به گزارش مشرق، روزنامه اینترنتی «گازیتا.رو» در تحلیلی نوشته است: تقریبا همه کشورهای جهان نسبت به همه پرسی استقلال که قرار است در تاریخ 25 سپتامبر در اقلیم کردستان عراق (که در ترکیب کشور عراق دارای خودمختاری است) برگزار شود، واکنش منفی نشان داده اند: ایران اعلام نموده که حاضر است مرزهای خود با این منطقه را ببندد. ترکیه نیروهای نظامی خود در مرز این کشور با عراق را تقویت کرده است. حتی مقامات آمریکایی هم اظهارات دیپلماتیک تندی در این رابطه داشته اند. سایر کشورها هم محتاطانه تر برخورد کرده، ولی هیچیک از این اقدام کردهای عراقی حمایت نکرده اند. این روزنامه به بررسی این مسئله پرداخته که چرا کردها به استقلال نیاز داشته و اینکه چه انتظاری از برگزاری همه پرسی دارند.
"علی شمخانی" دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران چند روز قبل اعلام کرد که در صورت اعلام استقلال اقلیم کردستان از دولت مرکزی عراق، جمهوری اسلامی ممکن است مرزهای خود با این منطقه را ببندد.
«گازیتا.رو» می نویسد: صادرات غیرقانونی نفت به ایران که معمولا با وسایل نقلیه و از راه‌های کوهستانی صعب العبور انجام می شود، یکی از مهمترین منابع درآمد دولت خودمختار کردستان عراق است. به همین دلیل بسته شدن مرزهای ایران و قطع راه‌های ترانزیتی، بدون تردید روی وضعیت اقتصادی اقلیم کردستان در صورت جدا شدن از بغداد، تاثیر منفی خواهد گذاشت.
دیگر همسایه اقلیم کردستان عراق، ترکیه است که ازهم اکنون بر تعداد نیروها و تجهیزات نظامی خود در مرزهای مشترک افزوده است. "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهوری و سایر مقامات سیاسی ترکیه دائما تاکید می کنند که نتیجه همه پرسی استقلال کردستان را به رسمیت نخواهند شناخت.
تقریبا همه کشورهایی که به نوعی نسبت به اوضاع خاورمیانه علاقه مند هستند، رسما با برگزاری همه پرسی استقلال کردستان مخالفت کرده اند. این در حالی است که مقامات اربیل، پایتخت دولت خودمختار کردستان عراق تردید ندارند که اکثریت مردم منطقه از استقلال حمایت خواهند کرد.
موضوع استقلال اقلیم کردستان از دولت عراق از سال 2003 و بعد از اشغال عراق توسط آمریکا بارها مطرح شده است. کردها که طرف آمریکایی ها می جنگیدند، نقش بسیار مهمی در سرنگونی رژیم "صدام حسین" بازی کرده اند. "مسعود بارزانی" رئیس جمهوری دولت خودمختار کردستان عراق همه ساله از قصد خویش برای جدا شدن از دولت فدرال عراق و تشکیل کشوری مستقل صحبت کرده ، ولی بعد از آغاز عملیات آزادسازی موصل از دست داعش در اکتبر سال 2016 ، موضوع برگزاری همه پرسی استقلال کردستان برای نخستین بار بطور جدی مطرح و در اواخر سال گذشته این مسئله بطور رسمی اعلام شد.
استفاده کردها از ضعف ارتش عراق و کنترل خویش بر کرکوک
دلیل این اقدام بسیار ساده بود: ارتش عراق که پیش از این توان مقابله با دولت خودمختار کردها را داشت، بطور قابل ملاحظه‌ای در جریان نبرد موصل، تضعیف شد. به گفته مقامات بغداد، در جریان آزادسازی این شهر، حدود 20 هزار نیروی نظامی عراقی کشته یا زخمی شده اند. در صورتیکه نیروهای پیشمرگه کرد، تنها چندصد نفر تلفات داشتند که تعداد کلی آنها امروزه بیش از 100 هزار نفر تخمین زده می شود.
مسئله این است که اولا، مسئله کردستان عراق در جریان مبارزه با داعش، به موضوعی جهانی تبدیل شد. مقامات کرد عراقی همواره از عملکرد ضعیف ارتش عراق و نقش آن در از دست دادن هزاران کیلومترمربع از خاک این کشور و اشغال آن بدست داعش سخن می گفتند، هرچند نیروهای پیشمرگه نیز برخی مناطق تحت کنترل خود را در جریان حمله داعش در سال 2014 از دست داده بودند.
علاوه بر این، کردها منطقه مهم و نفت خیر "کرکوک" را تحت کنترل خویش دارند که تا قبل از تابستان سال 2014 تحت کنترل بغداد قرار داشت، ولی نظامیان عراقی بعد از حمله داعش، از این منطقه گریختند و نیروهای پیشمرگه موفق شدند شهر کرکوک و تاسیسات نفتی آن را تسخیر توسط داعشی ها نجات دهند. از آن زمان تاکنون نفت کرکوک دائما به ترکیه و ایران صادر می شود و یکی از منابع مهم بودجه دولت خودمختار کردستان را تشکیل می دهد.
اکنون همه پرسی استقلال باید تعلق داشتن منطقه کرکوک به اقلیم کردستان عراق را تثبیت کند و این همه پرسی از این نظر برای مقامات اربیل بسیار اهمیت دارد.
هیچکس، به جز اسرائیل، از تلاش کردها برای استقلال حمایت نمی‌کند
کردها، بزرگترین قوم در جهان هستند که کشوری ندارند. جمعیت کردها که بین 25 الی 40 میلیون نفر تخمین زده می شود، اکثرا در مناطق مرزی چهار کشور عراق، سوریه، ترکیه و ایران، زندگی می کنند. به همین دلیل نگرانی مقامات بغداد، دمشق، آنکارا و ایران از اعلام استقلال کردستان عراق کاملا قابل درک است، برای اینکه این اقدام ممکن است تمایلات جدایی طلبانه در سایر مناطق کردنشین را نیز برانگیزد.
آمریکا نیز اعلام کرده که مخالف ابتکارعمل مقامات اربیل برای اعلام استقلال از بغداد است. این در حالی است که شبه نظامیان کرد در سوریه، مهمترین متحد آمریکایی ها در مبارزه با داعش هستند. تلاش کردهای عراقی برای استقلال را هیچ کس در خاورمیانه مورد حمایت قرار نداده است. در این بین "بنیامین نتانیاهو" نخست وزیر اسرائیل در تاریخ 14 سپتامبر از این اقدام کردها استقبال کرد.
"رستم رزگویان" مدیر نشریه «ایزدی پرس» در گفتگو با «گازیتا.رو» گفته است: «جای تعجب ندارد که مقامات تل آویو فعالانه از استقلال کردهای عراقی حمایت می کنند. اسرائیل سالهاست از آنها حمایت سیاسی و نظامی می کنند. مربیان نظامی اسرائیلی دائما در این منطقه حضور داشته و طبق برخی اطلاعات، بوجود آورنده نیروهای ویژه کرد تحت عنوان: "آسایش" و "پاراستین" هستند. اسرائیلی‌ها بر اساس اصل «دشمن دشمن من، دوست من است» روی کردها بعنوان اهرم مقابله موثر با اعراب، حساب می کنند.»
کردهای عراقی بدون حمایت جهانی اعلام استقلال نخواهند کرد
البته این کارشناس کرد معتقد نیست که مقامات اربیل در شرایطی که جامعه بین الملل از آنها حمایت نکرده است، واقعا اعلام استقلال نموده و از بغداد جدا شوند. وی توضیح داده است: «حتی اگر همه پرسی برگزار شده و نتیجه آن به نفع اعلام استقلال باشد، بعید است کردها رسما اعلام استقلال کنند. حتی ترکها که نزدیک ترین متحد مسعود بارزانی هستند هم اجازه چنین کاری را به او نمی دهند. برگزاری همه پرسی در واقع راهی برای اعمال فشار بر مقامات بغداد است تا منافع سیاسی بیشتری از آنها دریافت شود. اکنون دیگر برای کسی پوشیده نیست که آنکارا و بغداد که مخالف استقلال کردها هستند، کمک‌های مالی زیادی به اربیل نموده‌اند و حتی بودجه نیروهای پیشمرگه از سوی بغداد تامین می گردد.»
رزگویان اطمینان دارد که بدون حمایت قدرت‌های بزرگ جهانی از برگزاری استقلال کردهای عراقی، تشکیل کشور مستقل کردستان، صرفا یک اقدام سیاسی بوده و عواقب عملی در پی نخواهد داشت.