به گزارش مشرق، این روزها یمن در فضای آتش‌بس به سر می‌برد، آتش‌بسی که به امید پایان درگیری‌ها و پایان محاصره هفت ساله در ۱۳ فروردین آغاز شد و هرچند با فراز و فرودهای بسیاری همراه بود، بار دیگر در ۱۲ خرداد تمدید شد؛ همزمان دو دور مذاکرات در اردن نیز میان دولت صنعاء و دولت وابسته به ریاض به منظور بررسی مفاد آتش بس و بازگشایی مسیر شهر تعز صورت گرفته است.

اما در تمام سه ماه گذشته که از آغاز آتش‌بس می‌گذرد، مقامات دولت صنعاء بارها ائتلاف سعودی را به نقض مفاد آتش‌بس و کارشنکنی در تعهدات خود متهم کرده‌اند. از ممانعت از ورود سوخت به یمن در بندر الحدیده و توقیف کشتی‌های سوخت‌رسان تا سنگ‌اندازی در انجام پروازها از فرودگاه صنعاء و گروگشی در قضیه رفع محاصره استان تعز، همگی موجب شده تا مردم یمن همچنان در شرایط فاجعه‌باری به سر ببرند و جان و مال و سلامتیشان به خطر بیفتد.

بیش از هفت سال از جنگ و محاصره یمن می‌گذرد، این کشور تا پیش از جنگ نیز فقیرترین کشور عربی محسوب می‌شد، اکنون دیگر شاید نتوان تصور کرد که محاصره همه جانبه چه بلایی بر سر مردم آورده است. کشتی‌های سوخت‌رسان که توقیف می‌شود، بسیاری از مراکز درمانی که برای تولید برق از ژنراتورها به سوخت نیاز دارند نیز بخش زیادی از خدمات خود را تعطیل می‌کنند، دهها بیمارستان عملا خدماتی ارائه نمی‌دهند و کامیون‌های حمل مواد غذایی از حرکت می‌ایستند و همه این‌ها سال‌هاست در یمن در حال رخ دادن است.

به گفته سازمان ملل متحد، یمن همچنان با بزرگترین بحران انسانی جهان مواجه است. ۸۰ درصد از جمعیت این کشور به کمک های بشردوستانه یا حفاظت نیاز دارند.

لغو پروازها

یکی از مصادیق مانع‌تراشی سعودی‌ها در روند رفع محاصره، فرودگاه صنعاء است. طبق توافق آتش‌بس می‌بایست هفته‌ای دو پرواز از این فرودگاه به خارج از یمن صورت گیرد. پروازی که عمده مسافران آن افرادی هستند که سال‌هاست منتظر خروج از یمن برای مداوا مانده‌اند. با این وجود بسیاری پروازها پیش از انجام لغو می‌شود و ائتلاف سعودی اجازه پرواز نمی‌دهد.

این موضوع تا جایی پیش رفته است که «مهدی المشاط» رئیس شورای عالی سیاسی هفته گذشته به شدت از لغو پروازهای یمن توسط ائتلاف متجاوز سعودی-اماراتی انتقاد کرد و گفت که لغو پیاپی پروازها از فرودگاه صنعاء توسط ائتلاف سعودی باعث شده است که آتش‌بس تقریبا از بین برود.

به گفته او لغو مکرر پروازها همچنین باعث می‌شود که شهروندان از فوائد این آتش‌بس محروم شوند.

«عبدالعزیز بن حبتور» نخست‌وزیر دولت نجات ملی یمن نیز روز گذشته در جریان بازدید از فرودگاه صنعاء با اشاره به تداوم ناسازگاری و تعلل ائتلاف سعودی در خصوص اعطای مجوز پرواز که بار سنگینی را بر دوش مسافران بویژه بیمارانی که از مناطق دور می‌آیند، می‌گذارد، بر آمادگی فعلی فرودگاه برای پذیرش ۲۴ ساعته هواپیماهای تجاری تاکید کرد.

او از سازمان ملل خواست تا به طور مستمر در بازگشایی فرودگاه به روی پروازهای تجاری به عنوان یک حق انسانی تلاش کند. بن حبتور گفت که تعلل، سیاسی کردن یا تحت مذاکره قرار دادن مسأله پروازها در فرودگاه صنعاء قابل پذیرش نیست.

آن‌گونه که منابع یمنی می‌گویند، ریاض، معتقد است که ویزای مسافران پرواز صنعاء را دولت مستقر در عدن باید صادر کند نه دولت نجات ملی در صنعاء و شورای ریاستی جدید وابسته به ریاض، گذرنامه‌های صادر شده از سوی صنعاء را غیر قانونی می‌داند.

به گفته کاربران یمنی، طبق خواست دولت مستعفی، مسافران ابتدا باید با خودرو و طی مسافت طولانی و پر از خطر به عدن در جنوب یمن رفته و در آن‌جا اقدام به دریافت ویزا کنند و سپس به صنعاء بازگردند تا بتوانند سوار هواپیما شوند.

منابع وابسته به ریاض در یمن مدعی هستند که صنعاء، به جای مسافران عادی، به دنبال انتقال مستشاران نظامی حزب‌الله و سپاه پاسداران با پوشش مردم یمن بوده است. پس از این ادعا یمنی‌ها در شبکه‌های اجتماعی تصاویر بیمارانی که در فرودگاه صنعاء منتظر پرواز به خارج از یمن هستند را منتشر کرده و ادعا ریاض را به سخره گرفتند.

توقیف کشتی‌های حامل سوخت

تقریبا تمامی کشتی‌هایی که به مقصد الحدیده حرکت می‌کنند، در جیبوتی یا اریتره از سوی سازمان ملل بازرسی شده و مجوز عبور دریافت می‌کنند، اما این پایان کار نیست، بسیاری از این کشتی‌ها پیش از اینکه به بندر الحدیده برسند، به دست نیروی دریایی عربستان سعودی توقیف شده و به بندر جازان منتقل می‌شوند و تا ماهها در آن‌جا می‌مانند.

این مسأله سهم به سزایی در بحرانی شدن اوضاع انسانی در یمن دارد و همان‌طور که ذکر شد، عدم ورود سوخت، در وهله اول مراکز درمانی را هدف قرار داده است. در بحث استفاده خانگی از سوخت، بسیاری از خانواده‌ها به هیزم روی آورده و همزمان قیمت بنزین و گازوئیل به شدت افزایش یافته است.

در همین راستا «عصام المتوکل» سخنگوی رسمی شرکت نفت یمن امروز گفت که ائتلاف سعودی در ادامه نقض آتش‌بس، کشتی سوخت حامل «فوس انرژی» با محموله ۳۰ هزار و ۱۴۸ تُن بنزین را توقیف کرده است. به گفته وی، ائتلاف سعودی با وجود آنکه این کشتی دارای مجوزهای ورود از سازمان ملل متحد است، مانع ورود آن به بندر الحدیده شد.

ائتلاف سعودی همچنین روز چهارشنبه نیز کشتی «برنسیس حلیمه» حامل ۲۳ هزار و ۹۲۰ تُن بنزین را توقیف کرده بود.

در همین ارتباط «محمد عبدالسلام» رئیس هیأت ملی مذاکرات یمن در صفحه توئیتر خود نوشت که تداوم کارشکنی‌های ائتلاف سعودی در انجام پروازها و توقیف کشتی‌ها و نیز پرواز پهپادهای جاسوسی آن اقداماتی منفی است که کمکی به تلاش‌های مربوط به تداوم آتش‌بس نمی‌کند.

صف‌های طولانی برای پر کردن کپسول‌های گاز مایع

دروغی به نام محاصره تعز

شهر تعز شاهد شرایط عجیبی است، ائتلاف سعودی مدعی محاصره شهر به دست نیروهای ارتش و انصارالله است، در حالیکه در واقع محاصره‌ای وجود ندارد، اما مردم شهر در شرایط بحرانی به سر می‌برند.

نیروهای ارتش و کمیته‌های مردمی در نوامبر ۲۰۱۵ توانستند بخش‌های وسیعی از استان تعز را تحت کنترل خود در آورده و بیش از ۴۰ درصد استان را آزاد کردند. همزمان شهر تعز و دیگر مناطق این استان همچنان تحت اشغال دولت وابسته به ریاض قرار دارد. با این حال مقامات دولت خودخوانده و ائتلاف سعودی سال‌هاست که در مجامع بین‌المللی از محاصره تعز به دست ارتش و انصارالله یمن سخن می‌گویند.

دولت صنعاء می‌گوید که محاصره‌ای در کار نیست و ائتلاف سعودی عامدانه مانع ورود سوخت و غذا به شهر می‌شود تا از وضعیت تعز به عنوان اهرم فشار علیه ارتش و انصارالله بهره ببرد.

در این راستا «سلطان السامعی» عضو شورای سیاسی عالی یمن روز سه شنبه خبر داد که دولت نجات ملی آماده بازگشایی سه مسیر در «تعز» است. او گفت که ایجاد این مسیرها به عنوان مرحله نخست است و پس از آن، همه مسیرهای منتهی به تعز بازگشایی خواهد شد.

وی با بیان اینکه دولت نجات ملی یمن از سال ۲۰۱۷، گذرگاهی برای تعز ایجاد کرده بود، گفت که ائتلاف متجاوز سعودی-اماراتی اما اجازه نمی‌دهد که شهروندان یمنی در آن تردد کنند. این مقام یمنی با اشاره به اینکه صنعاء آماده است مسیرهای ایجاد کند که شهروندان یمن در امنیت بتوانند از آن عبور کنند، تأکید کرد که لجاجت طرف مقابل در این خصوص، غیر موجه است.

او تأکید کرد که لجاجت ائتلاف متجاوز از سال ۲۰۱۷ تا امروز بر سر تعز به این خاطر است که این استان همچنان به عنوان اهرم فشار سیاسی در برابر جهان و جامعه بین‌الملل باقی بماند؛ لذا طرف مقابل مسئول مشکلات ساکنان تعز است.

در این راستا تاکنون دو دور مذاکره در پایتخت اردن میان دولت صنعاء و دولت وابسته به ریاض شکل گرفته، اما نتیجه‌ای در نداشته است.

مشکل و چالش پیش‌ِ‌روی دو هیات مذاکره‌کننده در امان، آن‌جایی پیدا می‌شود که تاکید دولت نجات ملی بر بازگشایی راه‌های انسانی است و حتی تاکنون (در حین مذاکرات امان) اقدام به برداشتن موانع خاکی به منظور بازگشایی مسیر آسفالته «الستین» به طول ۱۲ کیلومتر در غرب شهر تعز کرده است. تا این جای کار دولت صنعاء اقداماتی بیش از خواسته‌های طرف مقابل انجام داده اما متحدان ریاض نیازمند موافقت صنعاء برای بازگشایی مسیرهای دیگری هستند تا نیروها و تجهیزات خود را بتوانند انتقال دهند. بدین معنا که نیروهای وابسته به ائتلاف سعودی چنین راهبردی را تحت عنوان صلح و رفع‌ محاصره پیش می‌برند تا بتوانند در میدان درگیری، توان از دست‌یافته‌ی خود را بازیابند.

دولت صنعاء در مذاکرات خود با طرف مقابل، ملاحظاتی را مدنظر قرار می دهد و علاوه‌بر تلاش برای کاهش درد و رنج ملت خود، این نکته مهم را مدنظر دارد که انگیزه‌های انسانی باعث قدرت‌گرفتن مجدد نظامیان مداخله‌گر نشود. اعضای شورای سیاسی انصارالله معتقدند که ائتلاف سعودی از خروج ساکنان تعز جلوگیری می‌کند تا وضعیت این منطقه را به عنوان یک اهرم فشار سیاسی به کار گیرد. «مهدی المشاط» رئیس شورای عالی سیاسی در این باره گفته است که اگر دشمن به لجاجت درباره تعز ادامه دهد، به‌صورت یک‌جانبه طرح ارائه خواهند داد.