گروه جنگ نرم مشرق- "الکساندر براترسکی" خبرنگار روس چندی قبل سفری به ایران انجام داده بود که گزارش این سفر و یافته‌های خود از ایران را در روزنامه اینترنتی روسی «گازتا رو» منتشر کرده است. او با سفر به نقاط مختلف ایران که برهه‌ای از آن در ایام نوروز نیز واقع شده، از ارتباط نزدیک با مردم ایران، مهمان‌نوازی، آداب و اعتقاد آنها از منظر خود می‌نویسد.

اهمیت این گونه سفرنامه‌ها برای بدست آوردن برآورد مناسب از نوع نگاهی که گردش‌گران و افراد خارجی از حضور در ایران پیدا می‌کنند، است تا بتوان میزان ضعف و قدرت کشور از نگاه آنان و همچنین میزان دوستی و دشمنی آنان با خود را با سند و مدرک محاسبه کرد.

براترسکی گزارش خود را با موضوع سیاست داخلی ایران یعنی انتخابات مجلس شروع می‌کند و مجلس ایران را در مقایسه با دومای دولتی روسیه، «جایگاه واقعی مباحثات» می‌نامد و همچنین ایرانی‌ها را علاقه‌مند و فعال به سیاست معرفی می‌کند که معتقدند روس‌ها در خصوص ایران، اطلاعات تحریف شده‌ای دریافت می‌کنند. او در این رابطه چنین می‌نویسد: «به عبارتی، در روسیه شمار افرادی که معتقدند ایران، کشوری است که در آن، زنان با چادر سیاه به طور کامل خود را می‌پوشانند و مردان تمام روز را صرف عبادت در مساجد می‌کنند، اندک نیست. ایران در حقیقت، در نخستین روزهای انقلاب اسلامی این چنین بوده است، اما در حال حاضر، تهران شهر به طور کامل مدرنی شده است و زنان در آن، هر چند بر اساس احکام دینی اسلام با حجاب هستند، اما فقط روسری‌های رنگی و زیبایی را بر سر می‌کنند. مردان نیز کت و شلوار خوش دوختی بر تن می‌کنند، البته بدون کراوات که در ایران، اصولاً رسمیت ندارد».

خبرنگار روس در رابطه با مذهب مردم ایران و تاثیر آن در روابط متقابل مردان و زنان معتقد است: «در مورد زنان، به هیچ وجه نمی‌توان گفت که مظلوم واقع شده‌اند و یا زیر سلطه مردان قرار دارند. در دفاتر کاری، حضور زنان و مردان کاملاً یکسان است. در بازار، ناگهان متوجه می‌شوی که زنان فروشنده لباس مردانه نیز هستند. تعداد زنان در پشت فرمان خودروها، بسیار بیشتر از ترکیه است. در خیابان‌ها می‌توان به‌طور یکسان هم با مردان گفتگو کرد و هم با زنان».

مهمان‌نوازی ایرانیان و نوع نگاه آنان به روس‌ها

خبرنگار نشریه «گازتا رو»، اکثر خارجی‌هایی که در ایران با آنان برخورد کرده است را به دو گروه پناهجویان و مهمانان تقسیم کرده است. وی دسته مهمانان را شامل گردشگران و افرادی مانند کارشناسان روس مشغول به کار در نیروگاه اتمی بوشهر و یا استادان خارجی که در دانشگاه‌ها فعالیت دارند، معرفی و اذعان می‌کند که: «در این کشور، رسم کهن مشرق زمین، همچنان محفوظ است: مهمان حبیب خدا است».

براترسکی رسم مهمان‌نوازی ایرانیان را ان‌گونه شرح می‌دهد: «اگر مهمانی از ایرانی‌ها درخواست کمک کند، آنان خود را موظف به کمک به او خواهند دید و یا حداقل این که اگر مهمان خارجی چیزی از آنان طلب نکند و حتی اگر او را در خیابان هم دیده باشند، این مهمان را به صرف غذا دعوت می‌کنند و برایش جای خواب تدارک می‌بینند.

ایرانی ها از تقدیم "آخرین وسیله" خود به مهمان نیز دریغ نمی‌کنند؛ رفتار ایرانی‌ها در قبال دشمنان دیرینه‌شان (آمریکایی‌ها) نیز چنین بوده است، یعنی زمانی که در ماه ژانویه سال جاری، دولت ایران خدمه ناوچه آمریکایی را در آب‌های خود بازداشت کردند. ملوانان آمریکایی که روی فرش نشسته و غذای ایرانی را صرف کرده بودند، بعد از تحویل‌شان به دولت آمریکا می‌گفتند که رفتار ایرانی‌ها با آنان بسیار خوب بوده است».

خبرنگار روس در ادامه از علاقه مردم ایران به روس‌ها خبر می‌دهد و هر جا که با کمک مشتاقانه مردم مواجه می‌شد، از این صفت ایرانی‌ها مطمئن می‌گردید. وی این اتفاق را این‌گونه معرفی می‌کند: «واکنش ایرانی‌ها در هر نقطه ایران، در برابر این جمله که "من از روسیه آمده‌ام"، صرف‌نظر از محل این گفتگو، همواره بسیار مثبت است: چه در مراکز استان‌ها، پایتخت، و چه در سواحل خلیج فارس و یا در مرز با عراق. ایرانی‌ها با روس‌ها روابط بسیار گرمی دارند. برای نمونه، وقتی آنان می‌فهمند که شما یک روس هستید، می‌توانید مجانی از موزه‌ها بازدید کنید و در رستوران غذا میل کنید، یعنی از هر راهی مهمان‌نوازی‌شان را نشان می‌دهند. ایرانی‌ها در گفتگوهای روزمره خود (آنان بسیار با سیاست سخن می‌گویند)، تمامی بدبختی‌های خاور نزدیک و از جمله، تشکیل داعش (سازمان تروریستی ممنوع اعلام شده در روسیه) را بر دوش آمریکا و اسرائیل قرار می‌دهند».

نکته مهم دیگری که نظر خبرنگار نشریه «گازتا رو» را به خود جلب کرده بود، غیرقابل درک بودن مناقشه منطقه «قره باغ» (محل درگیری دو کشور ارمنستان و آذربایجان) برای اکثر ایرانی‎ها بود. وی در این رابطه می‌نویسد: «قضیه از این قرار است که در ایران، ارامنه و آذری‌ها با صلح و دوستی در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. ایران، دارای استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی نیز هست که محل سکونت آذری‌ها است. در این استان‌ها، کلیساهای قدیمی ارامنه واقع‌اند که اکنون نیز فعال هستند. برخی از این کلیساها برای نمونه، صومعه استپان مقدس جزء میراث‌های فرهنگی جهانی یونسکو به شمار می‌روند. در شهر تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی، منطقه‌ای است به نام دیک باشی که جایگاه سکونت متراکم ارامنه است».

نوروز در ایران؛ باید چادری بر پا و سماوری روشن کرد

براترسکی بیشتر سفر ایرانیان را داخلی برمی‌شمارد که مهم‌ترین فصل مسافرتی مردم، تعطیلات دو هفته‌ای عید نوروز در بهار است؛ چرا که جشن نوروز با ایام کوتاه و هوای معتدل بعد از زمستان و قبل از فصل تابستان که گرمای شدیدی دارد، مصادف می‌شود.

وی در توصیف سفرهای نوروزی می‌نویسد: «این سفرها به صورت خانوادگی یا گروهی از دوستان و با استفاده از خودروهای شخصی یا وسایل حمل و نقل عمومی انجام می‌پذیرد. این کشور دارای جاده‌های اتومبیل روی بسیار عالی است و اتوبوس‌های راحتی نیز در اختیار مسافران قرار دارد. ارزان‌ترین وسیله نقلیه نیز متعلق به قطار که دولتی است. در هر یک از شهر‌ها، پارک‌هایی مجهز به محوطه‌های مخصوص برای برپایی چادرها دایراند و اینجا توالت‌ها و دستشویی‌ها و حتی منقل‌های مجانی برای تهیه غذا فراهم می‌باشند. این پارک ها گاه مورد محافظت‌اند و گاه خیر.

با این همه، می توان با آسودگی خاطر وسایل شخصی را داخل چادرها قرار داد، به نواحی اطراف سری زد و بدون احساس خطر از احتمال سرقت رفتن وسایل به چادر خود بازگشت. در ایام تعطیلات نوروز، کنار پارک‌ها چادرهای داوطلبانی نیز دایر می‌شوند که اقدام به توزیع رایگان کارت‌های توریستی می‌کنند (البته عمدتاً به زبان فارسی) و سماور برقی‌شان را دایر و چای رایگان توزیع می‌کنند (ایرانی ها به خوبی می‌دانند که خود این وسیله را از روس‌ها اقتباس کرده‌اند). در شهرهای بزرگی نظیر یزد، شیراز و یا اصفهان نیز منوهای غذا به زبان انگلیسی در اختیار مردم قرار داده می‌شوند. علایم راهنمایی در شهرها، به طور حتم به زبان فارسی و انگلیسی‌اند».

خبرنگار نشریه «گازتا رو» در بخش پایانی سفرنامه خود نظر ایرانی‌ها در راستای جذب گردش‌گران به کشور در قیاس با ترکیه را به علت ارزانی و طبیعت و مناظر و دیدنی‌های بسیار زیبای فرهنگی ایران به جا دانست و در رابطه با مزیت امنیت ایران برای گردش‌گران خارجی می‌نویسد: «مهم‌تر از همه، این است که ایران به‌رغم این که اکثریت خطوط مرزی این کشور به مناطقی مربوط می‌شوند که درگیر جنگ هستند، عراق، پاکستان، افغانستان و در حال حاضر، جنوب- شرقی ترکیه و همان ناگورنی قره باغ، امروزه در مقایسه با کشورهای همجوار خود از صنعت گردش‌گری بسیار امن‌تری برخوردار است».

براترسکی در انتهای گزارش خود به طرح‌های بلند مسئولان ایرانی برای جذب یک تا دو میلیون نفر گردشگر در سال اشاره می‌کند و با انتقاد از کم بودن توریست‌های روسی علی‌رغم برقراری مناسبات دوستانه میان ایران و روسیه، می‌نویسد: «در سال گذشته، فقط ٥٠ هزار نفر از روس‌ها به ایران سفر کردند».