به گزارش مشرق، وحید خضاب، نویسنده و پژهشگر تاریخ معاصر یادداشتی را در خصوص ارثی که محمدرضاشاه از پدرش برده، نوشته است که در ادامه این یادداشت را باهم می‌خوانیم.

این روزها که بحث از ثروت محمدرضاشاه داغ است، اشاره به اینکه او بخشی از ثروت را از پدرش به ارث برده بود و البته نگاهی به اینکه رضاشاه این ثروت را از کجا به دست آورده بود، بی‌راه نیست.

رضاشاه از خانواده فقیری برخاسته بود

رضاشاه از خانواده فقیری برخاسته بود که به دلیل کمبود امکانات مادی، در دوره نوزادی در آستانه تلف شدن قرار گرفت. بعدها در دوره نظامی‌گری نیز ثروتی نداشت و حتی مزه عرق‌خوری خود را از ماست دزدی برخی از مغازه‌ها، تهیه می‌کرد. (یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار، ابوالحسن عمیدنوری، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر، جلد ۱، صفحه‌های ۳۳۸ و ۳۳۹. او، ماجرا را از قول کریم‌ آقا بوذرجمهری تعریف می‌کند که دوست صمیمی رضاشاه بود.)

رضاشاه مدتی پس از رسیدن به سلطنت، به ثروتمندترین مرد ایران بدل شد

اما رضاشاه مدتی پس از رسیدن به سلطنت، به ثروتمندترین مرد ایران بدل شد. بخش‌هایی از این ثروت از طریق غصب املاک مردم، بخش‌هایی از طریق سرمایه‌گذاری در خارج و داخل کشور و بخش‌هایی از طریق برداشت مستقیم از حساب‌های دولتی به دست آورده بود؛ مشرف‌الدوله نفیسی وزیر دارایی کشور در ابتدای سلطنت محمدرضاشاه درباره برداشت مستقیم رضاشاه از حساب وزارت جنگ که تحت نظارت وزارت دارایی قرار نداشت و مستقیماً زیر نظر شخص او خرج می‌شد در کتاب خاطراتش، «یادی از روزهای رفته» روایت‌هایی را ثبت کرده که در دوران شاه هم نوشته شده است. این کتاب مطالب و تحلیل‌های خوبی ارائه کرده است.

روایت سفارت آمریکا: مالک بخش عمده مازندران

سفارت آمریکا در دوران سلطنت رضاشاه در گزارشی درباره او نوشت: «کم‌تر چیز ارزشمندی در این مملکت هست که رضاشاه به آن نظر ندارد. حرص و آز او حدی نمی‌شناسد. علاوه بر تملک بخش عمده مازندران در شهرها هم املاک متعددی خریده و در آنها هتل ساخته و کارخانه تأسیس کرده ... هر زمین و ملکی را که به آن دل می‌بندد با تهدید مستقیم یا تلویحی مالکیت آن را از آن خود می‌کند. معمولاً برای هر کدام از این املاک آنچه دلش می‌خواهد می‌پردازد. که اغلب یک دهم و یا حتی بیستم قیمت واقعی آن است.» (نگاهی به شاه، عباس میلانی، نشر پرشین سیرکل، تورنتو، کانادا، ص ۱۰۷)

رضاشاه پهلوی

ثروت غیرمنقول: ۴۴ هزار سند ملکی

بعد از سرنگونی رضاشاه، احمد مویدی نماینده کرمان در مجلس سیزدهم شورای ملی (که تمام نمایندگانش با تأیید شخص رضاشاه انتخاب شده بودند)، تعداد سندهای مالکیت رضاشاه را ۴۴ هزار سند اعلام کرد. برخی از این سندها، چند ملک با سند واحد بودند، از جمله سندهای قریه روستاق و زکندگاس که هر یک شامل بیش از ۳۰ روستا می‌شد. (تاریخ بیست ساله، حسین مکی، نشر ناشر، جلد ششم، ص ۱۳۷)

ثروت نقدی رضاشاه به روایت نخست‌وزیر او: برابر با ۴۶ درصد نقدینگی ایران!

نخست‌وزیر وقت کشور محمدعلی فروغی نیز در مجلس شورای ملی، دارایی منقول رضاشاه در حساب‌های داخل کشور را ۶۸ میلیون ریال برابر با چهار میلیون و ۲۵۰ هزار دلار اعلام کرد.

این رقم، برابر با ۴۶ درصد کل نقدینگی کشور ایران در آن زمان بود! (نگاهی به شاه، صفحه ۱۰۷) البته این، فقط ثروت ریالی رضاشاه را شامل می‌شد و ثروت ارزی او در بانک‌های خارج از کشور را دربر نمی‌گرفت.