سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
** چون موجودیت اسرائیل را تهدید میکنیم روابطمان با جهان عادی نمی شود
«قاسم محبعلی» دیپلمات سابق و فعال اصلاح طلب در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت:«همه تحریم‌ها به مسأله هسته‌ای مربوط نیست. بخشی از این تحریم‌ها به موضوعات مورد اختلاف بین ایران و آمریکا و ایران و کشورهای اروپایی مانند تروریسم، حقوق بشر، برنامه موشکی و... بر می‌گردد. تا وقتی این موضوعات مورد حل و فصل قرار نگیرد انتظار اینکه سیاست خارجی ایران به حالت نرمال با کشورهای خارجی برگردد انتظار خیلی بالایی است».
این دیپلمات سابق در ادامه گفت:«موضوعاتی مانند حضور ایران در سوریه، لبنان، عراق و یمن، روابط ایران و عربستان سعودی و از همه مهم‌تر تهدید موجودیت اسرائیل موضوعاتی هستند که تا وقتی که این مسائل حل و فصل نشود انتظار اینکه مناسبات ایران با منطقه و جهان عادی بشود فکر نمی‌کنم که انتظار بجایی باشد».
محبعلی در ادامه تصریح کرد:«اسرائیل تا زمانی که مسأله‌ای که مربوط به خودش است یعنی سیاست ایران در قبال نابودی اسرائیل حل و فصل نشده باشد، اسرائیل علاقه مند نیست که مناسبات ایران با کشورهای منطقه، اروپا و آمریکا بهبود پیدا کند و تلاش می‌کند برجام به شکست بخورد و مذاکرات به نتیجه نرسد».
در سال ۹۴ مقامات ارشد دولت روحانی در کنار فعالین و رسانه های اصلاح طلب مدعی بودند که به واسطه برجام تمامی تحریم ها لغو شده و در ادامه، امضای وزیر خارجه آمریکا را نیز تضمین اجرای برجام قلمداد کردند.
و اما اکنون در اقدامی مسبوق به سابقه، یکی از حامیان برجام اذعان کرده که هسته ای بهانه بود و لغو تحریم ها منوط به مسائل دیگری همچون توان موشکی و موجودیت اسرائیل است.
«ریچارد هاویت» که پیش از این مسئولیت تهیه «سند راهبردی اتحادیه اروپا درباره روابط با ایران» بر عهده داشت، آبان ۹۵ در مقطعی که بیش از یکسال از امضای برجام سپری شده بود، گفته بود: «برجام نقطه عطفی در بازسازی روابط با ایران بود. البته این‌طور نیست که اکنون همه مشکلات مانند موضع خصمانه ایران نسبت به اسرائیل، دموکراسی و حقوق بشر در ایران مرتفع شده باشد. نه این‌طور نیست. اما توافق هسته‌ای فرصتی بود برای بازگشت ایران به جامعه بین‌المللی و کسب اطمینان از احترام کامل به قوانین حقوق بین‌الملل... نیروهایی در داخل ایران در حال اعمال فشار بر حاکمیت هستند...ما می خواهیم به سوی ساختار امنیتی جدیدی در سراسر خاورمیانه حرکت کنیم».
سردار شهید حاج قاسم سلیمانی- اسفند ۹۷- با اشاره به زمزمه های برجام های ۲ و ۳ گفته بود:«برای دشمن، این برجام، سه‌ضلعی است نه یک‌ضلعی. اوباما فکر می‌کرد به مرور زمان به دو ضلع دیگر می‌رسد، اما آدم عجولی که آمده(ترامپ)، اصرار دارد به سرعت برسد و تصورش این بود که می‌رسد. اینکه اصرار می‌کنند بر برجام ۲ در منطقه، برای این است که میخواهند این تحرکی را که از ایران اسلامی به جهان اسلام روح و جان داده، این خونی را که در عالم اسلامی جریان پیدا کرده، بخشکانند. اگر العیاذبالله ما رفتیم و در برجام ۲ شرکت کردیم، به همین تمام میشود؟ نه، برجام اصلی در داخل ایران است. تلاش آنها به اینجا منتهی نخواهد شد و برجام ۳ هم خواهند داشت، چون دشمنان معتقدند که چشمه باید خشکانده شود و این چشمه، ایران است».
رهبر معظم انقلاب- ۱۲ آبان ۹۲-(حدود ۲ سال قبل از امضای برجام) فرمودند:«دشمنی آمریکا با ملّت ایران و با جمهوری اسلامی اصلاً حول محور هسته‌ای نیست؛ این خطا است اگر خیال کنیم که دعوای آمریکا با ما سرِ قضیّه‌ی هسته‌ای است؛ نه، قضیّه‌ی هسته‌ای بهانه است؛ قبل از اینکه مسئله‌ی هسته‌ای مطرح باشد، همین دشمنی‌ها، همین مخالفتها از اوّل انقلاب بود؛ اگر یک روزی هم مسئله‌ی هسته‌ای حل شد - فرض کنید جمهوری اسلامی عقب‌نشینی کرد؛ همان‌که آنها میخواهند - خیال نکنید مسئله تمام خواهد شد؛ نه، ده بهانه‌ی دیگر را به‌تدریج پیش میکشند: چرا شما موشک دارید؟ چرا هواپیمای بدون سرنشین دارید؟ چرا با رژیم صهیونیستی بدید؟ چرا رژیم صهیونیستی را به رسمیّت نمی‌شناسید؟ چرا از مقاومت در منطقه‌ی به قول خودشان خاورمیانه حمایت میکنید؟ و چرا؟ و چرا؟ و چرا؟ مسئله این نیست که اینها سرِ قضیّه‌ی هسته‌ای با جمهوری اسلامی اختلاف پیدا کرده باشند».
ایشان همچنین ۲۹ بهمه ۹۹ فرمودند:«نظام سلطه یعنی چه؟ یعنی دنیا تقسیم میشود به دو بخش: بخش سلطه‌گر و بخش سلطه‌پذیر... جمهوری اسلامی و نظام اسلامی و انقلاب اسلامی، این نظام را رد کرد؛ خب این، رگ حیات استکبار بود... اینها هم در مقابلش ایستادند. البتّه برای اینکه دستاویزی داشته باشند، همیشه یک بهانه‌هایی جور میکردند: یک روز مسئله‌ی حقوق بشر، یک روز به شکلهای گوناگونی تسلّط بی‌محابای دین زشت جلوه دادن، یک روز مسئله‌ی هسته‌ای، یک روز مسئله‌ی موشکی، یک روز مسئله‌ی حضور منطقه‌ای؛ اینها بهانه است، اصل قضیّه این است که این نظام اسلامی حاضر نیست شریک نظام سلطه‌ی جهانی بشود و در سلطه‌گری و سلطه‌پذیری با آنها همراهی کند».
در حال حاضر طیف تندروی اصلاح طلب دقیقا هماهنگ با دستورالعمل دشمن، اصرار دارد تا ایران گام به گام بهانه های آمریکا را رفع کند. این اقدام بیش از آنکه ناشی از غفلت و سهل انگاری باشد، رنگ و بوی خیانت دارد.
** وضع فعلی اقتصادی نتیجه تحکم با بیگانگان است
روزنامه اعتماد در یادداشتی با عنوان «تهیدستان زیر تیغ تورم» به قلم «جعفر گلابی» فعال اصلاح طلب نوشت:«یکی از وعده‌های دولت آقای رییسی رسیدگی فوری به مشکلات اقتصادی اقشار آسیب‌پذیر جامعه بود ولی افزایش روزانه قیمت‌ها طی ۱۰۰ روز تصدی این دولت هیچ چشم‌انداز روشنی از بهبود وضعیت فقرا نشان نمی‌دهد».
در ادامه این یادداشت آمده است:«همه می‌دانند و بسیاری می‌گویند و می‌نویسند که وضعیت اقشار مستمند جامعه رو به وخامت است و از هر زاویه که بنگریم واقعیت‌های اقتصادی حکایت ازشدت آسیب‌ها در این حوزه است ولی جز کمک‌های موردی که به‌کار نمایش می‌آیند تقریبا کاری صورت نمی‌گیرد و خدا می‌داند که درآینده نزدیک شاهد چه اوضاعی در اقشار آسیب‌پذیر باشیم».
این روزنامه اصلاح طلب در ادامه نوشت:«اگرفکر میکنیم که تحکم با بیگانگان ضروری است باید تاثیر این تحکم در بازار را هم در نظر آوریم بازاری که به کوچک‌ترین نشانه‌های تشنج و درگیری حساس است و عکس‌العمل منفی از خود بروز می‌دهد و باز هم این فقرا هستند که تاوان آن را نقدا پرداخت می‌کنند».
رسانه های اصلاح طلب در اقدامی هماهنگ از یکسو میراث شوم دولت قبل را سانسور و انکار کرده و از سوی دیگر طوری القا می کنند که دولت سیزدهم باید در مدت زمان ۲ الی ۳ ماه فتح الفتوح عظیم اقتصادی را رقم بزند.
انگار نه انگار که دولت قبل کلید پاستور را با تورم ۴۳ درصدی به دولت سیزدهم تحویل داد. و انگار نه انگار که دولت قبل دلار را با قیمت حدود ۳ هزارتومان تحویل گرفت و در همان دولت قیمت دلار تا ۳۲ هزارتومان نیز افزایش یافت.
و اما دولت سیزدهم در سه ماهه اخیر اقدامات قابل توجهی در حوزه معیشت و اقتصاد انجام داده است. برای نمونه، افزایش تولید کالاهای اساسی و برنامه‌ریزی برای افزایش تولید و توزیع گوشت مرغ در کشور ازجمله اقدامات وزارت جهاد کشاورزی در سه ماهه گذشته بوده است. در همین راستا، میزان جوجه‌ریزی مرغ گوشتی در آبان سال جاری از ۱۰۶ میلیون قطعه به ۱۳۰ میلیون قطعه افزایش پیدا کرد. افزایش ۲۳ درصدی جوجه‌ریزی با توجه به رابطه مستقیم قیمت گوشت مرغ با میزان تولید و عرضه آن زمینه‌ساز کاهش قیمت و تعادل بازار گوشت مرغ کشور در چهار ماه پایانی سال خواهد شد.
کلید زدن طرح جهش مسکن و ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال و ثبت نام از متقاضیان نیز از دیگر اقدامات بسیار مهم دولت در سه ماهه اخیر بوده است.
تصمیم به لغو افزایش قیمت خودرو، مدیریت بحران جایگاه‌های سوخت در ماجرای اخلال بنزینی و شتاب روزافزون در واکسیناسیون کرونا نیز نمونه های دیگری از اقدامات دولت سیزدهم در ماههای اخیر است.
این روزنامه اصلاح طلب طوری وانمود کرده که گویا وضع فعلی اقتصادی نتیجه تحکم در مقابل برخی کشورهای غربی است. اگر این ادعا صحیح بود باید در دولت قبلی که وزرای خارجه ایران و آمریکا با یکدیگر به پیاده روی رفتند و روسای جمهور ایران و آمریکا تلفنی گفت و گو کردند، فتح الفتوح عظیم اقتصادی رخ داده و آنچنان رونقی ایجاد می شد که دیگر هیچکس به پول یارانه نیازی نداشت.
اتفاقا وضع فعلی اقتصادی نتیجه رویکرد خسارت بار دولت قبلی در گره زدن معیشت مردم به سیاست خارجی است. سیاستی که حتی آب خوردن مردم ایران را نیز به خشم و لبخند مقامات آمریکایی و اروپایی گره زد.
لازم به ذکر است که روزنامه اصلاح طلب اعتماد در شرایطی ژست حمایت از اقشار کم درآمد را به خود گرفته که در دولت قبل همزمان با گرانی های افسارگسیخته و افزایش سرسام آور قیمت دلار، عمل جراحی موضعی کروبی را در صدر اخبار و تحلیل های خود قرار داده بود.
علاوه بر این، افکارعمومی هنوز عکس مشهور «کله پاچه خوری» الیاس حضرتی با شهرام جزایری را فراموش نکرده است.
** سرپوش گذاشتن بر خسارت «چند ده میلیارد دلاری» دلار ۴۲۰۰ تومانی
روزنامه ابتکار در مطلبی نوشت:«انتقاد از تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی باعث شد که بار دیگر حذف ارز دولتی مورد توجه قرار بگیرد. حذف این ارز همچون تخصیص آن با مخالفتها و موافقت‌هایی همراه است. موافقان این طرح معتقدند ارز ۴۲۰۰ تومانی سبب رانت بوده و با حذف آن می‌توان اقتصاد را از رانت و فساد نجات داد. اما مخالفان در مقابل بر این باورند که تک نرخ بودن ارز یکی از ضرورت‌های اقتصادی است اما در چنین شرایطی یکسان‌سازی نرخ ارز تبعات بسیاری را برای معیشت خانوارها به همراه خواهد داشت».
این روزنامه اصلاح طلب در ادامه نوشت: «عده‌ای معتقدند که ارز ۴۲۰۰ تومانی از مسیر اصلی خود منحرف شده و در این مدت به دست مصرف‌کننده واقعی و نهایی نرسیده است. این ادعا اثبات نشده است».
این روزنامه اصلاح طلب، انحراف ارز ۴۲۰۰ تومانی از مسیر اصلی را انکار کرده است. چندی پیش روزنامه شرق با اذعان به تصمیم غلط دولت قبل در اجرای سیاستگذاری دلار ۴۲۰۰ تومانی نوشت:« تخصیص ارز به نرخ ۴۲۰۰ تومان نه تنها نتوانست تلاطمات افسارگسیخته را از بازار دور کند و جلوی تداوم چندبرابرشدن قیمت ارز ظرف فقط چند ماه را بگیرد، بلکه حتی موجب چندنرخی‌شدن آن و از آن بدتر، تشدید رانت ارزی و فرار سرمایه شد. شاهد مثال آنکه هم اینک گفته میشود فقط یک قلم ۱۴ میلیارد دلار کالایی که باید با دلار چهارهزارو ۲۰۰ تومانی تأمین می‌شد، با ارز نیمایی که حدوداً دو برابر این مبلغ است خرید و فروش میشود؛ ادعایی که دولت دوازدهم نه آن را تکذیب و نه شفاف‌سازی کرده است».
روزنامه دنیای اقتصاد نیز پیش از این با انتقاد از تصمیم غلط و غیرکارشناسی دولت روحانی در اختصاص دلار ۴۲۰۰ تومانی در مطلبی نوشته بود:« دلار ۴۲۰۰تومانی در ابتدا اثرات و تبعات خود را در دو پرده «بی‌ثباتی قیمت‌ها و عدم تنظیم بازار» و «انحراف تجارت» به نمایش گذاشت؛ اما پرده آخر آن مربوط به بخش تولید است. در این بین، بی‌ثباتی قیمت‌ها و انحراف تجاری عمدتا از اوایل و اواسط سال ۹۷ نمایان شد و به مرور وجوه گسترده‌تری به خود گرفت اما بخش آخر که می‌توان از آن به‌عنوان پرده سوم دلار ۴۲۰۰ تومانی هم نام برد، در سال ۹۸ آشکار شد؛ هر چند که ریشه‌های آن به تصمیمات نشات گرفته از سیاست یکسان‌سازی دستوری نرخ ارز در سال ۹۷ برمی‌گردد.»
«سعید لیلاز» فعال سیاسی اصلاح طلب نیز پیش از این گفته بود:«توزیع بی‌حساب و کتاب دلار ۴۲۰۰ تومانی که با ارزپاشی یا طلاپاشی می‌تواند در برابر روند تحریم‌ها مقابله و موج تحریم‌ها را خنثی کند، منجر به ازدست‌رفتن ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار و حدود ۷۰ تا ۸۰ تن طلا شد».