سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم. در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
*******
روزنامه‌های امروز دوشنبه ۲۶ دی ماه در حالی چاپ و منتشر شد که داغ غفلت از ذخیره سازی گاز، بارش‌های اخیر و افزایش قابل توجه ذخایر آبی کشور و ناگفته‌های زندگی و اعدام جاسوس انگلیسی در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
زمستان تهران حداقل به دمای منفی یک رسیده که برای یک زمستان عددی چندان عجیبی نیست؛ اما افت فشار گاز و دلایل آن مورد توجه بسیاری از روزنامه‌ها قرار گرفته است. روزنامه سازندگی ارگان رسانه‌ای حزب کارگزاران نوشته است:
خسات هر روز تعطیلی کشور در حدود ۱/۵ میلیارد دلار است؛ در تعطیلات اخیر نه تنها بخش دولتی که بخش خصوصی نیز ملزم به آن بوده است که کسب و کار خود را تعطیل کند؛ تولید ناخالص داخلی سالانه کشور ۵۰۰میلیارد دلار است و مفهوم آن، این است که با تعطیلی یک روز کشور به درآمد ناخالص، ۱.۵ میلیارد دلار آسیب می‌رسد.
روزنامه تندرو هم‌میهن نیز در سرمقاله خود با عنوان «زمستان ما؛ زمستان آنها» نوشته است:
هنگامی که جنگ اوکراین در زمستان گذشته آغاز شد، کمتر کسی علاقه داشت که تصور کند اروپا می‌پذیرد که وارد یک جنگ طولانی‌مدت شده است، به‌ویژه آنکه بحث انرژی و خطوط لوله گاز روسیه به اروپا به‌عنوان نمادی از وابستگی اقتصادی طرفین به یکدیگر و نشانه‌ای از ثبات روابط بود و طبعا همگان گمان می‌کردند که ماجرای اوکراین حل‌وفصل خواهد شد. ولی هنگامی که جنگ طول کشید و حالت فرسایشی یافت و چشم‌اندازی هم برای صلح نبود، استفاده از ابزار انرژی و گاز آغاز شد و اروپا به‌ویژه آلمانی‌ها احساس کردند که زمستان سختی در پیش دارند.
در ادامه این یادداشت آمده است:
نه سرمایه‌گذاری برای افزایش تولید و نه هشداری جدی و عملی به جامعه که با کمبود گاز در زمستان مواجه‌ایم و نه حتی گزارشی دقیق از وضع آب و هوایی زمستان؛ از هیچ‌کدام خبری نبود. به‌جایش اقدام به قطع گاز نیروگاهی و کارخانجات کردیم و مازوت را جانشین نمودیم که آلوده‌کننده هوا است. از نظر تبلیغی و آگاهی‌بخشی هم از وزیر نفت گرفته تا سایبری‌های حکومتی بر زمستان سخت اروپا تمرکز کردند و گویی منتظر جشن گرفتن برای فلاکت دیگران بودند و هنوز هم دست از این تبلیغات مبتذل و گمراه‌کننده بر نمی‌دارند. از همه بدتر اینکه سرنوشت مهمترین مسئله کشور را که برجام باشد به این امر و تحلیل یا آرزوی پوچ و خیالی گره زدند و هیچ‌گاه هم فکر نکردند که فرض کنیم وضع آنان در زمستان سخت می‌شد، چرا باید جلوی ایران کوتاه بیایند؟ با مسکو مسائل خود را حل می‌کنند یا از طریق اعراب و کشورهای دیگر رفع مشکل می‌کنند. ما هیچ کمکی به آنان نمی‌توانستیم بکنیم چون خودمان هم گاز کم داریم. پارسال هم گاز تعدادی از کارخانجات مهم را قطع کردند تا گاز مردم قطع نشود.
روزنامه اعتماد نیز در گزارش یک خود مسئله سرمایه‌گذاری برجامی و افتد گاز را سوژه کرده و می‌نویسد:
تقریبا از سال ۱۳۹۷ که برجام از سوی امریکا به صورت یکجانبه برهم لغو شد؛ دیگر سرمایه‌گذاری خارجی در بخش انرژی هم متوقف شده است. درحالی که کشور برای جبران ناترازی تولید و مصرف نیازمند سرمایه‌گذاری است. چندی پیش وزیر نفت اعلام کرده بود برای اینکه ناترازی را جبران کنیم و به تعادل در مصرف و تولید برسیم باید ۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی صورت بگیرد. اما در کنار سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی نیازمند کاهش شدت مصرف انرژی و بهینه‌سازی مصرف است. براساس گزارش‌های بین‌المللی درحال حاضر میانگین شدت انرژی در ایران ۵.۷ برابر میانگین جهانی است. این موضوع نشان می‌دهد براساس تولید کشور تا ۱۴۲۰ نباید با ناترازی مواجه می‌شد، اما نزدیک به یک دهه است ما دچار ناترازی هستیم.
این یادداشت و گزارش‌های کنایه‌وار و به شدت سیاسی از سوی روزنامه‌های اصلاح‌طلب البته نقاط مبهم فراوانی دارد، از جمله آنکه اگر این روزها شاهد کاهش ناترازی در بخش گاز هستیم که ریشه آن تعلل وزارت نفت دولت حسن روحانی در عدم سرمایه‌گذاری کافی در وزارتخانه متبوعش از جمله در توسعه ذخیره‌سازی گاز بوده است. وزارت نفت در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در زمینه توسعه ذخیره‌سازی گاز، نه‌تنها هیچ اقدامی انجام نشد، بلکه حتی یک قرارداد بالادستی هم به امضا نرسید.
در آن زمان توسعه ذخیره‌سازی منوط به حضور سرمایه‌گذار خارجی شد، البته کشوری که تحت تحریم قرار دارد امکان حضور سرمایه‌گذار خارجی در آن وجود ندارد، بنابراین در کنار اتخاذ چنین تصمیم غلطی، وزارت نفت دولت قبل، شرکت ذخیره‌سازی گاز طبیعی را نیز منحل کرد. غیراقتصادی بودن طرح ذخیره‌سازی گاز، از سوی مدیران وزارت نفت در دولت قبل به‌عنوان یکی از دستمایه‌های به انحلال کشاندن شرکت ذخیره‌سازی گاز طبیعی در آن ایام اعلام شده است؛ تعبیری غلط که فرصت ذخیره‌سازی گاز و پاسخگویی به نیاز انرژی در فصل سرد سال را از کشور سلب کرد.
روزنامه ایران بی توجهی دولت روحانی به اسناد بالادستی را بی‌خیالی دولت روحانی خوانده و نوشته است:
سوءمدیریت و کم‌کاری وزارت نفت در دولت قبل در زمینه سرمایه‌گذاری و توسعه صنعت نفت، نفس گاز کشور را برای لحظاتی به شماره انداخت، هرچند که در میانه برودت کم سابقه هوا در روزهای اخیر و اکنون، این وزارت نفت بوده که با تلاش‌های شبانه‌روزی، مانع از استمرار افت فشار گاز در برخی نقاط کشور شد. سازمان هواشناسی پیش‌تر با صدور هشدار نارنجی رنگ، نسبت به احتمال یخبندان و لغزندگی جاده‌ها براثر نفوذ توده هوای سرد به کشور از سه‌شنبه تا جمعه (۲۰ تا ۲۳ دی‌ماه) هشدار داده بود. ورود سامانه‌های هوای سرد، افت شدید دما و سرمای فراگیر در بیشتر نقاط کشور، دمای هوا را در برخی مناطق تا منفی ۲۸ درجه سانتیگراد کاهش داد. گفته می‌شود که در بیش از ۲۰ استان کشور، دمای هوا به منفی ۱۰ درجه هم رسید.
در ادامه این گزارش آمده است:
این عامل باعث شد میزان مصرف گاز در کشور در روزهای گذشته تا مرز ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز هم برسد. امروز هم سازمان هواشناسی با پیش‌بینی ورود دوسامانه جوی به کشور و فعالیت آنها، برای برخی استان‌ها هشدار سطح زرد صادر و اعلام کرده که سامانه جوی اول، سامانه بارشی است که از اواخر وقت دوشنبه(امروز) ۲۶ دی فعال می‌شود و چهارشنبه ۲۸ دی پایان خواهد یافت. این سامانه سبب بارش باران، گاهی رعد و برق، وزش باد و رخداد مه خواهد شد. فعالیت سامانه جوی دوم از روز سه‌شنبه ۲۷ دی آغاز می شود و چهارشنبه ۲۸ دی پایان می یابد. بر اثر فعالیت این سامانه‌های جوی، رخداد بهمن، خسارت به صنعت کشاورزی و بروز اختلال در انتقال منابع انرژی بویژه گاز و برق پیش‌بینی می‌شود.
روزنامه جام‌جم نیز از کنترل بی کفایتی روحانی در زمستان خبر داده و می‌نویسد:
ورود موج سرما به کشور و کاهش شدید دمای هوا در چند روز اخیر موجب افت فشار گاز شده است. روندی که درصورت عدم مدیریت قطعا به قطع گسترده گاز در مناطق مختلف منجر می‌شد. در این میان اما اقدامات وزارت نفت مانع از وقوع این موضوع شد. این شکل از مدیریت بحران در کنار حضور میدانی مسئولان دولت، از رئیس‌جمهور گرفته تا وزرا که نمونه آن کمتر در دولت گذشته دیده می‌شد، توانست پایداری شبکه گاز را رقم بزند. این زنجیره همکاری میان بخش‌های مختلف دولت، وزارت نفت و البته همراهی مردم به عبور از بحران، تاکنون منجر شده است. گاهی به ادوار گذشته نشان می‌دهد که حضور در اتاق‌های مدیریتی و دور ماندن از میدان همیشه هزینه‌های فراوانی ایجاد کرده بود. طی دو سال اخیر همواره در زمستان معضل کمبود گاز به‌طور جدی وجود داشت تا حدی که در زمستان سال ۱۳۹۹ به‌دلیل کمبود گاز، تزریق به نیروگاه‌ها برای تولید برق متوقف و روزانه چندین چندین ساعت برق پایتخت قطع می‌شد!
روزنامه وطن امروز نیز بخش مثب بارش‌های اخیر را مورد توجه قرار داده و نوشته است:
حجم پرشدگی سدها ۴۰ درصد است در حالی که اخیرا این عدد تا ۳۵ درصد رسیده بود. محرابیان درباره آخرین وضعیت سدهای کشور افزود: بارش‌ها در بخش‌های قابل توجهی از کشور خوب بوده و امیدواریم تداوم داشته باشد اما در حوزه‌هایی نسبت به شرایط عادی و نرمال بویژه در استان‌های تهران، البرز، قزوین و همدان فاصله داریم، البته با آب شدن برف‌ها و جاری شدن روان‌آب‌ها میزان ورودی آب به سدها افزایش می‌یابد.
بازی انتخاباتی چپ‌ها روی برف زمستانی
روزنامه جوان به آغاز فعالیت سیاسی اصلاح‌طلبان با آغاز اولین برف زمستانی پرداخته و می‌نویسد:
علی صوفی، فعال اصلاح‌طلب و از حامیان تحریم انتخابات، در بخشی از یک مصاحبه گفته است: «در شرایط کنونی جامعه ایران التهابات اجتماعی و سیاسی را از سر گذرانده است. این در حالی است که ما در عرصه بین‌المللی نیز با چالش‌های جدی مواجه شده‌ایم. به همین دلیل یکی از رویکردهایی که می‌تواند کشور را از چالش‌ها عبور بدهد افزایش مشارکت مردم در انتخابات و تصمیم گیری‌هاست. هرچه بیشتر زمینه برای حضور مردم در نهادهای انتخابی بیشتر فراهم شرایط برای مدیریت کشور بهتر خواهد شد. عقل سیاسی نیز حکم می‌کند که حاکمیت به سمتی حرکت کند که زمینه را برای مشارکت بیشتر مردم در تصمیم گیری‌ها فراهم کند. با وجود این به دلیل اینکه هنوز نشانه‌هایی از این رویکرد مشاهده نمی‌شود مشخص نیست در آینده چه اتفاقی در فضای سیاسی کشور رخ خواهد داد.»
جوان در ادامه نوشته است:
نکته جالب این است که اصلاح‌طلبان بی توجه به عملکرد خود، همه مسئولیت میزان مشارکت در انتخابات را متوجه نظام می‌دانند و هیچ نقشی برای خود که سال‌های متمادی دولت و دوره‌هایی مجلس و شورا را در دست داشتند، قائل نیستند. از همین رو ماه‌ها و بلکه سال‌ها قبل انتخابات بازی سیاسی برای فرافکنی را آغاز می‌کنند. به نظر می‌رسد که در انتخابات آتی هم اصلاح‌طلبان می‌خواهند به گونه‌ای بازی کنند که اگر نتوانستند حامیان خود را پای صندوق بیاورند، آن را تقصیر نظام و رقبا و نهادهای دیگر بیندازند. فروردین امسال بود که سعید حجاریان در اظهاراتی تأکید کرد که اصلاح‌طلبان در صورتی که شورای نگهبان شرایط آنها را نپذیرد، انتخابات ۱۴۰۲ را هم تحریم خواهند کرد! در حالی که این اصلاح‌طلبان هستند که باید شرایط قانونی انتخابات را بپذیرند، نه اینکه نهادهای قانونی ناظر بر انتخابات شرایط اصلاح‌طلبان را بپذیرند.