به گزارش مشرق، آیت‌الله عبدالحسین امینی به‌عنوان محدث، مفسر، فیلسوف، متکلم و فقیه دست به تحقیقات دامنه‌داری زد تا فلسفه سیاسی اسلام را تدوین کند و برای این کار مجاهدت بسیار کرد. او برای تالیف کتاب الغدیر ۲۰ هزار کتاب را دید و ۱۰ هزار نسخه را کامل خواند، اما متاسفانه بعد از رحلت این عالم برجسته کمتر درباره او گفته و نوشته شده است و تعداد انگشت‌شماری اثر درباره او وجود دارد.

در ادامه پرونده «احیاگر غدیر» که این روزها به بهانه پنجاهمین سالگرد رحلت علامه امینی در گروه فرهنگ خبرگزاری فارس پیگیری می‌شود. به آثاری که درباره علامه امینی نوشته شده است، می‌پردازیم. 

*یادنامه علامه امینی

در این اثر ابتدا تاریخچه‌ای از زندگی علامه امینی، خاندان وی، مقام علمی، تالیفات، سفرهای پژوهشی و اهداف او ارائه و سپس ۲۰ مقاله از بزرگان و فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی، درباره ویژگی‌های اخلاقی علامه امینی و نیز کتاب سترگ الغدیر، گردآوری شده است.یکی از آثار ارزشمندی که درباره علامه شیخ عبدالحسین امینی، چاپ و منتشر شده، یادنامه علامه امینی است که به اهتمام زنده‌یاد سیدجعفر شهیدی و محمدرضا حکیمی تهیه شده است. 

برخی از این مقالات عبارت‌اند از: الغدیر و وحدت اسلامی؛ از استاد شهید مرتضی مطهری. کتابشناسی؛ از احمد آرام. هجده هزار عالم؛ از محمد پروین گنابادی. فهرست شیخ منتجب الدین؛ از آیت‌الله شبیری زنجانی. سیمای انسان صالح در تربیت اسلامی؛ از حسین رزمجو. چند سند درباره سیدجمال‌الدین؛ از محمد گلبن. سیر تدریجی علم مصطلح الحدیث (علم درایه)؛ از کاظم مدیر شانه‌چی. نقش شخصیت‌ها در امید و تحرک انسان‌ها؛ از علامه محمدتقی جعفری. آیات موزون افتاده قرآن کریم؛ از مهدی اخوان ثالث. جلوه‌های تشیع در تفسیر کشف الاسرار؛ از دکتر محمدمهدی رکنی یزدی. چهار کتاب اصلی علم رجال؛ از آیت‌الله خامنه‌ای. تحقیق عقاید و علوم شیعی؛ از دکتر عبدالجواد فلاطوری و....

* خلاصه الغدیر در هزار نکته

از دیگر آثار ارزشمند درباره کتاب گرانسنگ الغدیر تهیه «خلاصه الغدیر در هزار نکته» اثر محمدرضا معراجی است که همچنان که از نامش پیداست، تلخیص کتاب «الغدیر» علامه امینی و انتشار آن به زبان فارسی در یک مجلد است.

محمدرضا معراجی در مقدمه کتاب درباره اهمیت و جایگاه کتاب الغدیر به اختصار سخن رانده است. او نیز مانند علامه شهید مطهری معتقد است مباحث کتاب «الغدیر» در راستای وحدت جامعه اسلامی است. زیرا مذهب شیعه و اهل تسنن مباحث فقهی و کلامی مخصوص به خود را دارند و پرداختن علمی به این مباحث خللی در اتحاد مسلمانان ایجاد نمی‌کند. 

علامه امینی در کتاب «الغدیر» به بررسی واقعه تاریخی سرنوشت‌ساز می‌پردازد که اصل آن مورد قبول همه فرقه‌های اسلامی است. نویسنده سعی کرده حاشیه‌های کتاب را مورد بررسی قرار دهد که شامل موارد زیر می‌شود: در بخش نخست اثر به بررسی بخش‌هایی از کتاب الغدیر پرداخته است که علّامه امینی، مانند هزاران دانشمند دیگری که به تفسیر و بررسی آیات و روایات می‌پردازند.

بخش دوم کتاب به واکاوی روایات ساختگی و دروغی پرداخته است که به نفع و یا ضرر اصحاب پیامبر(ص) جعل شده و دانشمندان اهل سنت نیز قبل از علامه امینی بر ساختگی بودن آنها تاکید داشتند. سومین بخش کتاب به سخنان پیامبر(ص) له یا علیه بعضی از اصحاب می‌پردازد که منابع آن از کتاب‌های مورد اعتماد اهل سنّت استفاده شده است.

در بخش دیگر نیز به زندگی و عملکرد خلفای بعد از پیامبر (ص) و احادیث می‌پردازد که علّامه امینی با توجه منابع اهل سنت در کتاب خود جمع‌آوری کرده است.

علامه در بخش دیگر کتاب از پاسخگویی به شبهات و تهمت‌هایی که به شیعه زده شده، غافل نبوده است. بخش‌های دیگر نیز به زندگی نامه شعراء و اشعار و غیره اختصاص دارد. 

محمدرضا معراجی با تاکید بر اینکه کتاب «الغدیر»، اشعار بیش از ۱۰۰ تن از شعرا در قرون مختلف را جمع‌آوری کرده است، می‌نویسد: علّامه امینی اشعاری که به زبان عربی سروده شده، جمع آوری کرده است. بایسته است کسانی همّت کنند و اشعاری را که به زبان‌های دیگر در این خصوص سروده شده، جمع‌آوری کنند.

از آنجا که هدف نویسنده از این خلاصه‌نویسی، استفاده همه اقشار بوده است، ناگزیر برای استفاده اهل منبر و وعاظ و دانشمندان ادبیات، متن آیات، روایات و اشعار و برای سایر افراد، ترجمه آن با هم ذکر شده است.

* کتاب امین زمان

کتاب «امین زمان» نوشته احمد حبیب‌نژاد از دیگر کتاب‌هایی است که به زندگی علامه امینی (ره) پرداخته است و توسط انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و مرکز پژوهش‌های اسلامی منتشر شده است.

کتاب امین زمان با یک مقدمه و سه بخش تنظیم شده است. در آخر کتابنامه کتاب ذکر شده است. بخش اوّل کتاب معمار الغدیر، بخش دوّم کتاب برگزیده ادب فارسی و بخش سوّم، همراه با برنامه سازان نام دارد. 

سیداحمد حبیب بر این عقیده است که نام امینی و آوازه اثر گرانسنگش، الغدیر به دورترین مناطق جهان رسیده است، ولی هنوز آن گونه که باید و شاید در جامعه ما شناخته شده نیست و به جز اندیشمندان، دیگران به گوهرهای آن دست نیافته اند. 

این نیاز علمی و دینی، رسالت رسانه را در بازشناسی این چهره شاخص معاصر و درون مایه کتاب وزین الغدیر دو چندان می‌سازد. او معتقد است که برنامه‌سازان صدا و سیما می‌توانند کتاب الغدیر را دستمایه برنامه‌های خود قرار دهند. به همین دلیل، دست به تالیف این کتاب زده است.

* علامه امینی؛ مصلح نستوه

کتاب علامه امینی مصلح نستوه به تالیف علی رضا سید کباری تحت عنوان دیدار با ابرار برای نخستین بار توسط انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی منتشر شده است.

کتاب، شرح و توصیفی از زندگی علامه امینی است که به روش شاعرانه نوشته شده و شامل بخش‌های مختلف از جمله پیشگفتار، میلاد نور، سرزمین سپیداران، سوره تربیت، قیام سرو، سرود دعا، بی‌آفتاب نشاید، هجرت عشق، سپاه شقایق، غواص بحر معانی، شهر آرمانی غدیر، بوستان هدایت، هواخواه غربت و نماز آخر می‌شود. 

نویسنده در بخش میلاد نور می‌نویسد: زمین و آسمان تبریز نورباران بود. بوی گل محمدی در فضای شهر پیچیده بود. بوی بهار می‎آمد. تبریز در شبی رویایی به سر می‎برد.

صدای حمد و تهلیل و تکبیر از همه‌جا بلند بود. علی (ع) آن شاهکار آفرینش از خدای کعبه مولودی خواسته بود، خجسته، تا یاد حماسه بزرگ «غدیر» را زنده کند.

او در بخش هجرت عشق می‌نویسد: سال ۱۳۴۲ قمری بود. عبدالحسین بیست‌ و دو سال در کنار پدر با نشست و برخاستِ او و درس‌های علمی و عملی‎اش، با اسلام و قرآن آشنا شده بود و از محضر بزرگان شهر بهره برد. 

عشق به امام علی ـ علیه‌السلام ـ و علاقه به تحصیل عالی او را به کوی عشق هدایت کرد. «نجف اشرف»، شهری که سابقه تاریخی آن بر همگان روشن است.

نویسنده در بخش وفات می‌نویسد: تلاش بی‎پایان معمار مدینه غدیر را دچار فتور جسمی کرد و بیمار شد. بیماری اندک اندک رو به فزونی گرفت. او از کار بازماند. کتاب از جلوی دیدگانش دور شد و قلم از حرکت ایستاد. بیماری و بستری شدن علامه حدود دو سال به طول انجامید و معالجات خارج از کشور هم مفید واقع نشد تا این‌که آیتی از آیات الهی و عاشقی از عاشقان ولایت و مجاهدی نستوه، روز جمعه ۱۲ تیرماه ۱۳۴۹ برابر ۲۸ ربیع‌الثانی ۱۳۹۰ هجری قمری نزدیک ظهر بدرود جهان گفت. این کتاب برای مخاطب عام نوشته شده است و نوجوانان و جوانان به راحتی می‌توانند از آن بهره ببرند.

سایر مطالبی را که در پرونده «احیاگر غدیر» از سوی گروه فرهنگ فارس منتشر شده است، اینجا بخوانید:

پیشینه‌ای که علامه امینی را برای نگارش الغدیر یاری کرد
گوشه‌ای از زندگی‌ گردآورنده کتاب ارزشمند الغدیر
عجز ۱۰۰ محقق دانشگاه عربستان بر رد الغدیر
سفرها و رنج‌های علامه امینی در تحقیق و پژوهش
«الغدیر» به دنبال دعوای حیدری ـ نعمتی شیعه و سنی نیست
چراعلامه امینی قبول نکرد در حرم امام رضا (ع) منبر برود؟ 
علامه امینی برای وهابیت آبرو نگذاشت
جمله معروف علامه امینی هنگام مشکلات
حسرتی که در دل علامه امینی ماند
غدیر با کار رستورانی احیا نمی‌شود
علامه امینی می‌خواست نواب صفوی درس بخواند و مجتهد شود
تلاش وهابیت برای حذف مصادر الغدیر
«الغدیر» در نهایت بی‌طرفی و به‌ دور از غرض‌ورزی نوشته شده