سرویس جهان مشرق - جنگ در اوکراین، بالأخره طاقت صنایع غذایی جهان را طاق کرد. بعد از عبور از یک دوره‌ی سخت و طولانی همه‌گیری کووید-۱۹ و پیش از آن تأثیرات اقلیمی و عوامل دیگر، کمرِ صنایع غذایی جهان زیر بار کاهش یا قطع صادرات محصولات مهمی مانند روغن آفتابگردان، شکست. همین مسئله، عاملی شد تا هزینه‌ی تولید و قیمت نهایی محصولات غذایی در بسیاری از کشورهای جهان با جهش مواجه شود، تا جایی که شماری از مصرف‌کنندگان، دیگر توان خرید این محصولات را ندارند، یا دست‌کم وادار به کاهش مصرف آن‌ها شده‌اند. یکی از کشورهایی که حتی در حالت طبیعی نیز هزینه‌های زندگی در آن بالا بود و اکنون حتی تهیه‌ی غذای روزانه نیز برای بخشی از مردم در آن دشوار شده، انگلستان است.

روزنامه‌ی انگلیسی «گاردین» طی مطلبی تحت عنوان « «دوران طلایی» غذای ارزان تمام شده؛ از هر پنج انگلیسی، دو نفر کم‌تر خوراکی می‌خرند[۱]» به همین مسئله پرداخته است. این روزنامه توضیح می‌دهد که چگونه افزایش قیمت کالاهای اساسی مانند گندم، روغن و تخم‌مرغ، خانواده‌های بریتانیایی را مجبور کرده تصمیم‌های دشواری درباره‌ی تهیه و مصرف غذا بگیرند. آن‌چه در ادامه می‌آید، ترجمه‌ی گزارش گاردین است.

در همین‌باره بخوانید:

›› از نژادپرستی تا رسوایی جنسی؛ «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس کیست؟

آمارهای رسمی‌ای که اخیراً در انگلیس منتشر شده، از عوارض بحران [افزایش] هزینه‌ی زندگی[۲] حکایت دارند؛ به طوری که از هر پنج نفر، دو نفر مجبورند غذای کم‌تری بخرند تا سایر امورات زندگی‌شان بگذرد. به علاوه، به خانوارها [ی انگلیسی] هشدار داده شده که «دوران طلاییِ» مواد غذاییِ ارزان‌قیمت در بریتانیا به پایان رسیده است.

«جاستین کینگ» رئیس سابق «سِینزبریز» [دومین فروشگاه زنجیره‌ای بزرگ بریتانیا]، گفت با توجه به افزایش قیمت‌ها در قفسه‌ی فروشگاه‌ها در اثر شوک مالی ناشی از جنگ در اوکراین، خریداران اکنون با تصمیم‌های دشواری درباره‌ی نحوه‌ی هزینه کردن پولشان روبه‌رو هستند. کینگ، که از چهره‌های ارشد صنعت خرده‌فروشی و همچنین عضو هیأت‌مدیره‌ی «مارکس اند اسپنسر» [از فروشگاه‌های چندملیتی خرده‌فروشی در بریتانیا] است، می‌گوید: «شاید یک دوران طلایی را پشت سر گذاشته باشیم»؛ و می‌افزاید: آن شرایط اکنون به ناچار تغییر خواهد کرد و مردم مجبور می‌شوند در اولویت‌بندی‌های بودجه‌ی خانواده‌یشان تجدیدنظر کنند. کینگ می‌گوید: «من گمان می‌کنم در درازمدت سهم هزینه‌ی خوراک از بودجه‌ی مردم افزایش خواهد داشت.»

جالب است بدانید «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس، وعده داده بود با معضل چاقی در این کشور مقابله کند و از جمله فروش محصولاتی مانند چیپس و پفک به صورت «یکی بخر، دوتا ببر» و همچنین تبلیغ این محصولات طی ساعات پیش از ۹ شب (زمانی که کودکان تلویزیون تماشا می‌کنند) را ممنوع نماید، اما این ممنوعیت با توجه به افزایش هزینه‌های زندگی در بریتانیا، فعلاً به تعویق افتاده است (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› یونیسف به داد کودکان گرسنه در انگلیس می‌رسد/ بیش از یک‌پنجم انگلیسی‌ها فقیر هستند

›› جای خالی بی‌خانمان‌های انگلیس در عروسی شاهزاده «هری»

نگرانی‌های کینگ انعکاسِ نگرانی‌هایی است که چهره‌های ارشد در سراسر صنایع خرده‌فروشی و کشاورزی بریتانیا دارند. همزمان، خانواده‌های انگلیسی خود را برای مواجهه با موجی از افزایش تورم آماده می‌کنند. اقتصاددانان معتقدند آمارهای رسمی در آینده‌ی نزدیک نشان خواهد داد که قیمت‌ها در ماه آوریل، ۹ درصد افزایش داشته است. این در حالی است که بانک مرکزی انگلیس پیش‌بینی کرده این نرخ در ادامه‌ی سال جاری از ۱۰ درصد نیز عبور کند؛ که بالاترین میزان از سال ۱۹۸۲ خواهد بود.

رئیس «کنسرسیوم خرده‌فروشی بریتانیا»، که نماینده‌ی همه‌ی سوپرمارکت‌های مهم است، تأیید می‌کند: «آینده‌ی سختی در انتظار مصرف‌کنندگان است.» «هلن دیکنسون» مدیرعامل این کنسرسیوم، می‌گوید قیمت‌های جهانی مواد غذایی به دلیل افزایش هزینه‌های انرژی و حمل‌ونقل، و همچنین بازار کار بسیار فشرده، به طرز بی‌سابقه‌ای بالا رفته‌اند. رقابت شدید میان سوپرمارکت‌ها تا کنون افزایش قیمت اقلام اساسی را محدود کرده، اما دیکنسون معتقد است فشار روی بازار صنایع غذایی «به نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها کاهش یابد.»

درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی «دفتر آمار ملی» انگلیس که گفته‌اند (از بالا به پایین) «هزینه‌ی زندگی طی یک ماه گذشته برایشان افزایش داشته است»،   «انتظار ندارند طی ۱۲ ماه آینده بتوانند هیچ پولی پس‌انداز کنند»  و «نمی‌توانند یک هزینه‌ی ۸۵۰ پوندی اضطراری و غیرمنتظره اما ضروری را پرداخت کنند»  (+)

بحران افزایش هزینه‌های زندگی، پیشاپیش، مردم را وادار به ایجاد تغییرات بزرگی کرده است. بر اساس جدیدترین نظرسنجی افکار عمومی و روندهای اجتماعی، که اخیراً توسط «دفتر آمار ملی» بریتانیا منتشر شد[۳]، از هر پنج بزرگ‌سال در این کشور، دو نفر وقتی به خرید می‌روند، غذای کم‌تری می‌خرند. این رقم از ابتدای سال ۲۰۲۲ تا کنون دو برابر شده است. ۹ نفر از هر ۱۰ بزرگ‌سالی که در نظرسنجی شرکت کردند [معادل ۹۰ درصد] به دفتر آمار ملی گفتند هزینه‌هایشان طی این ماه نبست به ماه گذشته بیش‌تر بوده است.

ماه نوامبر [سال ۲۰۲۱]، وقتی برای اولین بار همین سؤال از شرکت‌کنندگان پرسیده شد، تنها ۶۲ درصد از بزرگ‌سالان چنین مطلبی را بیان کردند. سه نگرانی بزرگ انگلیسی‌ها عبارت بودند از: خوراک، قبض‌های گاز و برق، و قیمت سوخت. شرکت‌کنندگان در نظرسنجی گفتند هزینه‌های غیرضروری‌شان را کاهش داده‌اند؛ سعی می‌کنند کم‌تر از برق و وسایل گرمایشی استفاده کنند؛ و در موارد غیرضروری با خودروی خودشان بیرون نمی‌روند؛ ضمن این‌که بیش‌تر از گذشته در فروشگاه‌های مختلف می‌چرخند تا ارزان‌ترین قیمت‌ها را پیدا کنند. از هر پنج پاسخ‌دهنده به سؤالات دفتر آمار ملی، دو نفر گفتند بعید می‌دانند طی ۱۲ ماه آینده بتوانند هیچ پولی پس‌انداز کنند.

حدود ۹۰ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی «دفتر آمار ملی» انگلیس گفته‌اند هزینه‌هایشان طی یک ماه گذشته افزایش داشته است (+)

«سارا کولز» تحلیلگر ارشد امور مالی شخصی در شرکت خدمات مالی «هارگریوز لانزداون»، می‌گوید افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها، مردم را وادار به اتخاذ «تصمیم‌های مالی واقعاً وحشتناکی» کرده است. به گفته‌ی او تعداد افرادی که مجبور هستند [خوراک را در اولویت‌های بعد قرار دهند و] هزینه‌ی کم‌تری برای غذا خرج کنند «هشدارکننده» است؛ «تعجبی ندارد که یک‌سوم از ما تا این حد مضطرب هستیم.» کولز اعتقاد دارد نظرسنجی دفتر آمار ملی نشان می‌دهد «زنگ‌های خطر درباره‌ی غذا به صدا درآمده‌اند. درصد مردمی که کم‌تر [غذا] می‌خرند، رو به افزایش است؛ و اگرچه این درصد شامل افرادی هم می‌شود که از خرید خوراکی‌های گران‌قیمت صرف‌نظر می‌کنند یا ضایعاتشان را کاهش می‌دهند، اما این خطرِ واقعی نیز هست که برخی دارند مجبور شوند گرسنه بمانند.»

در همین‌باره بخوانید:

›› موردِ عجیبِ وزیر بهداشت انگلیس/ از رسوایی جنسی تا عذرخواهی بدتر از گناه +عکس و فیلم

›› برای پیشرفت در پارلمان انگلیس باید به نماینده‌ها خدمات جنسی بدهید

تحقیقاتی که ماه گذشته [آوریل ۲۰۲۲] توسط تحلیلگران حوزه‌ی قیمت در [شرکت تحقیقات و بررسی کیفیت خرده‌فروشی] «آسوسیا» برای گاردین انجام شد، نشان‌دهنده‌ی افزایش شدید قیمت‌هاست: طی یک سال گذشته، قیمت ماکارونی ساده ۴۵ درصد، تخم‌مرغ و کنسرو گوجه فرنگی ۱۳ درصد، و غذای سگ بیش از ۴۰ درصد افزایش یافته است. داده‌های رسمی حاکی از افزایش نزدیک به ۲۰ درصدی قیمتِ بسته‌های نیم کیلویی شیر است. تولیدکنندگان مواد غذایی، از پرورش‌دهندگان دام گرفته تا تولیدکنندگان خیار، ماه‌هاست هشدار می‌دهند که افزایش قیمت انرژی و کالاهای اساسی، مانند گندم و روغن پخت‌وپز، هزینه‌های آن‌ها را بالا برده و این هزینه‌ها باید [به مصرف‌کننده‌ی نهایی] انتقال پیدا کند.

درصد افزایش قیمت برخی از کالاهای اساسی در انگلیس از ماه مارس سال گذشته (۲۰۲۱) تا ماه مارس امسال: انواع روغن (زرد)، فرآورده‌های ماکارونی (قرمز)،  ماست (آبی تیره)، شکر (آبی روشن)، و آرد و سایر غلات (خاکستری) (+)

صدها تولیدکننده‌ی تخم‌مرغ با توجه به افزایش هزینه‌های سوخت و انرژی، به علاوه‌ی هزینه‌ی اضافی نگهداری مرغ‌ها در داخل مرغداری در طول دوره‌ی شیوع آنفولانزای پرندگان[۴]، در معرض ورشکستگی هستند[۵].

تخم‌مرغ یکی از کالاهای اساسی‌ای است که در انگلیس قیمت آن افزایش داشته است (+)

«مینت باترز» رئیس «اتحادیه‌ی ملی کشاورزان [و دام‌پروران]»، می‌گوید تولیدکنندگان تخم‌مرغ، مرغ و گوشت خوک از جمله تولیدکنندگانی هستند که به دلیل افزایش هزینه‌های مزرعه‌داری در حال زیان‌دهی هستند. به گفته‌ی باترز قیمت انرژی، سوخت، خوراک و بسته‌بندی، همگی «دارد به‌شدت بالا می‌رود. در ازای همه‌ی این هزینه‌های تولید (چه بسته‌بندی، چه خوراک) شاهد افزایش تورم هستیم. افزایش هزینه‌ی تولید غذا، بیش‌تر، بسیار بیش‌تر از آن چیزی است که بتوان آن را با افزایش قیمت فروش، جبران کرد. مسئله این‌جاست که چگونه باید بازدهی منصفانه برای همه را تأمین، و در عین حال تضمین کنیم که مصرف‌کننده هنوز هم توانایی خرید دارد. و خطرش این است که اگر همه‌ی این هزینه‌ها را بر دوش مصرف‌کننده قرار دهیم، آیا هنوز هم قادر به خرید آن محصول خواهد بود؟»

افزایش هزینه‌ی تولید تخم‌مرغ به دلیل نگهداری از مرغ‌ها در داخل مرغ‌داری برای محافظت آن‌ها مقابل شیوع بیماری، یکی از دلایلی است که قیمت نهایی این محصول برای مصرف‌کننده را افزایش داده است (+)

کینگ در گفت‌وگو با برنامه‌ی «امروز» رادیو ۴ بی‌بی‌سی گفت اگرچه سوپرمارکت‌ها اعلام کرده‌اند درآمدهایشان بالاتر رفته، اما نمی‌توان انتظار داشت این هزینه‌های اضافی را به طور کامل تقبل کنند یا از مصرف‌کنندگان در برابر افزایش قیمت‌ها محافظت نمایند. ماه گذشته، «تسکو[۶]» و سینزبری[۷] گزارش دادند که سود سالانه‌یشان، قبل از مالیات، دو برابر شده و، به ترتیب، به ۲ میلیارد پوند و ۷۳۰ میلیون پوند رسیده است. کینگ می‌گوید: «صدالبته این ارقام سود در مقایسه با بودجه‌ی هر خانواری بزرگ است، اما حاشیه‌ی سود سوپرمارکت‌ها حدود ۳ درصد است. بنابراین حتی اگر سوپرمارکت‌ها اصلاً سودی هم نداشته باشند، واقعاً نمی‌توانند چیز زیادی از حجم تورمی کم کنند که از طریق نظام [تولید و عرضه] دارد به وجود می‌آید.»

جنگ در اوکراین نیز به مشکلاتی اضافه شده است که پیشاپیش به دلیل اختلالات در صنایع غذایی، ناشی از همه‌گیری [کووید-۱۹]، برگزیت و همچنین مشکلات مربوط به بذر در نتیجه‌ی بحران اقلیمی، روی هم انباشته شده بودند. به عنوان نمونه، موج گرمای اخیر در هند[۸] و دوره‌های خشکی در بخش‌هایی از آمریکا (دو کشوری که از تولیدکنندگان بزرگ غلات هستند)، در کنار محدودیت صادرات و کاهش تولید در اوکراین، به افزایش قیمت گندم در سراسر جهان منجر شده است.

۹۲ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی «دفتر آمار ملی»  انگلیس که گفته‌اند طی یک ماه گذشته، هزینه‌ی زندگیِ‌شان افزایش داشته، دلیل اصلی این افزایش هزینه را گران‌تر شدن غذا معرفی کرده‌اند (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› دزدی مردم از بیمارستان‌ها در انگلیس/ کرونا چگونه چهره پشت ماسک غرب را افشا کرد؟

›› برف و بورانِ «وحشی شرقی» چگونه انگلیسی‌ها را زمین‌گیر کرد؟

«ریچارد گریفیتس» رئیس «شورای مرغداری بریتانیا»، نماینده‌ی تولیدکنندگانی که ۸۵ درصد از مرغ بازار این کشور را تأمین می‌کنند، می‌گوید «راه آسانی برای کاهش دوباره‌ی قیمت مواد غذایی» به چشم نمی‌خورد؛ و توضیح می‌دهد: «شاهد افزایش هزینه‌ی تولید بوده‌ایم؛ به این معنا که انتظار داریم شاهد تورم ۱۵ درصدی مواد غذایی باشیم. مسئله، فقط افزایش قیمت انرژی نیست، بلکه افزایش هزینه‌ی خوراک و نیروی کار و تأثیرات برگزیت بر تجارت هم هست. اگر فقط یکی از این موارد بود، ممکن بود امکان مدیریت و احیا وجود داشته باشد، اما از آن‌جایی که همه‌ی این‌ها با هم هستند، زندگی روزبه‌روز دشوارتر می‌شود.»

** خبرنگار: سید سجاد موسوی