به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، در ادامه تلاش های ماههای اخیر دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا برای جلب توجه افکار عمومی و مسوولان کشورمان، وی جمعه در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر یک تصویر ماهواره ای با کیفیت بالا را منتشر کرد که ظاهرا مربوط به سایت پرتاب فضایی سمنان بوده و به نظر می رسد بروز مشکل فنی در تست راکت ماهواره بر ایرانی را نشان می دهد.

با توجه به شواهد موجود در تصویر بخصوص آنکه مشخصا عکس مورد نظر با دوربین تلفن همراه گرفته و منتشر شده است، مشخص است که ترامپ، از مشاهده چنین تصویری درباره ماهواره بر سفیر، به شدت به ذوق آمده و تلاش داشته به این بهانه، مطلبی را جهت تاثیرگذاری روی جامعه ایران منتشر کند.  

سفیر امید از کجا آمد؟

اولین ماهواره‌بر ایرانی سفیر امید نام دارد که در نخستین آزمایش عملی سامانه‌های پرتاب فضایی ایران و پس از راکت‌های کاوشگر، بکارگرفته شد.  خانواده ماهواره‌برهای ایرانی شامل نسل هایی چون سفیر-۱ و سیمرغ است که به ترتیب قابلیت حمل محموله‌های سنگین‌تر به مدارهای بالاتر را دارند. ماهواره بر سفیر-۱ اولین ماهواره ایرانی با نام «امید» را در بهمن ماه ۱۳۸۷ با موفقیت کامل در مدار قرار داد.

بیشتر بخوانید:

رکورد مأیوس‌کننده سامانه مکان‌یابی اروپا با میلیاردها یورو هزینه/ «گالیله» از مدیریت اشتراکی تا طلاق انگلیسی! +عکس

برای قرار دادن یک ماهواره در مدار زمین، به نیروی بسیار زیادی نیاز است. این نیروی عظیم را ماهواره‌بر(موشک حامل) تولید می‌کند. ماهواره برای قرار گرفتن در مدار باید در ارتفاعی بیش از ۲۰۰ کیلومتر از سطح زمین به سرعتی در حدود ۲۸۰۰۰ کیلومتر در ساعت برسد. ماهواره‌برها به شکل موشک‌های چند مرحله‌ای با سوزاندن سوخت شیمیایی انرژی لازم برای بردن ماهواره به مدار زمین را فراهم می کنند. ‌با توجه به اطلاعات اعلام شده، موشک سفیر، دارای طول کل ۲۲ متر، قطر ۱.۲۵ متر، وزن کل ۲۶.۵ تن، نیروی رانش(تراست) مرحله اول ۳۲ تن-نیرو و مرحله دوم ۳.۴ تن-نیرو، زمان کارکرد مرحله اول حدود ۱۵۰ ثانیه، مرحله دوم ۳۱۲.۵ تا ۳۱۵ ثانیه، جرم محموله ۲۷ کیلوگرم، ارتفاع حضیض ۲۵۰ و ارتفاع اوج ۴۰۰ کیلومتر و شیب مداری ۵۵ درجه است.

نکته‌ای که در اینجا باید به آن توجه کنیم، دو مرحله‌ای بودن سفیر امید است. قرار دادن ماهواره‌ای در مدار پایین با استفاده از ماهواره‌بر دو مرحله‌ای، عملاً یک جهش فناورانه بزرگ برای صنعت فضایی کشور تلقی می‌شود. در واقع تأمین انرژی فراوان مورد نیاز برای حرکت در خلاف جهت جاذبه زمین، تنها با دو مرحله پیشران، آنقدر اهمیت داشت که تحلیلگران مراکز معتبر خارجی، از همان ابتدا به آن پرداختند زیرا به این معنی بود که ایران موفق شده در شرایط تحریم کامل، پیشرانه‌های راکتی پرقدرتی طراحی نموده و بسازد و در موشک‌های ماهواره‌بر خود به کار ببرد.

آیا حادثه برای سفیر امید غیر طبیعی است؟

یک مسئله در برنامه های فضایی تمام کشورهای جهان مشترک است و آن هم ایراداتی از جنس همین حادثه در سایت پرتاب سمنان است. بسیاری از کشورهای صاحب سابقه و توان بالای فضایی نیز همچنان شکست های مختلفی را خصوصا در بخش مربوط به پرتابگرهای ماهواره تجربه می کنند. در این زمینه به دو مورد نسبتا جدید اشاره می کنیم:

اول سپتامبر ۲۰۱۶ راکت ماهواره‌بر فالکن ۹ ساخت شرکت آمریکایی اسپیس ایکس بر روی پرتاب گر منفجر شده و ماهواره جاسوسی اسراییل نیز که قرار بود توسط آن به فضا ارسال شود نابود شد.  حادثه دیگر مربوط به تابستان سال جاری بود که در آن دقایقی بعد از پرتاب راکت Vega حامل یک ماهواره دهها میلیون دلاری تصویربرداری نظامی برای امارات متحده عربی از گینه فرانسه در منطقه دریای کارائیب ماهواره بر مورد نظر از بین رفته و ماهواره جاسوسی اماراتی ها نیز به همراه آن نابود شد.

هر دوی این راکت های ماهواره بر نیز سابقه پرتاب های موفق بسیاری را نیز داشتند ولی بنا به دلایل مختلفی در این موارد دچار حادثه شدند. حادثه برای پرتاب گر ایرانی سفیر هم آخرین حادثه در مسئله فضایی نه در ایران و نه در جهان خواهد بود و رفع این ایرادات است که با کار بر روی آنها مسیر اکتشافات فضایی باز خواهد شد.

راکت Vega در حال شروع پرواز با ماهواره سفارشی امارات

البته ذکر این نکته نیز بسیار مهم است که در جریان تست مذکور، ماهواره ناهید بر روی راکت سفیر نصب نبوده و وزیر ارتباطات نیز با کمک رسانه های خبری، این ماهواره را به مردم نشان داد. به نظر می‌رسد که ماهواره بر سفیر امید در حال انجام تست‌های ثابت بوده که دچار ایراد شده است. البته اقدام آذری جهرمی در خصوص ایستادن کنار ماهواره در اتاق تمیز بدون لباس‌های مخصوص نیز به نوعی سوال برانگیز است!

وزیر ارتباطات در کنار ماهواره ناهید

البته باید توجه داشت که این ایراد، نه اولین و نه آخرین بحث فنی در پرتاب ماهواره های ایرانی و خارجی نبوده و سرعت عمل متخصصان این بخش و عزم کشورمان برای جبران رکود سالهای گذشته، باعث خواهد شد تا به زودی، خبر پرتاب جدیدترین ماهواره ایرانی به فضا رسانه ای شود.

آمریکا لیگ برتر جاسوسان را وارد کار کرد

اما یکی از مسائلی که بعد از انتشار تصویر توسط رییس جمهور آمریکا مطرح شده مربوط ماهواره ای است که تصویر مورد نظر را تهیه کرده است. کیفیت بسیار بالای تصویر در عین حال زاویه متفاوت تهیه عکس باعث تعجب بسیاری از کارشناسان امر شده و نکته جالب در این میان این است که آمریکا از سالهای جنگ سرد تا به امروز کمتر تصاویر تهیه شده توسط ماهواره های جاسوسی خود را در زمان های کم بعد از تهیه به نمایش عمومی قرار می دهد.

شمایه گرافیکی از طراحی ظاهری ماهواره های سری KH-۱۱

با توجه به شواهد و بررسی های موجود، به نظر می رسد ماهواره آمریکایی با کد USA-۲۲۴ تصویر مورد نظر را ثبت کرده باشد. این ماهواره از سری KH-۱۱  بلوک ۴ ساخت شرکت آمریکایی لاکهید مارتین است و کاربری و کنترل آن در اختیار دفتر ملی شناسایی (NRO) است و تصاویر بعد از تهیه شدن توسط این اداره برای بخش های  مختلف ارسال می شود. از سری کا اچ ۱۱ بلوک ۴ آمریکا ۳ فروند را به فضا ارسال کرده است.

حضور ماهواره USA-۲۲۴ بر فراز ایران در زمان حدودی تهیه شدن تصویر از سمنان

ماهواره‌های سری KH از جمله اصلی ترین پلتفرم های عکس برداری جاسوسی در آمریکا به حساب آمده و از زمان جنگ سرد فعالیت خود را آغاز کردند. ماهواره مورد نظر در ماجرای عکس برداری از سایت ایرانی، به تاریخ ۲۰ ژانویه سال ۲۰۱۱ میلادی به فضا پرتاب شده و در مدار LEO قرار گرفته است. کارشناسان درباره دقت این ماهواره نظرات مختلفی دارند اما هیچ اطلاعات رسمی درباره این ماهواره ها وجود نداشته است.

پرتاب ماهواره USA-۲۲۴ به فضا در سال ۲۰۱۱

نکته بسیار جالب درباره این ماهواره ها قیمت بسیاری بالای آنهاست. هر یک فروند از این ماهواره ها بر اساس ارزش برآورد تعیین شده در سال ۲۰۱۸ میلادی، بهایی در حدود ۴ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار دارد و به شدت برای رقبای فضایی آمریکا یعنی چین و روسیه حائز اهمیت هستند و آنها در سالهای اخیر برای کسب اطلاع از ویژگی های فنی، کیفیت تصاویر اخذ شده و روشهای اجرای عملیات فریب روی این ماهواره های سری، تلاش های زیادی کرده اند اما به نظر می رسد هیچکدام به اندازه انتشار رسمی چنین تصویری، نمی توانست به کامل شدن اطلاعات آنها کمک کند.

به همین خاطر به نظر می رسد برنامه فضایی ایران آنقدر برای ترامپ و دولتش اهمیت و حساسیت داشته که آنها را مجبور کند یکی از استراتژیک ترین و خاص ترین دارایی های خود را برای تصویر برداری از آن وارد کار کرده و البته در یکی از معدود ترین موارد در سابقه این خانواده از ماهواره ها، رییس جمهور آمریکا با فاصله ای کم از زمان تهیه تصویر،  آن را منتشر کند.

به همین خاطر، اگرچه رخ دادن چنین ایرادی در آماده سازی راکت ایرانی، یک اتفاق ناخوشایند است اما خود، به عاملی تبدیل شد تا ویژگی ها و نقاط قوت و ضعف یکی از مهمترین سلاح های جاسوسی آمریکا، لو برود و شاید، بیش از آنکه این رخداد فنی، یک خبر خوشحال کننده برای آمریکا و برخی همراهانش در جلوگیری از تبدیل ایران به قدرت فضایی باشد، یک مژده و شگفتانه برای سرویس های اطلاعاتی اروپایی، چین و روسیه محسوب شود. هرچند که چنین رخدادهایی، نمی تواند توان فنی و اراده ایران برای طی کردن مسیر مبدل شدن به یک قدرت فضایی را متوقف کند.