سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با   «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.

*******

** سفرهای استانی و بازدیدهای میدانی رئیسی فقط «اثر روانی» دارد

«فیاض زاهد» فعال سیاسی اصلاح طلب که در دولت روحانی مشاور اقتصادی مقامات ارشد دولت بوده است،  در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: «گویا رییس‌جمهور بر این باور است که خود باید راسا به همه معضلات رسیدگی کند. در دسترس مردم باشد و از گزارشات مستقیم باخبر شود. این یک روحیه عالی و دوست داشتنی است. هر چند جز اثر روانی و تنویر افکار عمومی؛ آن هم به شرطی که تمهیدات لازم برایش تدارک دیده شود، فایده دیگری ندارد».

این فعال اصلاح طلب در ادامه نوشت: «سفر کردن و مطلع شدن از مشکلات مهم است، اما این تنها نیمی از کار است. مساله مهم‌تر درمان این دردهاست. برای این مهم چه کرده‌اید؟ شما به تنهایی نمی‌توانید شرایط را تغییر دهید... وقتی به تیم اطراف‌تان می‌نگرم تنها می‌توانم دعاگوی شما باشم! ».

در روزهای اخیر آقای رئیسی 2 بار در میان مردم حضور یافته است. حضور در یک پمپ بنزین و صحبت با مردم و کارکنان جایگاه عرضه سوخت و حضور در منطقه زلزله زده اندیکا در خوزستان.

هر بار که رئیس جمهور عازم سفر استانی شده و یا به بازدید میدانی اقدام می کند، رسانه ها و فعالین اصلاح طلب به این اقدام هجمه کرده و آن را مورد تخطئه قرار می دهند.

جریان اصلاح طلب اینگونه وانمود می کند که بازدیدهای میدانی و سفرهای استانی رئیس جمهور صرفا جنبه روانی دارد. این در حالی است که در یک نمونه، در شهریورماه سالجاری رئیس جمهور در سفر به خراسان جنوبی و شهرستان طبس به کارگران معدن پروده وعده پیگیری مشکلات داد و به پبمانکاران هم ۲۰ روز مهلت داد.

با پیگیری های صورت گرفته مشخص شد که مطالباتی از جمله بیمه کارگران معدن و گلایه آنان در زمینه تفاوت در میزان حقوق دریافتی و استراحتگاه کارگران تحقق یافته و بخش قابل توجهی از مشکلات کارگران معدن پروده طبس مرتفع شده است.

در ماجرای اخلال در جایگاه های عرضه سوخت نیز اقدامات دولت و تدابیر اتخاذ شده و بازدیدهای میدانی دولتمردان و نوع انعکاس این رویداد توسط رسانه ملی در کنار متانت و همراهی مردم، موجب شد که تیر دشمن در ایجاد غائله بنزینی به سنگ خورده و ناکام بماند.

این دو نمونه، مصداق روشنی است مبنی بر اینکه سفرهای استانی و بازدیدهای میدانی مسئولان صرفا به جنبه روانی خلاصه نمی شود و برکات و فواید زیادی دارد.

رهبر معظم انقلاب- ۷ شهریور ۱۴۰۰- در نخستین دیدار هیات دولت سیزدهم در تبیین نخستین توصیه مهم خود به دولتمردان، به جلوه‌های مختلف «مردمی بودن» ‌ اشاره کردند و فرمودند: «رفتن به میان مردم و گفت‌وگوی بی‌واسطه با آنها از ابعاد بسیار خوب مردمی بودن است که آقای رئیسی دیروز با سفر به خوزستان آن را نشان داد».

ایشان اتخاذ سبک زندگی مردمی، رفتار بی‌تکلف، دوری ازاشرافی‌گری و پرهیز از نگاه از بالا به مردم را از دیگر جلوه‌های مردمی بودن برشمردند و گفتند: «باید مشکلات و راه‌حل‌ها را با مردم در میان گذاشت و ضمن پرهیز از بیان حرف‌های غیر واقعی و ناامید کردن مردم، از آنها کمک فکری و عملی خواست».

** مسیر بهبود اقتصاد ایران از واشنگتن می گذرد

«حشمت الله فلاحت پیشه» از نمایندگان حامی دولت روحانی در مجلس دهم در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت: «معتقد هستم که دولت ایران مسیر اشتباه را طی می‌کند. هم مسیر بروکسل و هم مسیر روسیه، هر دو مسیر اشتباه است... خروج ترامپ از برجام نشان داد که بقیه اعضای برجام سیاهی‌لشکر هستند و ایران در حال حاضر مشغول مذاکره با سیاهی‌لشکرهای برجام است... به هرحال آقای بایدن رئیس‌جمهور بزرگ‌ترین کشور سرمایه‌داری دنیای امروز است».

فلاحت پیشه در ادامه گفت: «مشکلی که وجود دارد این است که در داخل کشور برخی از جریان‌ها هر زمان یک تحلیل واقع‌گرایانه در موضوع هسته‌ای مانند تحلیلی که من ارائه می‌کنم بلافاصله اتهام‌های گزنده‌ای را وارد می‌کنند و شروع به تخریب می‌کنند مبنی بر اینکه به اصطلاح یک عده سعی می‌کنند آمریکا را به هر حال عمده کنند و اتهام به اصطلاح آمریکایی بودن را به افراد وارد می‌کنند. در صورتی که با اتهام‌ها و تخریب‌ها نمی‌شود واقعیت‌ها را نادیده گرفت».

این نماینده سابق مجلس در بخش دیگری از این مصاحبه گفت: «در حال حاضر مهم‌ترین مسأله‌ای که در موضوع دیپلماسی در دنیا وجود دارد، موضوع برجام است که در قالب یکی از پرونده‌هایی که ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد مطرح بوده، قرار گرفته است. کشورها و حتی سازمان‌های قدرتمند روز دنیا در آن حضور داشته باشند و این‌گونه بود که برجام شکل گرفت. به هر حال در گذشته برجام به نتیجه رسید یعنی زمانی که برجام تحریم‌هایی از لحاظ کمی (نه از لحاظ کیفی) اجرا شد، برداشته شده بود».

فعالین اصلاح طلب اینگونه القا می کنند که مسیر احیای برجام و در ادامه، مسیر بهبود اقتصاد کشور و معیشت مردم از مذاکره مستقیم با آمریکا و توافق با این کشور می گذرد.

این در حالی است که این مسیر خسارت بار پیش از این در برجام طی شده است. «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی در دولت روحانی- 19 فروردین 97- در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیما گفت: «ما در مذاکرات هسته ای، با آمریکا مذاکره می کردیم، نه مجموعه 1+5».

پیش از آن روحانی در سال 92 تاکید کرده بود که «اروپایی‌ها آقا اجازه هستند. آمریکا کدخداست و بستن با کدخدا راحت‌تر است». رئیس جمهور سابق همچنین- ۲۷ دی ۹۴- در نشست خبری خود در محل سالن اجلاس سران گفت: «تعهدی که امروز آمریکا در رابطه با برجام به ما داده، تعهد دولت آمریکاست، نه این دولت و آن دولت. این تعهدات استمرار پیدا می‌کند و فرقی ندارد که چه دولتی در آمریکا بر سر کار بیاید، هر دولتی که باشد به این چارچوب متعهد است».

و اما روحانی- 11 مرداد 1400- در روزهای پایانی دولت گفت: «ما فکر نمی‌کردیم آمریکایی‌ها به این راحتی برجام را زیر پا بگذارند».

همچنین «محمد جواد ظریف» که در سال 94 گفته بود «امضای هر توافقی بهتر از عدم توافق است»، در اردیبهشت 99 گفت: «آمریکایی‌ها نشان دادند نمی‌شود به مذاکراتشان و نتیجه مذاکراتشان اعتماد کرد. تقریبا همه دنیا به این نتیجه رسیده که هر توافقی با آمریکا کند،  هر لحظه‌ای که آمریکایی‌ها بخواهند،  آن توافق را نادیده می‌گیرند». ظریف در اظهارنظری دیگر گفت «امضای مقامات آمریکای به اندازه جوهر روی کاغذ هم ارزش ندارد».

روحانی -آبان ۹۶- گفته بود: «آمریکا با زبان و عمل می‌گوید که اهل مذاکره و تعهد نیست اما به برخی کشورهای شرق آسیا (کره شمالی) می‌گوید بیا با ما مذاکره کن؛  مگر دیوانه‌اند که با شما مذاکره کنند؟ شما به مذاکره‌ای که به تأیید سازمان ملل رسیده، پایبند نیستید».

یکی از نقاط ضعف جدی برجام این بود که براساس اعتماد مطلق به آمریکا تنظیم شد. رهبر معظم انقلاب- ۱۹ بهمن ۹۷- در دیدار همافران ارتش فرمودند: «درباره امریکا هم از چند سال قبل و در مذاکرات هسته‌ای، هم در جلسات خصوصی و هم در جلسات عمومی مکرر به مسئولان می‌گفتم به امریکایی‌ها اعتمادی ندارم و شما هم به قول و حرف و لبخند و امضای آنها اعتماد نکنید. اکنون نتیجه این شده است مسئولانی که آن روزها مذاکره می‌کردند، خودشان می‌گویند امریکا غیرقابل اعتماد است. باید از اول این را تشخیص می‌دادند و بر این مبنا حرکت می‌کردند».

حالا علیرغم تجربه پرهزینه و عبرت آموز برجام، برخی در داخل اصرار دارند که این تجربه خسارت بار استمرار یافته و مجددا در حوزه های دیگر نیز تکرار شود.

** در دولت و مجلس «عدالت باوری» وجود ندارد

روزنامه شرق در مطلبی نوشت: «دولت‌های ایران دچار این بلیه شده‌اند که خود را مستأجری می‌دانند که عمرش در خوشبینانه‌ترین شکل بعد از هشت سال به اتمام خواهد رسید و ازاین‌رو هرکس در تلاش است توشه‌ای برای آینده خویش جمع کند؛ توشه‌ای برای ماندگاری در قدرت و انباشت ثروت. اینها نکات بسیار ساده و کلیشه‌ای است و فارغ از درست یا غلط بودن آن، ملکه ذهن مردم شده است».

این روزنامه اصلاح طلب در ادامه نوشت: «مجلس یازدهم و دولت سیزدهم با شعار عدالت روی کار آمد تا این تصور را از اذهان مردم پاک کند. گیریم این دولت و مجلس، دولت و مجلسی با رأی حداکثری نباشد، اما می‌بایستی وعده‌های خود را عملی کند تا حداقل باورهای ایدئولوژیکی که سال‌های سال از طریق رسانه‌های اصولگرا و چهره‌های سیاسی آنان به‌عنوان ایدئولوژی خدشه‌ناپذیر در قالب عدالت‌باوری توصیه، ترویج و تبلیغ شده بود، زنده نگه داشته شود، اما چنین چیزی نه در مجلس و نه در دولت تاکنون دیده نشده است».

در ادامه این مطلب آمده است: «اگر راه مجلس و دولت اصولگرا به شکست منتهی شود، باقی‌مانده آنچه می‌توانست حامیان اصولگرا و برخی از مردم را همچنان به این گروه پایبند نگه دارد، از بین خواهد رفت. این‌گونه به نظر می‌رسد که اصولگرایان پا جای پای اصلاح‌طلبان گذاشته و اگر آنان مردم حداکثری را از دست دادند، اینان مردمی را که در هر شرایط پایبند این جریان بودند از دست خواهند داد».

این روزنامه اصلاح طلب مدعی شده است که در دولت و مجلس «عدالت باوری» وجود ندارد. این ادعا در حالی است که مجلس یازدهم تنها در یک نمونه،  طرح «تسهیل صدور برخی مجوزهای کسب و کار» را تصویب کرد؛ طرحی که با حذف امضاهای طلایی و شکستن حلقه بسته اعطای مجوزها، رانت‌های موجود در برخی کسب و کارها را از بین خواهد برد.

در یک نمونه دیگر، مجلس یازدهم با تصویب حذف امکان اخذ پروانه وکالت بدون آزمون توسط قضات بازنشسته و نمایندگان مجلس، گامی بلند در جهت رفع تبعیض و رانت برداشت. این مصوبه ضد رانت مجلس بازخوردهای بسیار مثبتی را در میان مردم و حقوقدانان به همراه داشت. 

اخذ مالیات بر خانه‌های خالی و طرح مالیات بر عایدی سرمایه نیز دو نمونه دیگر از اقدامات مجلس یازدهم است که نسبتی مستقیم با عدالت باوری دارد.

آیت الله رئیسی- 4 شهریور 1400- در نخستین جلسه دولت سیزدهم گفت: «بهترین ملاک برای اجرای عدالت اجرای قانون است. قانون مداری باید مورد تاکید اعضا قرار داده شود و برای اجرای قانون تلاش شود».

وی در بخش دیگری از اظهارات مذکور با تاکید بر اینکه در نظام ولایت فقیه هیچ بن بستی وجود ندارد، تصریح کرد: «امروز مقام معظم رهبری نسبت به همه امور کشور آشنا و مسلط هستند و ساز و کارهایی در این مدت ایجاد شده است تا بن بست نداشته باشیم. حتی آنجا که نیازمند است میان‌بر عمل کنیم هم قانون وجود دارد طوری که بتوانیم کارها را با سرعت انجام دهیم.  گرفتار دیوانسالاری و نوعی پیچیدگی‌های اداری نشویم و نیازمند انضباط اداری هستیم».

با اینکه دولت، مجلس و قوه قضاییه عزم خود را جزم کرده اند که تحولی بزرگ در امور کشور ایجاد کنند، جریان اصلاح طلب با سیاه نمایی و القای بن بست، در این مسیر سنگ اندازی می کنند.

این در حالی است که جریان اصلاح طلب پس از انقلاب حداقل 34 سال در مناصب ارشد تقنینی و اجرایی حضور داشته و بانی اصلی کارنامه دولت روحانی است.