هود لنز یک وسیله جانبی مربوط به لنز دوربین است که اغلب عکاسان مبتدی یا حتی برخی از عکاسان حرفه‌ای به راحتی آن را نادیده می‌گیرند. بسیاری از کاربران تصور می‌کنند که این وسیله برای این است که لنز دوربین بزرگ‌تر و حرفه‌ای‌تر به نظر برسد و از آنجا که حوصله باز و بسته کردن ان را ندارند، کلاً هود را نادیده می‌گیرند و اصلاً از کیف بیرون نمی‌آورند. یا حتی بدتر اینکه اصلاً آن را از جعبه لنزشان خارج نمی‌کنند و می‌گذارند تا زمان فروش لنز، در همان‌جا باقی بماند! 

همین قطعه پلاستیکی استوانه‌ای تفاوت زیادی در عکس هایی که می‌گیرید ایجاد می‌کند. حالا بیایید یکبار هم که شده ببینیم این هود لنز چیست و واقعاً خرید هود لنز یک خرید ضروری است یا ولخرجی الکی؟

اصلاً هود لنز چیست؟

موقعیت‌های مختلفی برای استفاده از هود لنز وجود دارد. خصوصاً زمانی که در فضای خارجی عکس می‌گیرید یا در موقعیت‌هایی هستید که منابع نوری پرقدرت و متعددی در اطراف شما وجود دارد (مثلاً یک استادیوم که در شب با نورافکن‌های قدرتمند روشن شده است). از آنجا که اصولاً عکاسی یعنی ثبت نور، بنابراین نمی‌توانید منابع نوری را در اطرافتان نادیده بگیرید.

اما چرا وجود هود لنز می‌تواند در این شرایط به شما کمک کند؟

هود لنز موجب جلوگیری از نورهای ناخواسته می‌شود

کاربرد اصلی هود لنز این است که از بازتاب یا فلر لنز در داخل عکس‌های شما جلوگیری کند. فلر لنز به بازتاب پراکنده نور گفته می‌شود که از یک منبع نور خارج از کادر (یا گاهی اوقات در خود کادر عکس) ایجاد شده و با ایجاد لکه‌های نور روی تصویر، باعث می‌شود تا بخش‌هایی از عکس به خوبی دیده نشود.

این نوع بازتاب‌ها، معمولاً زمانی که از فیلترهای نامرغوب و بی‌کیفیت استفاده می‌کنید تشدید می‌شوند. همچنین لنزهای قدیمی که دارای پوشش‌های قدرتمند ضدبازتاب نیستند هم معمولاً فلر زیادی را روی عکس ایجاد می‌کنند.

هود لنز باعث افزایش کنتراست تصویر می‌شود

بازتاب نور در عکس، همیشه هم به صورت لکه‌های فلر دیده نمی‌شود. بلکه خیلی وقت‌ها باعث بازتاب داخلی در خود لنز شده و بدون اینکه متوجه آن بشوید، باعث کاهش کنتراست و کیفیت عکس می‌شود.

اگرچه استفاده از فیلترهایی مانند Dehaze در لایتروم یا فتوشاپ دقیقاً برای کاهش این کنتراست و افزایش کیفیت عکس ها بسیار کاربردی است، اما منطقی است که جلوی کاهش کنتراست را از ابتدا بگیرید تا اینکه بخواهید بعداً با فیلترهای نرم‌افزاری آن را افزایش دهید.

هود لنز به عنوان محافظ لنز

خیلی از عکاسان قدیمی به هود لنز، محافظ لنز هم می‌گویند. دلیل این موضوع تأثیر فوق‌العاده این سپر محافظ در مقابل ضربه و آسیب به لنز شماست. هود لنز در واقع یک لایه محافظتی فیزیکی در مقابل شیشه جلویی لنزتان ایجاد می‌کند که اگرچه می‌تواند با کوچک‌ترین آسیبی ترک بردارد یا بشکند، اما پیش از آن، باعث جلوگیری از ضربه از به لنز می‌شود.

اگر درباره فواید استفاده از فیلترهای UV مطالعه کرده باشید، می‌دانید که یکی از دلایل اصلی استفاده از آن‌ها، محافظت از آسیب به لنز است. اما فراموش نکنیم که هود لنز، نه تنها فاصله فیزیکی بیشتری نسبت به یک فیلتر ایجاد می‌کند، بلکه بسیار ارزان‌تر و در دسترس‌تر هم هست و ضمناً استفاده از انواع بی‌کیفیت یا تقلبی آن، حداقل تأثیر کمتری روی کیفیت عکس‌ها می‌گذارد تا یک فیلتر UV سطح پایین!

نهایتاً اینکه خود فیلتر UV هم می‌تواند در معرض خراش یا آلودگی و لکه دست و آب باشد، اما همین هود لنز، می‌تواند به عنوان یک سایه‌بان ، حتی از ایجاد لکه‌های باران و برف روی همین فیلتر یا سطح جلویی لنز جلوگیری کند و برای عکاسی در آب و هوای نامساعد یک چتر محافظ عالی محسوب می‌شود.

انواع هود لنز

هودهای لنز دارای شکل‌های زیادی نیستند و اصولاً دو نوع شکل بیشتر ندارند: یا سیلندری هستند که آن را استوانه‌ای هم می‌نامند یا شکل گلبرگی دارند که در منابع خارجی با نام Petal Shape نامیده می‌شوند.

هود لنز استوانه‌ای

هودهای استوانه‌ای برای جلوگیری از تابش نور مستقیم به داخل لنز عالی هستند. این هودها معمولاً همراه لنزهای پرایم یا لنزهای تله‌فوتو هستند.

اگرچه این هودها معمولاً بلند و بزرگ هستند، اما طوری طراحی می‌شوند که به هیچ وجه در داخل کادر عکس قرار نگیرند. یعنی خود سازندگان، طوری آن را طراحی می‌کنند که بلندترین اندازه ای باشد که لبه‌های آن در عکس دیده نشود. البته در برخی فروشگاه‌ها می‌توانید انواعی از هودهای لنز را ببینید که حالت لاستیکی دارند و می‌توانید آن‌ها را مانند قیف‌های آشپزخانه به اندازه‌های کوچک‌تر جمع کنید.
این هود لنزها معمولاً برای لنزهای زوم ساخته می‌شوند که بتوانید در هنگام استفاده از فاصله‌های کانونی کوتاه‌تر که زاویه دید لنز بیشتر می‌شود، هود را به عقب‌تر جمع کنید تا لبه‌های آن در کناره‌های عکس دیده نشود.

هود لنز گلبرگی

هودهای گلبرگی نوعی طراحی خاص دارند که باعث می‌شود تا کناره‌های هود اصلاً روبروی کادر تصویر قرار نگیرند. در واقع این هودها هم همان شکل استوانه‌ای را دارند که چهارگوشه قاب تصویر، برش خورده و با حالتی گلبرگ مانند و منحنی شکل به هم می‌رسند. به همین دلیل هم همه آن‌ها دارای 4 تکه سایه‌بان گلبرگ مانند هستند که در بالا و پایین و چپ و راست کادر قرار می‌گیرند.

چه وقت باید از لنز هود استفاده کنیم

اگر لنز شما دارای هود است، احتمالاً در این موقعیت‌ها بیشتر به آن نیاز خواهید داشت (فارغ از موضوع محافظت عمومی لنز):

· وقتی سوژه دارای نور پشت است (مثلاً از نور خورشید برای روشن کردن پشت سر سوژه استفاده می‌کنید)

· وقتی در نزدیکی شما یک منبع نور شدید قرار دارد

· وقتی از فلاش اکسترنال در حالت off-Camera (یا دور از دوربین) یا فلاش‌های استودیویی استفاده می‌کنید.

· وقتی در شب در حال عکاسی زیر نور چراغ برق، خانه‌ها یا ماشین‌ها با چراغ روشن هستید

· وقتی از لنزهای بلند (مانند 70-200mm) روی دست استفاده می‌کنید

به طور خلاصه پیشنهاد می‌شود که هیچ‌وقت هود لنز را از روی دوربینتان جدا نکنید، مگر زمانی که می‌خواهید آن را در کیف بگذارید و به علت کمبود جا مجبورید هود را باز کنید.

البته بسیاری از هودها را می‌توانید باز کنید و به صورت برعکس دوباره روی لنز ببندید که برای نگهداری آن در کیف راحت‌تر باشد. اما هیچ‌وقت هنگام استفاده از لنز، این کار را نکنید. چون اولاً خیلی غیر حرفه‌ای به نظر می‌رسد و هیچ کمکی به لنز یا عکاسی شما نمی‌کند و ثانیاً باعث می‌شود تا نتوانید به راحتی از رینگ‌ها و دکمه‌های کنترلی لنز دوربین خود هم استفاده کنید.

چه وقت از هود لنز استفاده نکنید؟

مهم‌ترین محدودیت، هنگام کار با فلاش روی دوربینی است. اگرچه هود ها طوری طراحی می‌شوند که جلوی زاویه دید دوربین نباشند، اما برای فلاش روی دوربینی، به عنوان یک مانع و شیدر عمل می‌کنند و در برخی از عکس ها (خصوصاً عکس های واید که مثلاً در یک تولد می‌گیرید) سایه آن را در پایین عکس‌ها به صورت یک لکه بزرگ تیره رنگ مشاهده خواهید کرد.

هود لنز را از کجا بخریم؟

همانطور که گفتیم، لنزهای مختلف دارای هودهای اختصاصی هستند. اگر می‌خواهید که هودی که می‌خرید هم کیفیت بالایی داشته باشد و هم روی لنز لق نخورد و به طور اتفاقی از آن جدا نشود، بهتر است از هودهای اصلی که در فروشگاه‌های معتبر مانند نورنگار به فروش می‌رسند استفاده کنید. هودهای فرعی، اگرچه معمولاً قیمت پایین‌تری دارند، اما احتمالاً نیاز است تا بارها و بارها، آن‌ها را بخرید!