱۶ میلیون دلار ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به کاغذ سیگار اختصاص پیدا کرده است.

رئیسی بیان داشت: راه‌حل این موضوع این است که در دنیا به خاطر کنترل دخانیات اخذ مالیات بر مواد دخانی درنظر گرفته می‌شود؛ دومین کار که انجام می‌شود این است که اگر سیگار به صورت نخی فروخته شود باعث بالا رفتن میزان مصرف و پایین آمدن سن مصرف دخانیات می‌شود و باید به این موضوعات توجه کرد.

وی افزود: بحثی که مطرح بود، این است که وقتی مجوزی برای مغازه‌ها و سوپرمارکت‌ها صادر می‌کنیم، موضوع عدم فروش سیگار را لحاظ کنیم؛ ضمن اینکه در قانون، فروش سیگار به افراد زیر هجده سال ممنوع بوده و عرضه سیگار قاچاق و فروش به صورت نخی نیز ممنوع است، اما با توجه به این موضوع که باید ۲۱۰ هزار پروانه با درنظر گرفتن این قوانین صادر می‌شده است، متأسفانه از سال ۸۵ تاکنون تنها ۴۰ هزار پروانه در این خصوص صادر شده است.

معاون بهداشت وزیر بهداشت ابراز داشت: سالانه ۵۵ میلیارد نخ سیگار در کشور دود می‌شود و ۵۵ تا ۶۰ هزار مرگ نیز در سال به خاطر مصرف سیگار است؛ ضمن اینکه در دنیا نیز یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون نفر دخانیات مصرف می‌کنند که ۸۴ درصد از مصرف‌کنندگان دخانیات در کشورهای در حال توسعه هستند.

*۱۰.۹ درصد مردم مصرف کننده سیگار هستند

رئیسی با اشاره به وضعیت مصرف دخانیات در منطقه، خاطرنشان کرد: در منطقه‌ای که کشور ما قرار دارد مصرف دخانیات در بین جوانان زیاد است؛ به شکلی که در ایران ۱۰.۹ درصد مصرف‌کننده سیگار به صورت روزانه هستند که از این تعداد حدود ۲۰ درصد را مردان و کمتر از یک درصد را زنان تشکیل می‌دهند؛ ضمن اینکه ۱۴ درصد از مصرف‌کنندگان به صورت کلی دخانیات مصرف کرده و ۱۰ درصد نیز روزانه دخانیات مصرف می‌کنند.

معاون بهداشت وزیر بهداشت با اشاره به پیمایشی که در سال ۹۴ برای بررسی مصرف دخانیات در سنین ۱۳ تا ۱۵ سال صورت گرفت، گفت: این پیمایش در بین ۲ هزار و ۷۴۶ نوجوان مقاطع اول و دوم متوسطه در ۵۴ مدرسه کشور انجام شد که از این تعداد ۲ هزار و ۸۷ نفر در سنین ۱۳ تا ۱۵ سال بودند.

رئیسی ادامه داد: براساس این پیمایش ۱۰ درصد نوجوانان در زمان اجرای طرح، مصرف‌کننده دخانیات بودند که ۱۲.۹ درصد پسران و ۷.۷ درصد دختران بوده و ۱۱.۲ درصد نوجوانان نیز مصرف‌کننده قلیان بودند.

وی اضافه کرد: ۲۴.۲ درصد نوجوانان در معرض دود دخانیات در منزلشان قرار داشتند و ۳۸.۴ درصد از آنها نیز در مواجهه با دخانیات در اماکن مسقف عمومی قرار داشتند؛ ضمن اینکه ۶۵ درصد نوجوانان مصرف کننده دخانیات سیگار مصرفی خود را از سوپرمارکت‌ها، دستفروشان و دکه‌های مطبوعاتی تهیه می‌کردند.

وی افزود: در پیمایشی که در سال ۸۶ تا ۹۵ صورت گرفت، مصرف سیگار در دختران دو برابر شده است، ضمن اینکه باید گفت انواع سرطان‌ها و بیماری‌های تنفسی به خاطر مصرف سیگار و دخانیات است و سازمان بهداشت جهانی، یکی از نقاط ضعف کشور ما را با توجه به اینکه در برخی بیماری‌های غیرواگیر اقدامات خوبی انجام داده‌ایم، ضعف در حوزه اخذ مالیات مربوط به دخانیات می‌داند.

سالانه ۲۰ میلیارد نخ سیگار به صورت قاچاق وارد کشور می شود و ۶۰ درصد توتون و تنباکوی مصرفی نیز قاچاق است. موضوع دیگر درباره دخانیات، بحث قاچاق سیگار است؛ ضمن اینکه باید گفت با وجود تحریم های غرب در اکثر محصولات و نیازمندی های حوزه های مختلف کشور، تنها کالایی که در طول چهل ساله گذشته از گزند تحریم در امان بوده است، سیگار و مواد دخانی بوده و هرروز شاهد ورود انواع و اقسام سیگار از مبادی غیر رسمی هستیم.

* افزایش دو برابری کارخانه‌های تولید سیگار ظرف دوسال

محمدرضا مسجدی، دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات نیز با انتقاد از عدم توجه به قانون مبارزه با دخانیات در کشور، خاطرنشان کرد: شما یک سند را در کشور را به ما نشان دهید که ظرف مدت هشت سال گذشته کارخانجات آن دو برابر شده باشد، اما در سال ۹۴ ما ۹ تولیدکننده دخانیات داشتیم که این عدد در سال ۹۶ به ۱۷ کارخانه تولیدکننده سیگار رسیده است.

وی با بیان اینکه قانون و آیین‌نامه در خصوص مبارزه با مصرف دخانیات در کشور فراوان داریم، افزود: وزارت صمت اعتقادی به این قوانین ندارد؛ ضمن اینکه باید گفت وزارت ارشاد نیز جزو کمیته کشوری مبارزه با دخانیات است، اما یک بار نیز وزیر ارشاد در این جلسات ندیده‌ایم.

دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با بیان اینکه روزانه ۲۰ میلیارد تومان فقط خرج سیگار می‌شود، افزود: دو برابر این عدد برای قلیان مصرف می‌شود و در کل می‌توان گفت در سال بیش از ۷ هزار میلیارد تومان هزینه سیگار می‌شود.

وی افزود: تولید سیگار داخلی ۵۰ درصد و سیگار تولید خارج تا ۳۰۰ درصد گران شده است اما همه پول آن وارد جیب واردکننده و تولیدکننده می‌شود و دولت در این خصوص بسیار ضعیف است.

*واردات ۵۰ میلیون دلار سیگار از کشورهای مختلف

مسجدی افزود: ۵۰ میلیون دلار واردات سیگار از کشورهای مختلف داشته‌ایم و این پرسش مطرح است چرا این واردات تحریم نمی‌شود؟ که باید گفت آنها می‌خواهند جوانان کشور را به سمت مصرف دخانیات هدایت کنند؛ ضمن اینکه نزدیک به دو میلیون معتاد در کشور وجود دارد.

دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با اشاره به همکاری جمعیت‌های مبارزه با دخانیات و نهادهای فرهنگی، بیان داشت: با ستاد ائمه جمعه و جماعات و حوزه‌های علمیه خواهران و برادران تفاهم‌نامه‌ای امضا کرده‌ایم که از این افراد در آگاه‌سازی مردم به مصرف دخانیات استفاده کنیم.

وی با انتقاد از برخورد دوگانه غرب در مواجهه با دخانیات، یادآور شد: شدیدترین قوانین محدود کننده مصرف دخانیات در آمریکا وجود دارد، اما آنها برای عرضه دخانیات به سراغ کشورهای جهان سوم می‌آیند.

مسجدی افزود: متأسفانه دولت در پنج ردیف اول کالاهایی که ارز دولتی ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی اختصاص داده است، کاغذ سیگار و توتون را قرار داده است.

آنچه در موضوع نابهنجار مصرف دخانیات در میان اقشار مختلف جامعه مشاهده می‌شود چند نکته مهم را به دنبال خود دارد؛ اول اینکه علی رغم تبلیغات زیاد مبنی بر زیان فراوان دخانیات بر بدن اقبال مردم و به خصوص نوجوانان و جوانان به این ماده مضر بیشتر شده است.

دوم اینکه با همه تدابیری که برای فرهنگ سازی و دور کردن جامعه از مصرف دخانیات در طول سالهای گذشته صورت گرفته است، هنوز اجماع و اتفاق نظر و از آن مهمتر عزمی از سوی دولت و دستگاه‌های مرتبط با سلامت جامعه برای اعمال قانون و مبارزه جدی با مصرف دخانیات وجود ندارد و هر روز شاهد تولید سیگارهای داخلی از یک سو و ورود انواع سیگارهای وارداتی از مجرای غیر قانونی به داخل کشور هستیم و انگار فقط سخن گفتن و انجام حرکات نمادین در مبارزه با مصرف دخانیات در طول یک هفته با عنوان هفته ملی بدون دخانیات محدود شده است.