به گزارش سرویس بورس مشرق، به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه یکی از دلایل ریزش بازار سرمایه در هفته های اخیر انتشار اوراق دولتی با سود تضمین شده بوده که زمینه خروج سهامداران از بازار و خرید اوراق با سود تضمینی را فراهم می کند، به عبارت دیگر دولت با انتشار اوراق، رقیبی قدرتمند با سود تضمینی برای جذب نقدینگی به وجود آورده و با این حساب از یک رو، نه تنها نقدینگی سرگردان بجای ورود به بازار به سمت اوراق میرود، بلکه پول وارد شده به بورس هم با منفی های پی در پی به امید کسب سود تضمینی از بازار سرمایه خارج و به اوراق روانه شده است.
دولت بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۰ به دو طریق می تواند از بازار سرمایه کسب درامد کند، بر اساس بودجه امسال، ۹۵ هزار میلیارد تومان از محل واگذاری سهام شرکت های دولتی در بازار سرمایه و ۱۲۵ هزار میلیارد تومان با انتشار اوراق نقدی کسب درامد کند، همچنین دولت مجوز انتشار ۹۰ هزار میلیارد تومان اوراق خزانه اسلامی را نیز دریافت کرده است. تا پایان شهریور امسال، ۱۲۱ هزار میلیارد تومان اوراق از مجموع مجوز ۱۲۵ هزار میلیارد تومان اوراقی که در بودجه گنجانده شده که شامل اوراق منفعت مرابحه و سلف و ..... ، منتشر و عرضه شده است.
براساس گفته میثم فدایی مدیر نظارت بر نهادهای مالی بورس تاکنون تنها ۴۶ هزار میلیارد تومان اوراق نقدی فروخته شده، به عبارت دیگر دولت می تواند در ماه های باقی مانده سال ۱۴۰۰ از باقی مجوز این اوراق تامین مالی کند.
لازم به ذکر است، دولت ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سلف دولتی ،۳۴ هزار میلیارد تومان مرابحه دولتی از طریق بورس فروخته است، همچنین ۲۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اسناد خزانه نزد سرمایه گذاران واگذار کرده و ۶۷ هزار میلیارد تومان ازاین اسناد خزانه نیز فروش نرفته است. یعنی مجموعا ۶۹ هزار میلیارد تومان از اوراقی که در بودجه امده فروش رفته و ۶۷ هزار میلیارد تومان آن فروش نرفته است. به طور خلاصه ۵۱ درصد اوراقی که در بودجه ۱۴۰۰ آمده تا کنون فروش رفته و ۴۹ درصد نزد وزارت اقتصاد و دارایی می باشد.
نقش عملیات بازار باز در فروش اوراق بدهی
در خصوص عملیات بازار باز ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که بانک هایی که نیازی به نقدینگی دارند اوراقی که در خزانه ی خود دارند را به عملیات بازار باز می برند و این اوراق را می فروشند و بانک هایی که مازاد نقدینگی دارند به جای اینکه نقدینگی خود را با بازده صفر نگهداری کنند، این اوراق را که بهره ی بالاتری برای آن ها دارد، می خرند. یعنی عملیات بازار باز برای تعمیق دادن به بازار بدهی و خرید و فروش اوراق دولت توسط بانک ها است.
بانکها از ابتدای سال تا مهر ماه ۱۴۰۰ تقریبا حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان اوراق در قالب عملیات بازار باز خرید و فروش کردند، که این مطلب نشان از رونق بازار بدهی دارد که البته تاثیر چندانی روی بازار سرمایه ندارد.
گفتنی است، تا پایان شهریور ماه امسال مجموعاً ۴۳ هزار و ۲۴۵ میلیارد تومان از طریق انتشار اوراق نقدی، با سهم ۳۲ درصدی از طریق بازار پول و ۶۸ درصد از طریق بازار سرمایه تأمین مالی شده است.
همچنین با انتشار اسناد خزانه اسلامی و طی برگزاری چندین هفته عرضه اوراق بدهی دولت تا اواسط شهریور ۱۴۰۰، در مجموع معادل ۱۱۳ هزار و ۳۵۹ میلیارد تومان شامل ۸۱,۰۰۰ میلیارد تومان اسناد خزانه اسلامی و ۳۲ هزار و ۳۵۹ میلیارد تومان اوراق نقدی تأمین مالی انجام شده بود.
حمایت شرکت های تامین سرمایه و صندوق ها از بازار سرمایه
طبق آمارها در هفت ماهه ی ابتدایی امسال، ۱۴ هزار میلیارد تومان بازار گردان ها و ۱۱.۶ هزار میلیارد تومان توسط صندوق های با درامد ثابت به بورس وارد شده است، که در مجموع نهادهای مالی مرتبط با بازار سرمایه حدود ۲۶ هزار میلیارد تومان پول به بازار تزریق کرده اند.
میثم فدایی مدیر نظارت بر نهادهای مالی بورس، در خصوص فروش اوراق و شرایط این روزهای بازار سهام گفت: دولت تاکنون با اوراقی که از طریق بازار سرمایه منتشر کرده ۴۶ هزار میلیارد تومان تامین مالی کرده است، همچنین دولت می تواند مابقی اوراقی که در بودجه آمده را طبق قانون در ماه های آتی منتشر کند.
وی در ادامه افزود: یکی از این اوراق منتشر شده اوراق خزانه اسلامی است؛ این اوراق در قالب تهاتر بدهی‌های دولت با پیمانکاران منتشر می‌شود، این اوراق منتشر شده و در اختیار سازمان برنامه و بودجه قرار می‌گیرند و سازمان برنامه و بودجه نیز این اوراق را در اختیار پیمانکار قرار میدهد تا در یک بازار نقد شونده که در بازار سرمایه وجود دارد، پیمانکار بتواند به فروش برساند.
این مقام مسئول گفت: در حال حاضر ۲۳.۵ هزار میلیارد تومان اوراق خزانه داشته ایم که در اختیار پیمانکاران قرار گرفته تا بتوانند در بازار سرمایه به فروش برسانند، اما الزاما این حجم از اوراق به فروش نرفته است و بسیاری از آنها در اختیار پیمانکاران دولتی هست. از طرف دیگر ۶۷ هزار میلیارد تومان از این اوراق توسط سازمان برنامه و بودجه به وزارت اقتصاد واگذار شده، اما هنوز در اختیار پیمانکار قرار نگرفته است. اوراقی که دولت توانسته در بازار سرمایه ریز کند به دو بخش اوراق سلف دولتی و اوراق مرابحه دولتی تقسیم می شود که در این بخش‌ها اوراق سلف دولتی ۱۱.۵ هزار میلیارد تومان و مرابحه دولتی بیش از ۳۴ هزار میلیارد تومان تامین مالی کرده است.
وی در خصوص حمایت از بازارسرمایه گفت: صندوق های با حجم بالای ۵۵۰ هزار میلیارد تومان پشتوانه بازار و بازارگردان هستند و صندوق های با حجم ۱۰۰ هزار میلیارد تومان وظیفه ی نقدشوندگی در بازار سرمایه را دارند و در مجموعِ خرید و فروش، ۱۴ هزار میلیارد تومان خرید سهام داشتند، همچنین سایر صندوق ها از جمله صندوق های درامد ثابت نیز در این مدت فعال بودند و ۱۱.۵ هزار میلیارد تومان خرید سهام داشتند.
فدایی در پایان خاطر نشان کرد، شرایط این روزهای بازار سرمایه متاثر از ابهامات سیاسی و ابهامات اقتصادی کشور به ویژه قیمت گذاری های دستوری است که باعث زیان ده شدن و کاهش سودآوری شرکت ها شده است.
