سرویس جهان مشرق - رفتارها و تصمیمات عجیب و غیرمعقول رئیس‌جمهور آمریکا و تناقض‌ها و تردیدهای کارگروه اقدام ملّی کابینه ترامپ در مبارزه با شیوع کرونا نفرت و خشم آمریکایی‌ها از او را افزایش داده است. منتقدان می‌گویند استراتژی دولت آمریکا، گیج، کند، ضعیف و مغشوش است. این ویژگی‌ها سبب شده ریشه‌ها و علل این رویکرد مورد بررسی قرار گیرد. در اولین بررسی‌ها، رد پای کسی غیر از ترامپ در فرماندهی مبارزه با کرونا دیده می‌شود.

پنجشنبه صبح در نشست خبری کاخ سفید در مورد اقدامات ستادی و فعالیت‌های درمانی مبارزه با شیوع کرونا در آمریکا اتفاق عجیبی افتاد. دونالد ترامپ، در پاسخ به پرسشی در مورد کمبود تجهیزات پزشکی جای خود را به «جرد کوشنر»، همسر یهودی دخترش ایوانکا ترامپ داد تا او به سؤالات خبرنگاران پاسخ دهد. [۱] بعد از این اتفاق، موجی توئیتری علیه کوشنر راه افتاد و کاربران آمریکایی به اعتراض از تجربه و تخصص کوشنر در مبارزه با ویروس‌های همه‌گیر پرسیدند. اما در واقع، اتفاق خاصی نیفتاده و نقش کوشنر که «چهره در سایه» دولت ترامپ در گروه اقدام دولت علیه شیوع کروناست و رقابتی حسادت‌آمیز با وزرا و اعضای کابینه ایالات متحده دارد، آشکار شده است. [۲]

کوشنر تاکنون در چند تصمیم و اقدام غلط رئیس جمهور آمریکا  در بحران ملّی یهداشت آمریکا که بر اساس تخمین‌ها حداقل ۲۰۰ هزار کشته در پی خواهد داشت، مؤثر بوده که تبعات و پیامدهای خسارت‌باری داشته است. اولی تصمیم ترامپ مبنی بر اعمال محدودیت در ترددهای هوایی مسافری، باری و حتی تجارت با اروپا[۳] بود که دو روز بعد با توئیتی تصحیح شد. دومی اعلام پیش از موعد طراحی گوگل برای آزمایشات غربالگری از همه آمریکایی‌ها در حالی که گوگل به هیچ عنوان آماده رونمایی از این سایت نبود و اکنون نیز چیزی با آن توصیفی که ترامپ اعلام کرد، ارائه نکرده است[۴] و سومی کم‌خطر دانستن کرونا در روزهای ابتدایی ورود این ویروس به آمریکا و تصریح به اینکه رسانه‌ها و دموکرات‌ها در مورد خطر این ویروس بزرگ‌نمایی و اغراق کرده‌اند. [۵] این سه، غیر از اینکه تصویر آمریکا در جهان در موضوع مبارزه با کرونا دچار خدشه جدی کرد، فرصت و زمان طلایی کسب آمادگی را گرفت و سبب شد هجوم یکباره کرونا، آمریکا را به صدر مبتلایان این ویروس در جهان بکشاند.

در آخرین مورد، جدال لفظی کوشنر با «آندرو کومو»، فرماندار نیویورک در مورد تعداد دستگاه‌های تنفس مصنوعی مورد نیاز در بیمارستان‌های نیویورک جنجالی شده است. کومو گفته است نیویورک به سی‌هزار دستگاه تنفس مصنوعی نیاز دارد و «آنتونی فاوچی» رئیس انستیتوی ملّی بیماری‌های واگیر و متخصص‌ترین چهره گروه اقدام آمریکا علیه کرونا نیز این تخمین فرماندار نیویورک را تأیید کرده است. [۶] در حالی که کوشنر مدعی است این تقاضاها واقعی نیست و او بر همه دیتاها و آمارها دسترسی دارد. نیویورک، بحرانی‌ترین ایالت آمریکا در شیوع کروناست و پیش از موضوع دستگاه‌های تنفس مصنوعی، به شدت به کیت‌های تشخیصی نیاز داشت. تأمین هر دو مورد بر عهده کارگروهی است که کوشنر تشکیل داده است.

بی‌تجربگی و نداشتن تخصص، محور اصلی انتقادات علیه کوشنر ۳۹ ساله است. خبرنگاران و تحلیلگران رسانه‌های مستقل و چهره‌های رسانه‌ای دموکرات‌ها می‌پرسند کوشنر متکی بر چه تحصیلات، دانش یا مشاوره‌ای کنترل سلامت میلیون‌ها آمریکایی را در دست گرفته است؟ او جز اینکه در خانواده ثروتمندی به دنیا آمده و ازدواج خوبی داشته است؛ چه هنر و قابلیتی دارد که اینک در مقام مشاور کاخ سفید، عملیات مهار ویروس کشنده کرونا را بدو سپرده‌اند؟ او زندگی میلیون‌ها آمریکایی را به خطر انداخته و لابد با خود فکر می‌کند «ناجی» آمریکای بحران‌زده است! [۷]

 «آندره برنستاین» در کتاب جدیدش می‌گوید جرد کوشنر اعتماد به نفس فوق‌العاده‌ای دارد و گمان می‌کند از پس همه کارها برمی‌آید. اما او یک دانش‌آموز معمولی بود که همه او را مزاحم می‌دانستند و تنها به اعتبار پدرش و به واسطه کمک‌های مالی هنگفت خانواده‌اش به دانشگاه هاروارد توانست دانشجوی این دانشگاه معتبر جهانی شود. [۸]

دو هفته و نیم پیش، کوشنر در قامت بخش خصوصی برای رفع اشکالات کیت‌های تشخیص کرونا وارد عمل شد. همان تلاش نصف و نیمه، تنها سابقه کاری کوشنر و دوستانش است که اینک راهبری صنعت آمریکا به سمت تأمین تجهیزات پزشکیِ مؤثر در مبارزه با کرونا را دست گرفته‌اند. کوشنر حتی در آژانس مدیریت اضطراری فدرال که وظیفه طراحی و سیاستگذاری مبارزه با کرونا را بر عهده دارد، پایگاه نفوذی پیدا کرده است. جایی که او و به تعبیر نشریه پولیتیکو «گله‌ای از رفقایش» بر بنیادهای مدیریت درمان آمریکا سوار شده‌اند. [۹] بنیادها و آژانس‌هایی که به خاطر واکنش کندشان به شیوع کرونا مورد انتقاد قرار دارند.

اما کارگروه پشت پرده کوشنر، فقط اقدامات و ساختارهای موجود فدرال را کپی کرده و تمرکز آن روی تصمیمات سریع و فوری، نگرانی‌ها و ابهاماتی را در میان مدیران درمان و مقامات سیاسی ایالات متحده و برخی مشاوران دولت آمریکا به وجود آورده است. ساختار و فرایند تصمیم‌گیری بهداشت و درمان فدرال اینک با این واقعیت روبروست که ترامپ به کوشنر اعتماد کامل دارد، روزانه چندین بار به ترامپ مشورت می‌دهد، آن هم در حالی که ترامپ از بیشتر مدیران سیستم درمان و پزشکان مجرب ابراز ناامیدی کرده است.

تیم پاسخ به بحران کوشنر، متمایز از گروه اقدام کاخ سفید به سرپرستی معاون رئیس جمهور است و همین موضوع، سردرگمی‌ها و موازی‌کاری‌هایی را به وجود آورده و عملیات اضطراری را با موانع و دشواری‌هایی روبرو کرده است. اگرچه مایک پنس، معاون ترامپ و رئیس کارگروه اقدام ملّی آمریکا بارها تصریح کرده است با اقدامات کوشنر مشکلی ندارد و آنها روزانه ده‌ها بار با هم گفتگو و تماس دارند، [۱۰] مشخص است دو گروه «بخش خصوصی به رهبری کوشنر» و «بخش دولتی» با مدیریت پنس، شرح وظایف روشن و مشخصی ندارند و تقسیم اختیارات و تکالیف درستی صورت نداده‌اند. یکی از اعضای گروه پنس گفته بود: «ما نمی‌دانیم حرف‌های کوشنر، دستور است یا توصیه» [۱۱] .

کوشنر با دور زدن ملاحظات امنیتی و ساختارهای داخلی دولت آمریکا، ماه‌های اول کاری را شخصاً روی انتخاب و گزینش افرادش مثل «آدام بوهلر»، مشاور سرمایه‌گذاری خارجی آمریکا و «برد اسمیت»، مدیر مرکز فناوری مک‌کنزی صرف کرد و همین عامل سبب شد پیشرفت کاری تیم او کند شود. هر دوی این افراد از زمره دوستان قدیمی کوشنر هستند و پیشرفت و اعتبارشان را مدیون و مرهون کوشنرند. بر اساس اعلام رسانه‌ها، متن سخنان ترامپ در نشست‌های خبری و کنفرانس‌های مطبوعاتی در گروه کوشنر تهیه و تنظیم می‌شود و به همین دلیل، پر از اشکالات و ایرادات پزشکی و اطلاعات نادرستی است که اطمینان و اعتماد را از افکار عمومی می‌گیرد. از سویی دیگر، پروژه‌ها آن قدر پراکنده و متعدد هستند که هیچ تیمی از کار و فعالیت تیم دیگر مطلع نیست. گروه‌های مرتبط با کوشنر در همه کارها وارد می‌شوند و به گروه دیگر اجازه نمی‌دهند در یک کار متمرکز شود.

علاوه بر این چالش‌های اجرایی، برخی اقدامات و تصمیمات کوشنر با هیچ منطقی سازگار نیست. به ویژه در مورد منافع و اهداف شرکت‌های خصوصی که کوشنر خود را نماینده تمام قد آنها می‌داند، بررسی‌های محدودی صورت گرفته و ابهامات در مورد «تضاد منافع» اعضای گروه کوشنر و خود او همچنان باقی است. بعد از رسوایی سوءاستفاده چند سناتور آمریکایی به ویژه «کلی لوفلر» رئیس کمیته بهداشت سنا و «ریچارد بور» رئیس کمیته اطلاعاتی سنا از اطلاعاتی که در مورد ورود کرونا به آمریکا در اختیار داشته‌اند[۱۲] و خرید و فروش سهام بر اساس این اطلاعات، حساسیت‌ها نسبت به شرکت‌های خصوصی که مدعی‌اند بر اساس مسؤولیت اجتماعی به دنبال رفع مشکلات دولت فدرال در مبارزه با آمریکا هستند؛ افزایش یافته است.

اظهارنظر عجیب او در مورد ذخایر پزشکی و دارویی دولت فدرال با هیچ منطقی سازگار نیست. کوشنر اعلام کرده است ذخایر پزشکی و درمانی فدرال که مطابق اعلام سایت آژانس مدیریت اضطراری فدرال در مواقع بحرانی باید دارو و امکانات پزشکی-درمانی آمریکایی‌ها را تأمین کند، متعلق به ایالت‌های آمریکا نیست و در واقع، آنان باید خود نسبت به تأمین اقلام و تجهیزات پزشکی اقدام کنند. تصمیمی که به نظر می‌رسد برآمده از روحیه کاسبکارانه کوشنر باشد و در تمایل به انعقاد قرارداد ایالت‌های آمریکا با صنایع و شرکت‌های عظیم‌الجثه آمریکایی برای تأمین اقلام مورد نیاز آنان و در نتیجه سود شرکت‌ها ریشه داشته باشد. از نظر برخی، کوشنرها از کرونا کیسه دوخته‌اند. [۱۳]

علاوه بر تردیدهایی که در مورد شرکت برادر او «جوشوا کوشنر» در حوزه بیمه‌های درمانی که با سرمایه‌گذاری تاجرانی مانند «پیتر تیل»، مشاور سایبری ترامپ اداره می‌شود؛ شبکه املاک و مستغلات کوشنر با بهره‌مندی از ۲۳ هزار خانه و مسکن، گزینه اصلی دریافت وام‌های کم‌بهره برای کسانی است که در پیامد اقتصادی و مالی شیوع کرونا مسکن خود را از دست داده یا تحت فشار قرار گرفته‌اند. خانواده کوشنر همچنین بخشی از مجموعه هتل‌ها و املاک ترامپ را اداره می‌کنند که ممکن است با بهره‌مندی از ۵۰۰ میلیارد دلاری که سنای آمریکا برای حمایت از بیکاران تخصیص داده است، ضررهای مالی ناشی از کرونا به نحوی مناسب جبران کنند. [۱۴]

روی هم رفته، کوشنر و تیم تجاری پشتیبان او که عمدتاً از دوستان نزدیک و صمیمی‌اش تشکیل شده، اگرچه در ابتدا با هدف ارتباط و اتصال دولت و بخش خصوصی برای تأمین تجهیزات پزشکی وارد عمل شدند؛ رفته‌رفته بر همه اقدامات و تصمیمات ترامپ در حوزه‌های مختلف مبارزه با کرونا سایه انداختند. کوشنر به شدت مورد علاقه و در حمایت ترامپ است و این را همه اعضای کابینه و حلقه اطرافیان ترامپ می‌بینند و می‌دانند و به ویژه اخراج و کناره‌گیری بسیاری از مقامات سیاسی، اقتصادی و امنیتی دولت در سه سال و چهار ماهی که از به قدرت رسیدن ترامپ می‌گذرد؛ تجربه‌ای شده است برای آنان که حضور در دولت را به هر ترتیب، حتی به قیمت از دست رفتن اختیارات خود می‌خواهند.

نکته در خور تأمل اینجاست که از نظر آمریکایی‌ها، مدیریت کوشنر بر عملیات ستادی دولت آمریکا در مبارزه با کرونا، مانند طرح کودکانه «معامله قرن» نیست که کوشنر، در مقام فرستاده ویژه ترامپ به مذاکرات، ادعا کند «با مطالعه ۲۵ کتاب در مورد موضوع، در آن تبحر و شناخت لازم پیدا کرده‌ام».[۱۵] ایالات متحده تا سوم آوریل، ۲۷۵ هزار و ۸۰۲ مورد ابتلاء به کرونا داشته که از این تعداد، ۷۰۸۲ نفر از دنیا رفته‌اند. پیش‌بینی مقامات ارشد پنتاگون از تعداد فوتی‌ها، رقمی بسیار بالاتر از این است و خود ترامپ اعلام کرده است اگر بین صد هزار تا ۲۰۰ هزار فوتی داشته باشیم، بسیار خوب عمل کرده‌ایم. با این همه، کوشنر همچنان در مرکز تصمیم‌گیری است و خودشیفتگی و خودرأیی او اجازه نمی‌دهد اشتباهات مهلکش را بپذیرد.