به گزارش مشرق، ساعت ۳:۳۰ بامداد امروز (یکشنبه ۲۷ مهر ماه/۱۸ اکتبر) محدودیت‌های تسلیحاتی ایران در پنجمین سالگرد حصول برجام به صورت خودکار پایان یافت و از این به بعد محدودیت صادرات و واردات اقلام تسلیحاتی از مبدا و به مقصد ایران لغو و محدودیت سفر ۲۳ شخص حقوقی موضوع فهرست قطعنامه ۲۲۳۱ خاتمه یافت. 

بیشتر بخوانید:

غریب‌آبادی: با پایان تحریم‌های تسلیحاتی امکان استناد به محدودیت‌های ضد ایرانی سلب شد

پیش از این سعید خطیب‌زاده سخنگوی دستگاه دیپلماسی ۲۱ مهر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران اعلام کرده بود که ۱۸ اکتبر (۲۷ مهر ماه/ یکشنبه) ساعت ۳:۳۰ بامداد محدودیت‌های تسلیحاتی مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ ملغی می‌شود.

وی همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اینکه اگر همزمان با لغو محدویت‌های تسلیحاتی ایران اگر آمریکا اقدامی را صورت دهد، واکنش ایران چه خواهد بود؟ خاطرنشان کرد: زبان ایران زبان حقوقی و بین‌المللی است و تا امروز هم همین بوده است. گروه‌های ضد ایرانی در واشنگتن تمام تلاش خود را کرده و می‌کنند که چند کار را صورت دهند اینکه جنگ روانی علیه مردم ایران به راه بیندازند و همه این نمایش‌ها و سیرک‌ها و خیمه شب بازی‌ها اهدافش این است، ولی جواب ما به همه طرف‌های برجام و متحدان، زبان حقوقی و بین‌المللی بوده است و ایران نشان داده تا چه حد با صبوری و محاسبه گری و دقت سیاست‌های خود را خارج از مباحث احساسی جلو برده و کماکان جلو خواهد برد.

سخنگوی وزارت خارجه تصریح کرد: اگر منافع ایران مورد تهدید قرار بگیرد پاسخ ایران قطعی، بدون مکث و جامع خواهد بود. گفته شده و منتقل شده است. درباره تمامیت ارضی و اقتدار خود با کسی شوخی نداریم.

بیشتر بخوانید:

بیانیه رسمی وزارت امور خارجه درباره پایان یافتن محدودیت‌های تسلیحاتی

پس از آن نیز، حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور چهارشنبه ۲۳ مهر ماه در جلسه هیأت دولت در اظهاراتی گفت: به ملت عزیز ایران این خبر خوش و تبریک را عرض می‌کنیم که ۱۰ سال تحریم ظالمانه تسلیحاتی یکشنبه هفته آینده رفع خواهد شد و ۲۷ مهرماه دیگر تحریم تسلیحاتی نداریم و شما مردم می‌دانید که چهار سال سر این با آمریکا جنگیدیم. چهار سال آمریکا به این در و آن در می‌زد برای اینکه روز ۲۷ مهرماه اتفاق نیفتد، اما چند روز دیگر این روز اتفاق خواهد افتاد. این به خاطر ایستادگی مردم و تلاش همه مسئولان و دیپلمات‌های ما است. آمریکا موفق نشد.

وی افزود: آنهایی که می‌گویند برجام برای ما چه کرده این یکی از کارهای برجام است که تحریم تسلیحاتی را برداشت. از یکشنبه می‌توانیم اسلحه‌مان را به هر که خواستیم بفروشیم و از هر که خواستیم اسلحه بخریم.

لغو این محدودیت‌ها در حالی صورت گرفت که آمریکا در ماه‌های اخیر تلاش‌های گسترده‌ای را صورت داد تا این محدودیت‌ها ادامه یابد و در همین راستا قطعنامه‌ای را نیز به شورای امنیت سازمان ملل پیشنهاد داد که با ۱۱ رأی ممتنع، ۲ رأی موافق (آمریکا و جمهوری دومینیکن) و ۲ رأی مخالف (روسیه و چین) به تصویب نرسید و آمریکا باز هم ناکام ماند. 

بر اساس قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد که در ماه مارس سال ۲۰۰۷ تصویب شد تحریم‌هایی علیه برنامه توسعه موشک‌های بالستیک ایران تصویب و هرگونه صادرات و واردات سلاح‌های سنگین هم از سوی ایران ممنوع شد. پس از آن قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل متحد در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ به تصویب این شورا رسید و بر اساس آن تمامی کشورها می‌بایست از انتقال هرگونه تانک، خودروهای زرهی، هواپیماهای جنگی، هلیکوپترهای تهاجمی، توپخانه کالیبر بالا، کشتی‌های نظامی، موشک و سیستم‌ها و قطعات مرتبط با آن‌ها به ایران خودداری کنند و از دولت‌ها می‌خواشت تمام محموله‌های هوایی و دریایی که به ایران فرستاده می‌شود یا از آن خارج می‌شود را در فرودگاه‌ها، بنادر و آب‌های قلمروی خود در صورتی که بر این باور باشند که آن محموله‌ها حاوی مواد اتمی، موشکی یا نظامی ممنوع اعلام شده‌است، بازرسی کنند.

گفتنی است، لغو این محدودیت‌ها نیازمند هیچ اقدام دیگری از سوی شورای امنیت سازمان ملل نیست و از این پس تجارت تسلیحات و اقلام نظامی با ایران، ارائه خدمات مالی به این کشور و اعطای ویزا و مجوز سفر به اشخاص مرتبط با برنامه هسته‌ای بلامانع است.

بند پنج ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱ عنوان می‌کند: کلیه دولت‌ها می‌توانند در  فعالیت‌های ذیل مشارکت داشته و  اجازه  آنها را  صادر کنند، مشروط به اینکه شورای امنیت از قبل به صورت مورد به مورد تصمیم به تایید آنها گرفته باشد: عرضه، فروش و یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه  تانک جنگی، خودروهای رزمی زرهی، سامانه‌های توپخانه‌ای سنگین، هواپیماهای رزمی، بالگردهای  تهاجمی، ناوهای جنگی، موشک‌ها و یا سامانه‌های موشکی، آنگونه که در نظام ثبت سلاح‌های متعارف ملل متحد تعریف شده است، یا تجهیزات مرتبط، شامل قطعات یدکی به ایران، یا برای استفاده در داخل ایران و یا در جهت منافع ایران، از داخل و یا از طریق قلمروهای تحت حاکمیت‌شان و یا  توسط اتباع آنها و یا افراد تحت حاکمیت آنها، یا با استفاده از هواپیماها و یا کشتی‌های حامل پرچم‌های آنها، اعم از اینکه از قلمروشان نشأت گرفته یا خیر و ارائه آموزش فنی، منابع یا خدمات مالی، مشاوره، دیگر خدمات یا کمک‌های مرتبط با تأمین، فروش، انتقال، تولید، نگهداری و یا استفاده از سلاح‌ها و تجهیزات مرتبط مشروح در این  بند فرعی، به ایران توسط اتباع این دولت‌ها و یا از داخل یا از طریق قلمروهای تحت حاکمیت شان. این  بند تا تاریخ پنج سال پس از «روز  قبول  توافق برجام» یا تا تاریخی که آژانس گزارشی در تأیید نتیجه‌گیری گسترده‌تر ارائه دهد، هرکدام زودتر حادث شود، اعمال خواهد شد.

در همین خصوص نیز علیرضا میریوسفی سخنگوی دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نیویورک در گفت‌وگو با نیوزویک و در پاسخ به این سوال که آیا ایران کشور به خصوصی را برای معامله تسلیحاتی در ذهن دارد که وی پاسخ داد: ایران گزینه‌هایی در این زمینه در اختیار دارد که از روز یکشنبه آغاز خواهد شد. وی به نیوزویک گفت: «ایران دوستان و شرکای تجاری زیادی داشته و و صنعت تسلیحاتی داخلی قدرتمندی برای تامین نیازمندی‌های دفاعی خود در برابر تهاجم‌های خارجی دارد.بر اساس جدول زمانی که در قعطنامه ۲۲۳۱ آمده، ایران روز ۱۸ اکتبر (۲۷ مهر) از محدودیت‌های تسلیحاتی رها خواهد شد و به صورت طبیعی از آن تاریخ ما بر اساس منافع ملی خود با دیگر کشورها در این زمینه تجارت خواهیم کرد.»

کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو نیز روز شنبه در گفت‌وگویی با بیان اینکه برنامه‌ای در خصوص همکاری‌های نظامی ایران و روسیه تهیه کرده‌ایم که با گذشت زمان اجرا خواهد شد، گفت: از بعد از ۲۷ مهر ماه اگر نیازی به خرید برخی تسلیحات داشته باشیم، هیچ محدودیتی برای ما وجود نخواهد داشت.

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در دقایق اولیه بامداد یکشنبه ۲۷ مهر ماه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: لغو محدودیت‌های تسلیحاتی و ممنوعیت مسافرتی به گونه‌ای طراحی شده است که خودکار بوده و به هیچ اقدام دیگری نیاز ندارد. این مهم پس از مذاکرات نفس‌گیر و با پیش‌بینی‌ دقیق از امکان نقض تعهد از سوی یک یا چند طرف دیگر برجام به دست آمد. همین روش برای پایان محدودیت‌های موشکی در سال ۱۴۰۲ (۲۰۲۳) و نیز پایان کامل پرونده هسته‌ای در شورای امنیت در سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵) هم پیش‌بینی شده است. بنابراین، از امروز، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند هرگونه سلاح و تجهیزات لازم را، از هر منبعی، بدون محدودیت قانونی و صرفا براساس نیازهای دفاعی خود تهیه کند و همچنین می‌تواند بر مبنای سیاست‌های خود تسلیحات دفاعی صادر کند.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران  نیز در توئیتر نوشت: عادی سازی همکاری دفاعی ایران با جهان از امروز، پیروزی‌ برای آرمان چندجانبه‌گرایی و نیز صلح و امنیت در منطقه‌ ما به شمار می‌آید.