به گزارش مشرق، «احمد کاظمی» کارشناس مسائل قفقاز و اوراسیا؛ با اشاره به بحران «قره‌باغ» و درگیری‌های نظامی اخیر میان دو جمهوری ارمنستان و آذربایجان بر سر این منطقه اظهار داشت: مناقشه قره‌باغ بالغ بر 29 سال است که میان دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان وجود دارد و از سال 1994 یعنی 26 سال پیش میان این دو کشور آتش بس برقرار شد؛ در این مدت، سیاست اصولی ایران حمایت از مذاکرات مستقیم جمهوری آذربایجان و ارمنستان و اعلام آمادگی برای میانجی‌گری بوده است.

بیشتر بخوانید:

خطیب‌زاده: به هیچ وجه اجازه انتقال سلاح و مهمات از خاک ایران داده نمی‌شود

فیلم/ فرود راکت در داخل روستای مرزی ایران!

سیاست اصولی ایران حل مناقشه بر اساس قواعد حقوق بین الملل است

وی با اشاره به این مسئله که ایران تنها کشوری است که به طور منحصر بفرد در قفقاز با چهار حوزه فرهنگی آذربایجان ،ارمنستان، نخجوان و قره‌باغ مرز مشترک دارد، افزود : ایران به معنای واقعی کلمه از حل مسالمت‌آمیز مناقشه قره‌باغ و رعایت تمامیت ارضی کشورها در منطقه نفع می‌برد، از اینرو بر خلاف بسیاری از بازیگران، دنبال حل مناقشه و نه اداره یا مدیریت مناقشه می باشد.

این کارشناس ارشد مسائل قفقاز ادامه داد: بر خلاف برخی کشورها از جمله روئسای گروه مینسک  که از مناقشه قره‌باغ استفاده ابزاری می‌کنند، سیاست اصولی ایران حل این مناقشه بر اساس قواعد حقوق بین الملل و احترام به تمامیت ارضی کشورهاست؛ جمهوری اسلامی بر خلاف دیگر بازیگران، به دنبال اداره ابزاری بحران قره‌باغ نیست، چرا که وجود یک کانون نا امنی در نزدیکی مرزهای شمالی ایران، شرایط مساعدی را برای دخالت‌های رقبا و دشمنان ایران اسلامی فراهم می‌کند کما اینکه اخباری مبنی بر استقرار گروه‌های تکفیری از جمله گردان حمزه در جمهوری آذربایجان به بهانه مناقشه قره باغ منتشر شده است.

مقایسه‌ رویکرد سیاست‌های ایران و ترکیه در خصوص قره‌باغ

کاظمی با رد تبلیغات منفی گروه‌های قوم‌گرا درباره مواضع ایران درباره مناقشه قره باغ افزود: برای اینکه بتوان سیاست اصولی ایران در خصوص قره‌باغ را  بررسی کرد می‌توان از رویکرد مقایسه‌ای استفاده کرد و به مقایسه سیاست‌های ایران و ترکیه در مورد قره‌باغ پرداخت.

این کارشناس مسائل اوراسیا در ادامه افزود: ترکیه در سیاست تبلیغی خود که همان خط تبلیغی رسانه‌های دولتی و غیردولتی جمهوری آذربایجان نیز است، یکی از حامیان جمهوری آذربایجان القاء می‌شود و این موضوع در روزهای اخیر نیز به شدت تبلیغ می‌شود؛ این در شرایطی است که حمایت تبلیغی ترکیه از جمهوری آذربایجان، به دلیل اختلافات تاریخی عمیق ارمنستان و ترکیه از جمله مسئله ادعای کشتار 1915 ارامنه ، شناسایی نشدن قرارداد 1921 قارص از سوی ارمنستان، استفاده از واژه ارمنستان غربی در برخی از محافل رسمی ارمنستان و وضعیت اقلیت ارمنی در ترکیه است.

کاظمی با طرح این سوال که "اگر مناقشه قره‌باغ و حمایت از جمهوری آذربایجان برای ترکیه واقعا مهم است، چرا این کشور در جریان مذاکرات کمیسیون آشتی ارمنستان و ترکیه که از سال 2000 تا 2008 با میانجی‌گری سوییس مطرح بود، هیچ صحبتی از مناقشه قره باغ نکرد؟" گفت: تنها موضوعاتی که در آن مذاکرات آشتی مطرح شد در واقع بحث کشتار ارامنه و تلاش ترکیه برای مجاب کردن ارمنستان برای عدم پیگیری شناسایی این مسئله از سوی کشورها  بود چرا که شناسایی بین المللی و حقوقی این موضوع می تواند به طرح درخواست غرامت از ترکیه توسط ارمنستان منجر شود.

وی با بیان اینکه مذاکرات کمیسیون آشتی نهایتاً به امضای دو پروتکل آشتی میان دو کشور ترکیه و ارمنستان منجر شد که در سال 2008 میان وزیران خارجه دو کشور به امضاء رسید، افزود: دلیل اصلی اینکه این قراردادها اجرا نشدند، نه بحث مناقشه قره‌باغ، بلکه بحث کشتار ارامنه بود؛ در آن مقطع مرکز بین المللی عدالت انتقالی در پاسخ به استعلام کمیسیون آشتی، حوادث سال 1915 را به عنوان یکی از مصادیق کنوانسیون نسل کشی سازمان ملل(1948) اعلام کرد و همین موضوع باعث توقف اجرای قراردادها شد.

کارشناس مسائل قفقاز ادامه داد: به دلیل اینکه ترکیه نگران بود بحث غرامت مطرح شود، اجرای توافقنامه ادامه پیدا نکرد اما ترکیه برای فشار به ارمنستان، استفاده ابزاری خود از مناقشه قره‌باغ را تشدید و اینگونه القاء کرد که به دلیل مناقشه قره‌باغ ، این پروتکل‌ها  اجرایی نشدند؛ این در شرایطی است که علی‌رغم ادعای نبود روابط میان ترکیه و ارمنستان، ترکیه بیش از 500 میلیون دلار با ارمنستان روابط تجاری دارد؛ اما در عرصه تبلیغات، گروه‌های قوم‌گرا و پان‌ترکیستی ادعا می‌کنند که ترکیه از جمهوری آذربایجان حمایت می‌کند و اساساً نبود روابط ترکیه و ارمنستان را به دروغ به مناقشه قره باغ ارتباط می دهند.

گروه مینسک به رهبری آمریکا، روسیه و فرانسه میانجی‌گر مناقشه قره‌باغ

کاظمی با بیان اینکه ایران به دنبال حل واقعی مناقشه قره‌باغ است، افزود : ایران از همان ابتدا برای حل مناقشه و میانجی‌گیری و ارائه طرح اعلام آمادگی کرده است، اما کشور آذربایجان و ارمنستان اعلام کردند که در حال حاضر گروه مینسک به رهبری آمریکا، روسیه و فرانسه میانجی‌گری می‌کنند و از میانجی‌گری ایران استقبال نکردند، این در شرایطی است که ایران با دلیل اشتراک تمدنی و فرهنگی با قفقاز و همسایگی با هر دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان ، از ابزارهای موثری برای حل عادلانه مناقشه برخوردار است و از حل مناقشه ، سود می برد.

این کارشناس مسائل اوراسیا اعلام کرد: ادعاهایی که علیه ایران مبنی بر حمایت از ارمنستان مطرح می‌شود، ادعاهای دروغی است ؛ چون طی سال‌های اخیر مدارک و ویدئوهای متعددی از حمایت‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران از جمهوری آذربایجان در زمان شروع جنگ قره‌باغ منتشر شده است، به طوری که برخی از فرماندهان سابق جمهوری آذربایجان اذعان کرده‌اند که اگر در آن زمان حمایت‌های نظامی ایران از جمهوری آذربایجان نبود اراضی بیشتری از این کشور اشغال می‌شد و حتی باکو در معرض سقوط قرار می گرفت.

کاظمی با تاکید بر اینکه ادعای حمایت ایران از ارمنستان در مناقشه قره باغ، یک دروغ بزرگ تاریخی است، گفت: این دروغ ها توسط محافل قوم گرا مطرح می شود و اهداف آن نه برای بحث حل مناقشه بلکه برای برهم زدن ثبات در منطقه از طریقی قومی و مذهبی کردن مناقشه قره باغ است .

نویسنده کتاب پان‌ترکیسم و پان آذریسم، در خصوص تحرکات و آتش افروزی‌هایی که توسط پان‌ترکیست‌ها صورت می‌گیرد، افزود:  اساساً اشغال اراضی جمهوری آذربایجان در خارج از منطقه قره باغ در سالهای 1992 و 1993 ،  همانطور که امروزه برخی از  مقامات دولتی و رئیس جمهور این کشور، نیز اذعان کرده‌اند، بر اساس خیانت‌هایی بود که توسط گروه‌های قوم‌گرا و در راس آن‌ها جبهه خلق صورت گرفت که آن زمان  قدرت را در جمهوری آذربایجان را در دست داشتند؛ امروزه نیز همان گروه‌ها برای سرپوش گذاشتن به خیانت‌های خودشان سعی می‌کنند در راستای اهداف بیگانگان و برای ایجاد تنش‌های قومی در منطقه از این مناقشه استفاده ابزاری کنند.

مناقشه قره‌باغ راهکار نظامی ندارد

کاظمی تاکید کرد: قبل از مداخلات شوروی، ارامنه و آذری‌ها برای قرن‌ها در قفقاز به طور مسالمت آمیز در کنار هم زیسته‌اند و مناطق مختلفی از قفقاز وجود داشته است که روستاهای ارمنی نشین و آذری نشین صده‌ها  در کنار هم زندگی کرده‌اند.

وی افزود: شوروی برای اینکه بتواند به این منطقه تسلط پایدار پیدا کند، دست به ایجاد مناقشه قره باغ زد و این سیاست پس از فروپاشی شوروی نیز توسط آمریکا، رژیم صهیونیستی و برخی دیگر از کشورها دنبال می‌شود. بطوریکه امروزه  اسرائیل به یک طرف مناقشه سلاح می فروشد و ابزارهای از کار انداختن همان سلاحها را در اختیار طرف دیگر مناقشه قرار می دهد .

کاظمی در پایان با تاکید بر اینکه مناقشه قره‌باغ راهکار نظامی ندارد، ابراز امیدواری کرد: طرفین مناقشه با گذشت 28 سال ازفعالیت گروه مینسک و درک این واقعیت تلخ که گروه مذکور به دنبال حل مناقشه و حتی اجرای چهار قطعنامه 1993 شورای امنیت درباره مناقشه قره باغ نیست، و بهتر است دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان از پتانسیل‌های ایران برای حل دائمی و عادلانه مناقشه قره‌باغ استفاده نمایند.