وضعیت آماری پهن‌باند کشور را شاید بتوان یکی از جامع‌ترین گزارش‌هایی دانست که طی چند سال اخیر از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور منتشرشده است. در این گزارش که در قالب ۲۵۰ صفحه آمار و نمودار تهیه شده، وضعیت کلی اینترنت کشور بر اساس پارامترهای مختلف مورد سنجش قرار گرفته است.

برای اندازه‌گیری کیفیت اینترنت و ارائه این گزارش ۶ هزار و ۷۰۰ سنجه(ابزار اندازه‌گیری) توسط وزارت ارتباطات در سراسر کشور نصب شده است. در ادامه تحلیل ایرنا از گزارش سازمان تنظیم مقررات درباره کیفیت اینترنت میانگین ۶ ماه اول سال ۹۹ را می‌خوانید. تحلیلی که به شما نشان می‌دهد کدام اپراتور بهترین اینترنت را ارائه می‌دهد.

کیفیت اینترنت از جهات متفاوتی قابل بررسی است. در این گزارش ‌شاخص‌های اندازه‌گیری برای ارزیابی شبکه ارائه سرویس اینترنت در دو گروه کلی شاخص‌های سنجش کیفیت (QoS) و شاخص‌های تجربه مشتری در نقطه انتقایی انتقال خدمات (QoE) دسته‌بندی می‌شود.

متوسط تأخیر (latency) حدود ۹۰ میلی‌ثانیه، Jitter کمتر از ۴ میلی‌ثانیه، پینگ کمتر از ۹۰ میلی‌ثانیه و پکت لاس زیر یک درصد ایده‌آل‌ترین وضعیتی است که می‌توان برای کیفیت پوشش اینترنت متصور شد. تازه‌ترین آماری که از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور منتشرشده، نشان می‌دهد کیفیت اینترنت ایران تا رسیدن به این ایده‌آل کمی فاصله دارد خصوصا زمانی که صحبت از کیفیت اینترنت نسل سوم به میان می‌آید.

البته در این گزارش آمار و ارقام بر اساس مصوبه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور سنجیده شده است. شاخص‌هایی که کمی با مقدار ایده‌آل تفاوت دارند اما هنوز هم امیدوارکننده‌ هستند. گزارش کیفیت اینترنت به این دلیل از سوی وزارت ارتباطات منتشرشده تا کاربران بتوانند بر اساس نیاز خود، بهترین اپراتور برای دریافت سرویس اینترنت را انتخاب کنند.

Jitter: تفاوت زمانی که بسته اطلاعاتی از لحظه ارسال در شبکه تا زمان رسیدن به مقصد سپری می‌کند

یکی از پارامترهایی که در این گزارش مورد ارزیابی قرار گرفته، پارامتر Jitter است. تمام تصاویر، متن‌ها، صدا و ویدئو که در اینترنت وجود دارد به شکل بسته است و در همین قالب روی شبکه جابه‌جا می‌شوند.

بر اساس مصوبه ۲۲ جلسه اول سازمان تنظیم و ارتباطات رادیویی کشور، فاصله زمانی مناسب برای Jitter ۲۰ میلی‌ثانیه است؛ اما بررسی وضعیت کلی کشور اینترنت نسل سوم در اپراتور ایرانسل تأخیر ۴۷.۶، اپراتور رایتل تأخیر ۳۱.۸ و همراه اول تأخیر ۲۴.۶۹ را نشان می‌دهد. Jitter نسل سوم اینترنت همراه اول، نزدیک‌ترین عدد به ایده‌آل است. بالا بودن JITTER بیش از همه‌چیز روی سرویس‌های بر پایه Voice تأثیرگذار هستند.

در نسل چهارم اینترنت، jitter اپراتورها متفاوت است و شاخص آن در ایرانسل ۵.۷۶، در همراه اول ۵.۳۴ و در رایتل ۱۲.۸ است. در این مقایسه نیز همراه اول کمترین تأخیر را در بین اپراتورهای سیار دارد.

PLR: میانگین گم‌شدن یا از دست رفتن بسته‌های IP در طول شبکه خدمت‌دهنده

PLR در واقع متغیر نرخ اتلاف بسته‌ها در بستر شبکه اینترنت است. طبق مصوبه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور نرخ اتلاف بسته در بستر شبکه اینترنت باید کمتر از دو درصد باشد. پایین بودن کیفیت اینترنت بر اساس این پارامتر بیش از همه بر روی گیمرها تأثیر می‌گذارد.

اتلاف بسته‌ها در بستر شبکه ۳G در ایرانسل ۱.۲۲ درصد، رایتل ۱.۶۸ درصد و همراه اول ۰.۹ درصد است. در اینترنت ۴G دو اپراتور ایرانسل با ۰.۴۸ درصد و همراه اول با ۰.۳ وضعیت بهتری دارند اما متغیر نرخ اتلاف بسته‌ها در رایتل (۳.۳۲) است که این عدد تقریباً دو برابر حد مصوب از سوی سازمان تنظیم مقررات است. در این شاخص نیز همراه اول توانسته بهترین نرخ را به خود اختصاص دهد.

RTT: مدت‌زمانی که یک درخواست از مبدأ به مقصد ارسال و پاسخ آن نیز دریافت می‌شود

این بازه زمانی به میلی‌ثانیه اندازه‌گیری می‌شود و هرچه این مدت‌زمان کمتر باشد، وب‌سایت با سرعت بیشتر بارگزاری می‌شود. اگر این پارامتر در کیفیت اینترنت بالاتر از حد مصوب باشد، بیش از هر چیز روی کاهش کیفیت سرویس‌هایی مانند Voice و Video Call تأثیر می‌گذارد.

طبق مصوبه ۲۲ جلسه اول سازمان تنظیم مقررات مدت‌زمان ارسال درخواست از مبدأ به مقصد و پاسخ دریافت آن (RTT) باید کمتر از ۲۰۰ میلی‌ثانیه باشد. در نسل سوم ارتباطات (۳G) ایرانسل این عدد ۱۹۲.۲۸ درصد، در رایتل ۱۹۲.۵۴ درصد و همره اول ۲۰۲.۱۸ درصد است. در این شاخص، ایرانسل وضعیت بهتری دارد.

در اینترنت ۴G اپراتور ایرانسل طی ۱۱۵.۰۳ میلی‌ثانیه درخواست را از مبدأ به مقصد می‌رساند و پاسخ را دریافت می‌کند، در اپراتور رایتل این عدد ۱۳۵.۰۳ میلی‌ثانیه و همراه اول ۱۱۱.۳ میلی‌ثانیه است. همراه اول در این شاخص توانسته موفق‌تر از بقیه اپراتورها عمل کند.

نتیجه‌گیری؛ ۳G ضعیف و قدرتمند ADSL

در پارامتر نوسانات تأخیر (Jitter) مصوبه سازمان تنظیم آستانه قطع شدن خدمت را تا ۱۰ میلی‌ثانیه در نظر گرفته است که نشان می‌دهد وضعیت کیفیت اینترنت بر اساس تکنولوژی‌ ۳G بسیار نامطلوب است و در تکنولوژی‌های TD-LTE و ۴G هم کیفیت نوسانات تأخیر لب مرز است. از بین تکنولوژی‌های موجود در زمینه نوسانات تأخیر، تنها تکنولوژی ADSL توانسته نمره قبولی بگیرد. نوسانات تأخیر در این تکنولوژی ۱.۶۹ میلی‌ثانیه است.

تجربه مشترک چه می‌گوید؟

در بخشی از این گزارش کیفیت اینترنت بر اساس شاخص QoE مورد بررسی قرار گرفته است. شاخصی که تجربه کاربری در آن حرف اول را می‌زند نه مصوبات و سنجه‌هایی که در سطح شهر نصب شده‌اند. این پارامتر به صورت نسبی و محلی است و تنها توقعات کاربر در آن ایفای نقش می‌کند. در این گزارش پارامترهای سنجش کیفیت سرویس انتقال فایل (FTP)، کیفیت استفاده از تمام سرویس‌های اینترنتی (DNS) و دسترسی به سرویس‌های تحت وب (WEB) مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند.

بررسی کیفیت اینترنت سرویس ADSL بر اساس پارامترهای سازمان تنظیم مقررات نشان می‌دهد که این سرویس توانسته نمره قبولی بگیرد، اما تجربه کاربر چیزی خلاف این را می‌گوید. شاید به همین دلیل است که کارشناسان نیز بارها اعلام کرده‌اند که در زمینه اینترنت ثابت باید سرمایه‌گذاری جدی صورت بگیرد تا عقب‌ماندگی که در این حوزه داریم جبران شود.