به گزارش مشرق، اواخر دولت دهم که مذاکرات هسته‌ای همچنان بر محور گفت‌وگوهای «ایران ـ اروپا» در جریان بود، حسن روحانی رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با حمایت اصلاح‌طلبان شعار و رویکرد جدیدی را در افکار عمومی مطرح کرد: «اروپایی‌ها کاره‌ای نیستند؛ باید با کدخدا (آمریکا) ببندیم».

این شعار به‌زودی جای خود را در فضای سیاسی کشور باز کرد و حسن روحانی با چاشنی کردن یک کلید و چند شعار دیگر، نام خود را از صندوق رأی خارج کرد و به‌عنوان هفتمین رئیس جمهور اسلامی ایران در رأس دولت یازدهم نشست.

کدخدانمایی و کدخدا پنداری آمریکا، روح جاری و ساری بر گفتمان دولت یازدهم در سیاست خارجه را تشکیل داد؛ برقراری تماس تلفنی بین رؤسای جمهور ایران و آمریکا برای اولین بار، تلاش برای ازسرگیری پرواز مستقیم تهران ـ واشنگتن، قدم زدن وزرای خارجه دو کشور و ایجاد زمزمه‌های گاه و بیگاه مبنی بر ملاقات رؤسای جمهور دو کشور، همگی در این راستا قابل ارزیابی است. در خارج از دولت نیز اقداماتی نظیر تلاش برای حذف شعار مرگ بر آمریکا با محوریت چهره‌های حامی دولت چون هاشمی رفسنجانی در جریان بود.

اما تنها چند ماه بعد از تشکیل دولت دوم حسن روحانی، اوضاع به‌گونه‌ای دیگر رقم خورد. آمریکا از برجام خارج شده بود و این ضربه‌ای مهلک به دولتی محسوب می‌شد که تنها دستاورد مهمش برجام بود و همه تخم‌مرغ‌هایش را در سبد آن چیده بود. زین پس، آمریکا نه کدخدا، بلکه مزاحمی خوانده شد که بدون حضور آن، بهتر می‌شد از منافع برجام استفاده کرد! موضوع به اینجا ختم نشد و حتی مذاکره با آمریکا، دیوانگی خوانده شد.

نشست و برخاست‌های گسترده دولت روحانی با اروپایی‌ها برای مجاب کردن آن‌ها در عمل به‌تعهدات برجامی‌شان در دستور قرار گرفت و از طرفی، آمریکاستیزی به ادبیات دولتمردان راه یافته بود. در نهایت، اروپایی‌ها کانال تبادل مالی اینستکس را پیش روی دولت روحانی قرار دادند. کانالی که هیچ آبی از آن گرم نشد، به نحوی که صدای حسن روحانی را نیز درآورد و آن را کانالی توخالی توصیف کرد!

با تغییر دولت آمریکا و روی کار آمدن جو بایدن، زمزمه‌های بازگشت آمریکا به برجام مطرح شد. این بار امّا اوضاع برای ایران تفاوت می‌کرد و بازگشت بدون هزینه آمریکا به برجام، نه‌تنها عایدی برای ایران نداشت، بلکه به‌معنای رسمیت بخشیدن به ۱۵۰۰ تحریمی بود که بعد از خروج آمریکا از برجام وضع شده بود.

دولت سیزدهم با درک همین موضوع، نه به‌خواسته آمریکایی‌ها تن داده و نه میز مذاکره را ترک کرده است و مذاکرات هسته‌ای را با اروپایی‌ها با هدف رفع تحریم‌ها نه اصالت دادن به برجام از سر گرفته است.

امّا اصلاح‌طلبان که در انتخابات‌های مجلس، ریاست‌جمهوری و شورای شهر با شکست سنگینی شده‌اند و دوران خزان خود را در سپهر سیاست ایران سپری می‌کنند، رویکرد متفاوتی را نسبت به سیاست خارجی دولت سیّد ابراهیم رئیسی در پیش گرفته‌اند. آنان که روزگاری، آمریکا را مزاحم برجام می‌دانستند و «برجام اروپایی» را تئوریزه می‌کردند، این روزها مذاکره بدون آمریکا را بی معنا می‌دانند و باز هم به سیاست کدخدامحوری روی آورده‌اند.

حشمت‌الله فلاحت پیشه فعال سیاسی حامی برجام که در مجلس دهم ریاست کمیسیون امنیت ملّی را برعهده داشت به روزنامه آرمان می‌گوید: «خروج ترامپ از برجام نشان داد که بقیه اعضای برجام سیاهی‌لشکر هستند و ایران در حال حاضر مشغول مذاکره با سیاهی‌لشکرهای برجام  است».

فلاحت‌پیشه چندی قبل و درست در روزی که عضویت ایران در پیمان شانگهای نهایی شد، در مصاحبه‌ای گفته بود که ایران به خاطر عدم پذیرش FATF نمی‌تواند عضو شانگهای شود!

روزنامه آرمان در شماره‌ای دیگر در گفت‌وگو با نصرالله تاجیک سفیر پیشین اصلاح‌طلب ایران در اردن، «مذاکره مستقیم نه غیر مستقیم» را تیتر می‌کند و می‌نویسد: «مذاکره غیرمستقیم با آمریکا منافع ایران را حفظ نمی‌کند. شاید پیامی که ایران می‌خواهد به آمریکا از طریق رابط‌ها منتقل کند، با منافع رابطین در تضاد باشد و آنها در این امر دخالت کنند... مردم انتظار رفاه دارند و باید دولتمردان به سمتی حرکت کنند که این رفاه برای مردم به دست آید. در همین راستا ایران باید تغییری در مذاکرات غیرمستقیم ایجاد کند تا منافعمان را به‌دست آوریم».

این روزنامه که به رسانه نزدیک به خانواده آیت‌الله هاشمی رفسنجانی مشهور است و در بین رسانه‌های اصلاح‌طلب سهم ویژه‌ای در موضوعیت بخشیدن به حضور آمریکا در برجام دارد، در شماره روز شنبه (۱۵ آبان) خود، بار دیگر آمریکا را طرف اصلی مذاکره می‌داند و تیتر خود را به «رفع تحریم‌ها فقط «مذاکره مستقیم با آمریکا» اختصاص می‌دهد.

گذشته از تناقض و استاندارد دوگانه رسانه‌های اصلاح‌طلب در موضوع مذاکرات هسته‌ای و نقش آمریکا، این رسانه‌ها در حالی مشغول نسخه‌پیچی برای سیاست خارجی دولت رئیسی هستند که در روزگاری نه‌چندان دور با تیترهایی نظیر «امضای کری تضمین است» و «صبح بدون تحریم» موجبات بسیاری از مشکلات کنونی اقتصادی را فراهم آوردند.