سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم. در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
********
روزنامه‌های امروز چهارشنبه ۲۶ مردادماه در حالی چاپ و منتشر شد که ماجرای احیای برجام برجام و تحلیل‌های کارشناسان درباره نتایج احتمالی توافق، در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
روزنامه آرمان ملی در شماره امروز خود پیرامون احتمال توافق با غرب و اثرات آن در آینده نوشته است:
از برجام فعلی انتظار نمی‌رود که همچون سال ۹۵ آن فرصت و فضا را برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند. شاهد بودیم در همان دو سالی که برجام اجرا شد، بیش از صد هیئت تجاری و اقتصادی به ایران آمدند و یک فضای امیدبخش و اطمینان بخشی در کشور ایجادشده بود، قراردادهای بلندمدتی با ایرلاین‌ها و شرکت‌های هواپیمایی، چون بوئینگ و ایرباس منعقد شد. توتال با یک سرمایه‌گذاری پنج میلیارد دلاری وارد عسلویه شد و حتی خودروسازهای اروپایی با جدیت بیشتری بعد از یک دوره تحریم وارد ایران شدند. این‌ها نشانه‌ای از خوش‌بینی از فضای اقتصادی ایران در آن زمان بود، ولی در این شرایط به نظر نمی‌رسد به‌سادگی و به‌سرعت فضای اعتماد ساز در کشور ایجاد بشود. نباید انتظارات از برجام را خیلی بالا برد. تبعات احیای برجام سایه تحریم‌های شدیدتر علیه ایران را درخواهد داشت و در میان‌مدت و بلندمدت قطعاً جمهوری اسلامی ایران می‌تواند بهره بهتری از فضای منطقه و جهان و بازگشت به بازار انرژی جهان استفاده ببرد.
در حالی یک روزنامه اصلاح‌طلب اثرات برجام را پایدار می‌داند یک روزنامه اصلاح‌طلب دیگر برجام را موقتی خوانده است. سعید لیلاز به روزنامه اعتماد گفته است که برجام قفل هیچ کلیدی در اقتصاد را بازنخواهد کرد.
روزنامه همدلی نیز از آغاز شمارش معکوس نوشته و گفته است:
نشانه‌های رسیدن به یک توافق هسته‌ای دیگر بین ایران و طرفین غربی، نسبتاً افزایش‌یافته است؛ امری که ناظران سیاسی از آن به‌عنوان یک اتفاق مثبت یادکرده‌اند. وزارت خارجه ایران، پاسخ خود به پیشنهاد اتحادیه اروپا را بسیار واقع‌بینانه و حرفه‌ای خوانده که متناسب با معیارهای مبتنی بر حفظ منافع ملی ایران بوده است. تهران همچنین اعلام کرده است که تا پایان امروز، منتظر پاسخ طرفین غربی به نکات جدیدی که مطرح کرده است، خواهد ماند و این اکنون آمریکاست که باید در تعامل با پاسخ‌های ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا، از خود نرمش لازم را نشان دهد. در همین حال روزنامه العربی الجدید به نقل از منابع آگاه نزدیک به مذاکرات هسته‌ای خبر داد که پاسخ ایران به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا در واپسین ساعت‌های ضرب‌الاجل تعیین‌شده از جانب جوزپ بورل در قالب یک نامه الکترونیک ارسال‌شده است.
این روزنامه در ادامه نوشته است:
این منابع که نخواسته‌اند نامشان فاش شود تأکید کرده‌اند که پاسخ ایران دربردارنده ملاحظات ایران درباره سه پرونده بلاتکلیف در مذاکرات است و اضافه کرده‌اند که متن پیشنهادی اروپا شامل وعده آمریکا درباره رفع تحریم‌های ثانویه برخی شرکت‌های اقتصادی وابسته به سپاه پاسداران و آمادگی برای حل مسئله ضمانت‌ها و اختلافات ایران و آژانس به‌صورت سازنده و مثبت است. به گفته این منابع، رابرت مالی فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران وعده داده که واشنگتن آماده است که در جلسه آتی شورای حکام آژانس بین‌المللی پرونده پادمانی را ببندد به شرطی که آژانس در گزارشی پایان اختلافاتش با ایران را اعلام کند.
روزنامه خراسان نیز به تحلیل توافق پرداخته و توپ را در زمین آمریکایی‌ها انداخته است، این روزنامه می‌نویسد:
شنیده‌ها از منابع آگاه و نزدیک به مذاکرات هسته‌ای نشان می‌دهد پس از جلسات متعدد کارشناسی در سطوح مختلف بر سر چگونگی پاسخ به متن بورل و پیشنهادهای اتحادیه اروپا که باهدف به دست آوردن راهکارهایی برای حل‌وفصل این موضوعات انجام شد سرانجام پاسخ‌ها با تکیه‌بر اطمینان از انتفاع پایدار اقتصادی ملت ایران از رفع تحریم‌ها و چگونگی نهایی کردن چند بند باقی‌مانده، تدوین و همراه با ایده‌ها و ابتکارات عملی به‌طرف اروپایی ارائه شد. منابع خراسان می‌گویند: ازنظر جمهوری اسلامی ایران در هیچ‌یک از موضوعات باقی‌مانده، بن‌بستی وجود ندارد و درصورتی‌که طرف مقابل برای نهایی کردن متن و دستیابی به توافق، اراده واقعی داشته باشد، می‌توان ظرف چند روزبه مرحله اعلام توافق رسید و حالا این دولت آمریکاست که باید تصمیم بگیرد که آیا برای بهره‌گیری از فرصت فراهم‌شده اراده و آمادگی لازم را دارد یا خیر.
جریان تحریف و خط قرمز مذاکرات
روزنامه کیهان نیز در ادامه سلسله گزارش‌های خود پیرامون برجام امروز به نکته مهمی درباره جریان تحریف برجام اشاره‌کرده و نوشته است:
گذشت زمان عبرت‌های مهمی را فراروی ما قرار داده است؛ عبرت‌هایی که در طول سال‌های گذشته تاکنون در گزارش‌های متعدد به‌ضرورت تعمق و تأمل بر آن‌ها و رعایت خطوط قرمز نظام درروند مذاکرات هسته‌ای اصرار کرده است. بر همین اساس است در شرایطی که مذاکرات هسته‌ای به ایستگاه‌های پایانی خود نزدیک می‌شود در گزارش‌های متعددی بازهم به مسئولان حوزه دیپلماسی کشور هشدار داده که بر خطوط قرمز و شروط اصلی نظام مقاومت کنند چه آنکه توافق بدون تضمین و لغو تحریم‌ها یعنی تکرار خسارت محض.
در ادامه این گزارش آمده است:
اکنون ۷ سال از زمان امضای برجام گذشته و زمان نشان داده است دولت قبل و هوادارانش در مذاکرات هسته‌ای دچار اشتباه راهبردی و تاکتیکی شدند و تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها آن بود که مطابقت دقیقی با واقعیت موجود در فضای سیاسی ایران و جهان داشت.
ضرورت مقاومت بر شروط اصلی ایران و رعایت خطوط قرمز در مذاکرات هسته‌ای تأکید شده، صدای جریان تحریف را درآورده تا با وارونه‌نمایی و سانسور واقعیات، بار دیگر القا کند که همه حتی منتقدان برجام به این نتیجه رسیده‌اند که هر توافقی بهتر از عدم توافق است!
روایت دروغین یک جاسوس از زندان‌های ایران
روزنامه وطن امروز در یادداشتی به یک مستند پخش‌شده از تلویزیون استرالیا واکنش نشان داده است، در این مستند کایلی مور گیلبرت به بیان مطالبی توهمی پرداخته است، وطن امروز می‌نویسد:
گیلبرت در مستند «۶۰ دقیقه استرالیا» که فروردین‌ماه سال جاری پخش‌شده، ادعاهای مضحکی را مطرح می‌کند؛ که مسئول پرونده‌اش، عاشقش شده، برایش در زندان پیتزا و کیک تولد خریده و گیلبرت هم از احساساتش استفاده می‌کرده و اطلاعات به دست می‌آورده و نامه‌هایی را روی کاغذ و دستمال‌کاغذی نوشته و به خانواده‌اش در استرالیا رسانده است؛ اما وقتی می‌فهمد آزادی‌اش نزدیک است، به‌طرف می‌گوید علاقه‌ای به او ندارد؛ قاضی‌زاده هم (که دچار شکست عشقی شده) گیلبرت را به زندان قرچک می‌فرستد و آزادی‌اش را ۷ ماه به تأخیر می‌اندازد!
در ادامه سرمقاله این روزنامه آمده است:
آن‌ها که از ماجرا باخبرند به این روایت پوزخند می‌زنند. او در این مستند نمی‌گوید دادگاه‌هایش چطور برگزارشده، یا چند بار و چطور با سفیر کشورش ملاقات کنسولی داشته، نمی‌گوید که در قرچک با دبیر وقت ستاد حقوق بشر و رئیس وقت سازمان زندان‌ها دیدار کرده و آن دو، ساعت‌ها با زندانیان ازجمله گیلبرت گفت‌وگو کرده‌اند و وقتی از او پرسیده‌اند چه چیزی لازم دارد، از کمبود سبزیجات گلایه کرده و خواهان دسترسی به کتانی‌هایش شده تا علاوه بر سالن ورزشی، بتواند در حیاط بزرگ بندشان هم بدود. نمی‌گوید شایعه بی‌اساس خودکشی‌اش چطور در رسانه‌ها پخش‌شده، یا اینکه هدفش از سفر به ایران چه بوده است؛ بلکه در مستند فقط روایت می‌شود که همسر اسرائیلی‌اش پس از دستگیری او، به او خیانت کرده و وقتی مجری از او می‌پرسد علت این موضوع چیست، خانم پژوهشگر خیلی راحت می‌گوید نمی‌داند و ترجیح داده به این بحث ورود نکند.
مهم آن است که در فقدان روایت صحیح از پرونده‌هایی که بعد بین‌المللی پیدا می‌کنند، فرصت برای داستان‌پردازی‌های خیالی و خدشه به وجهه جمهوری اسلامی ایران و عدلیه آن فراهم می‌شود.