به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، رزمایش نیروی دریایی سپاه مزیّن به نام سردار شهید نصرالله شفیعی (از همرزمان شهید نادر مهدوی و از جمله پیش قراولان مقابله با تجاوزگری آمریکا در خلیج فارس طی دوران دفاع مقدس) در حالی برگزار شد که بخشی از سامانه های کروز سپاه در کلاس‌های متفاوت، پهپادهای رزمی، سامانه‌های بدون سرنشین و یگانهای تکاوری این نیرو در آن حضور داشته و بخشی از سناریوهای تاخت آبی-خاکی علیه پایگاه و تأسیسات دریایی دشمن و انهدام شناورها از نقاط مختلف را به اجرا گذاشتند.

به گفته دریادار تنگسیری فرمانده ندسا، رزم سطحی شناورهای هجومی و موشک‌انداز با شلیک موشک‌های کروز دریایی و انواع راکت‌ها، مین‌ریزی گسترده آفندی و پدافندی در محدوده رزمایش شلیک، اصابت همزمان موشک‌های کروز دریایی از دو جغرافیای متفاوت به یک هدف مشخص، اصابت پهپادها به‌صورت همزمان به یک هدف مشخص از قرارگاه‌های متفاوت، از جمله اقداماتی بود که در این رزمایش با موفقیت انجام پذیرفت. با توجه به ویژگی ها و اهمیت تاکتیک های اجرا شده در این رزمایش، برخی نکات مهم آنرا در ادامه مرور خواهیم کرد.

بیشتر بخوانید:

عملیات ترکیبی پرنده‌های ایرانی در «ذوالفقار ۱۴۰۱» برای انهدام گسترده اهداف دوربرد/ پهپادهای انتحاری ارتش از دیمونا به «ساعر» رسیدند +عکس

داغ آمریکا برای از دست دادن RQ-۱۷۰ در سالگرد شکار «گلوبال هاوک» زنده شد/ ادامه فرار جاسوس خجالتی سیا از چتر پدافندی سپاه +تصویر ماهواره‌ای

«عین الاسد» پنجمین سیلی سپاه به قدرت پهپادی آمریکا/ کلکسیونی که ظرف ۸ سال پر از جانور قندهار، پریدیتور و ریپر شد +عکس

تست عملیاتی "شبکه هوشمند" کنترل پهپادهای رزمی

همانطور که در بالا نیز اشاره شد، یکی از سناریوهای اجرا شده در این تمرین عملیاتی نیروی دریایی سپاه، "اصابت پهپادها به‌صورت همزمان به یک هدف مشخص از قرارگاه‌های متفاوت" بوده است. به طور خلاصه، این سناریو به تمرین انهدام شناورها، مراکز ساحلی یا هر هدف دیگر مورد نظر نیروی دریایی سپاه اختصاص داشته که بر اساس آن، پرنده های بدون سرنشین متعلق به این نیرو، با پرواز از پلتفرم های مختلف اعم از زمینی یا دریایی، اقدام به انهدام هدف مورد نظر از جهات مختلف جغرافیایی می کنند تا امکان شناسایی، رهگیری یا نابودی آنها به طرز محسوسی کاهش یابد.

طبیعتا چنین فرآیندی، نیازمند یک مرکز فرماندهی و کنترل (C۴I) مدرن و هوشمند دارد تا بتواند ضمن هدایت به موقع و دقیق پهپادهای مختلف - اعم از رزمی و بمب افکن، شناسایی و انتحاری- در زمان لازم، تمامی جوانب این عملیات را تنظیم و پرنده هایی با فواصل مختلف زمانی تا هدف، سرعت های متفاوت و سلاح های غیریکسان را راهی چنین عملیاتی کند.

البته این اولین بار نیست که سپاه پاسداران، با پرنده های بدون سرنشین خود چنین تاکتیک پیچیده و مدرنی برای نابودی یک هدف واحد، از مناطق مختلف را تمرین می کند چراکه مهرماه سال ۱۳۹۷، سپاه پاسداران طی دو عملیات متوالی و با موشک و پهپاد، به مقر سرکردگان گروهک های تروریستی که در جنایت روز ۳۱ شهریور همان سال در تهران نقش داشتند، حمله کرده بود. در آن عملیات، یگان پهپادی نیروی هوافضای سپاه، از ۷ فروند هواپیمای بدون سرنشین در بمباران اهداف مورد نظر خود در منطقه البوکمال در سوریه (شرق فرات) استفاده کرده بود.

پهپاد رزمی صاعقه که در عملیات سال ۹۷ استفاده شده بود

علی رغم تفاوت های چشمگیر زمانی و مکانی تا محل اصابت نسبت به موشکهای شلیک شده، این پرنده ها در یک زمانبندی درست و دقیق، بلافاصله پس از اصابت موشکها به منطقه هدف وارد شده و در حالی که نیروهای ارتش آمریکا در آن حوالی حضور داشتند و هرگونه پرواز زودهنگام یا چرخیدن در منطقه هدف توسط این پرنده ها، باعث لو رفتن عملیات می شد، در یک محاسبه که به نظر می رسد متکی به هوش مصنوعی باشد، توانستند مابقی ترویست های حاضر در این منطقه و افراد گریخته از مهلکه را به سزای اعمال خود برسانند. این نکته را نیز باید در نظر داشت که «مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک» موسوم به IISS، در گزارش سال ۱۳۹۶ خود، نیروهای مسلح ایران را در آستانه دست‌یابی به فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند هوش مصنوعی و «یورش فوجی» پهپادها توصیف کرده بود که طبیعتا با گذشت چند سال از آن زمان و مشخص شدن بخش دیگری از توانمندی های پهپادی کشورمان در سالهای اخیر، تحقق این پیش بینی، کاملا منطقی است.

حضور شهپاد و زهپاد در عملیات های نیروی دریایی سپاه

از جمله دیگر مراحل اجرا شده در این رزمایش، عملیات با حضور "سامانه‌های هوشمند بدون سرنشین زیرسطحی" است که از جمله جدیدترین تجهیزات وارد شده به ارتش های مدرن جهان در سالهای اخیر محسوب می شود. باید توجه داشت که فناوری شناورهای زیر سطحی بدون سرنشین از جمله مباحث خاص در بخش رزم دریایی به حساب می آید و این فناوری به صورت آزمایشی و یا نمونه های عملیاتی محدود از چند دهه پیش نیز وجود داشته ولی در قرن جدید میلادی و با اوج گیری بهره گرفتن از سیستم های بدون سرنشین، توسعه این محصولات بر پایه فناوری های جدید اوج گرفت. امروزه در ارتش های مهمی چون آمریکا، نیروهای مسلح اروپای غربی، چین و روسیه سیستم های مختلفی در این کلاس توسعه پیدا کرده یا در حال توسعه هستند.

در آخرین روزهای سال گذشته، نیروی دریایی سپاه در جریان جدیدترین رونمایی و تحویل تجهیزات، از یک شناور بدون سرنشین کوچک رونمایی کرد که بر اساس ظواهر، مشخص است که از یک طراحی مناسب برای محیط اصلی ماموریتی ندسا یعنی خلیج فارس برخوردار بود. پیش از این، یک شناور زیر سطحی بزرگتر در یکی از مراسم های رونمایی از تجهیزات نیروی دریایی سپاه، مشاهده شده بود که با توجه به تصاویر منتشر شده از آن، نمونه بزرگتری در مقایسه با مدل جدید رونمایی شد.

زیردریایی بدون سرنشین و بزرگ سپاه که در سال ۱۳۹۹ رونمایی شده است

شناور زرد رنگ بدون سرنشین سپاه در گوشه تصویر با فلش قرمز مشخص است

بر اساس تصاویر منتشر شده از رونمایی اسفندماه سال گذشته، مدل زرد رنگ قطعا یک شناور بدون سرنشین زیر آبی است که وارد ماموریت های رسمی این نیرو شده و از حالت آزمایشی و تستی خارج شده است. با این اوصاف، حضور شهپاد (شناور هدایت پذیر از دور) و زهپاد (زیردریایی هدایت پذیر از دور) در این رزمایش اخیر، از جمله نکات و ویژگی های مهم آن محسوب می شود.

عملیات شبانه پهپادهای انتحاری و جدید

طبق انچه رسانه ملی از این رزمایش روایت کرد، از جمله تجهیزاتی که در این رزمایش حضور داشتند، پهپادهای انتحاری بودند. نام یکی از این پهپادها، "باور" اعلام شد. البته در سالهای گذشته نیز، نام این پرنده بدون سرنشین در خبرهای مربوط به رزمایش های ندسا درج شده بود. به عنوان مثال، در در دومین روز از مرحله نهایی رزمایش پیامبر اعظم ۱۴ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مردادماه سال ۱۳۹۹، در خلیج فارس و غرب تنگه هرمز، برگزار شد، یگانهای عملیاتی از پهپادهای شاهد ۱۸۱، مهاجر و "باور" برای انهدام مواضع از پیش تعیین شده استفاده کرده بودند.

پهپادی که در رزمایش اخیر سپاه اقدام به عملیات انتحاری کرد

تست پهپاد ناشناس در زمان تحویل به ندسا در سال ۱۳۹۹

در آن زمان، تصاویری که از صدا و سیما منتشر شد، پهپادی شبیه به اسکن ایگل یا نام ایرانی آن "یسیر" را نشان می داد که به آسمان می رفت و مشخص نشد، آیا "باور" همان اسکن ایگل بومی و احتمالا انتحاری است یا تصاویر انتخاب شده، سلیقه ای بوده است. در رزمایش روزهای اخیر نیز در خلال نام بردن از "باور"، تصاویر مربوط به یک پرنده بدون سرنشین منتشر شد که شباهت بسیاری به یک پهپاد ناشناس داشت که ۲ سال قبل و در خلال تحویل انبوه پهپادها به نیروی دریایی سپاه، تصویر آن منتشر شد و طراحی آن، با پهپاد "صماد" یمنی، مشابهت هایی دارد.

در این گزارش رسانه ملی، مشخص شد که پرنده مذکور اقدام به اجرای عملیات های متعدد و دقیق حمله به اهداف در ساحل کرده و از لانچرهای مختلف زمینی و دریایی، با کمک جاتو، پرتاب می شود. لذا به نظر می رسد در کنار سایر پرنده های نقطه زن انتحاری، باید "باور" را نیز به لیست مذکور اضافه کرد. ضمن آنکه یکی از این لانچرها، روی ناو پشتیبانی لجستیکی شهید مهدوی قرار دارد و به نظر می رسد با بکارگیری آن در رزمایش اخیر، پیام عملیاتی شدن آن به دوستان و دشمنان مخابره شده است.

انهدام دو هدف با فواصل مختلف توسط یک پهپاد

طبق آنچه گزارش رسانه ملی از این رزمایش منتشر کرده، نیروی دریایی سپاه در یکی از مراحل تمرینی خود، اقدام به انهدام دو هدف متفاوت و با فاصله از یکدیگر، توسط یک پهپاد کرده است. اگرچه در این گزارش، اعلام شد نام پهپاد، اعلام نمی شود اما تصاویر به نمایش درامده مربوط به یکی از مشهورترین پرنده های ایرانی یعنی مهاجر ۶ مجهز به ۴ بمب هوشمند "قائم" است. در تصاویر به نمایش درآمده، پهپاد پس از شلیک هر کدام از موشک ها، موفق به انهدام اهدافی در ساحل و دریا می شود که با این اقدام، به نظر می رسد فصل جدیدی از ماموریت ها و امکان هدایت تسلیحات نصب شده روی پرنده های ایرانی باز شده است.

پهپاد و سلاح نصب شده روی آن در رزمایش اخیر سپاه

لذا، اشاره نیروی دریایی سپاه به بخش های مختلف این رزمایش، از جمله "حضور پهپادهای بمب‌افکن و نقطه‌زن با اهداف چندگانه و همزمان"، می تواند همین سناریو بالا باشد که با موفقیت و دقت بالایی، انجام شده است. با توجه به اینکه پرنده هایی مانند مهاجر ۶، فطرس و کمان ۲۲ می توانند ۴ تا ۶ بمب هوشمند را حمل کنند، گسترش این تمرین و حل موضوعات نرم افزاری و سخت افزاری آن برای انهدام اهداف متفاوت توسط یک پرنده بدون سرنشین، به بالا رفتن راندمان این پرنده ها و تاثیرگذاری بیشتر آنها در میان نبرد منجر خواهد شد. بویژه آنکه بمب های هشومند ایرانی نظیر سری "قائم" قابلیت این را دارند که تنها با یک شلیک، هدف مورد نظر از جمله شناور کوچک، رادار متحرک یا سامانه های دیگر تاکتیکی را با خسارات جدی مواجه سازند.

با این اوصاف، همانطور که فرماندهان سپاه پاسداران اعلام کرده اند با نمایش بخشی از آمادگی‌ همه‌جانبه نیروی دریایی سپاه و ارتش در رزمایش اخیر آب‌های خلیج فارس و دریای عمان، بار دیگر مشخص شد هیچ گزندی متوجه امنیت پایدار جاری در این منطقه نخواهد بود و قدرت‌های فرامنطقه‌ای نیز به خوبی از آمادگی‌های رزمندگان ما برای مقابله قاطع با هرگونه تهدید و ماجراجویی به‌عنوان یک حقیقت انکارناپذیر، آگاه تر شده اند؛ انشاء الله.