به گزارش مشرق، طبق گزارشهای منتشر شده، اسرائیل و عربستان سعودی به سمت احیای روابط نزدیکتر میشوند؛ موضوعی که در گذشته غیرقابل تصور به نظر میرسید. الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل گفت: دو طرف میتوانند تا پایان سال در این زمینه به پیشرفت دست یابند.
انتظارات این است در ماههای آینده احتمالاً عربستان سعودی اعلام کند به شهروندان اسرائیلی اجازه دهد برای زیارت حج پرواز مستقیم به شهر مقدس مکه داشته باشند.
البته روابط غیررسمی ریاض و تل آویو به شدت رو به افزایش است و دولت بایدن تلاش میکند تا بر مبنای توافق ابراهیم، زمینه برقراری روابط دیپلماتیک رسمی میان عربستان سعودی و اسرائیل را فراهم کند. در این راستا، به تازگی جیک سالیوان مشاور امنیت ملی، برت مک گورک، مقام ارشد کاخ سفید در امور خاورمیانه و آموس هوخشتاین، مشاور ارشد انرژی دولت آمریکا برای دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان به ریاض سفر کردند.
بعد از این نشست، مک گورک و هوخشتاین به تل آویو رفتند تا با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل درباره گفت و گوهای خود با بن سلمان رایزنی کنند.
هوخشتاین یکی از افراد مورد اعتماد بایدن است که در گذشته توانست زمینه توافق دریایی لبنان و اسرائیل را فراهم کند و این نشانگر آن است که عادی سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل جزء اولویتهای اصلی دولت بایدن به شمار میرود.
رونن لوی، مدیرکل وزارت امور خارجه اسرائیل در جریان سفر هفته گذشته خود به واشنگتن درباره توافق احتمالی عربستان سعودی با اسرائیل گفت و گو کرد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا احتمالاً در سفر ماه آینده خود به عربستان سعودی این موضوع را مطرح خواهد کرد.
آکسیوس در گزارشی سعی میکند هدف دولت بایدن در عادی سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل را کسب دستاورد در کارزار انتخابات ریاست جمهوری بداند. در این گزارش آمده است، کاخ سفید برای دستیابی به توافق تا 6 یا هفت ماه آینده قبل از شروع کارزار انتخابات ریاست جمهوری فشار می آورد. البته مقام های آمریکا در واکنش به این گزارش معتقدند، گرچه عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی همچنان اولویت اصلی دولت است؛ اما چارچوب زمانی ای وجود ندارد.
برای عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان همچنان موانع زیادی وجود دارد. عربستان سعودی در ازای عادیسازی از واشنگتن سه خواسته دارد: تضمین امنیتی مشابه ناتو، حمایت از توسعه برنامه انرژی هستهای صلح آمیز و غیر نظامی و کاهش محدودیت در زمینه فروش تسلیحات.
البته اقناع کنگره برای رضایت با خواسته های عربستان سعودی بسیار دشوار است؛ جایی که بسیاری از متحدان بایدن، عربستان سعودی را به دلیل قتل جمال خاشقجی فعال مخالف سعودی، سابقه بد حقوق بشری و بمباران یمن طرد میکنند.
با توجه به مواضع شدیدالحن بایدن در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری علیه عربستان سعودی، برخی تحلیلگران تردید دارند بن سلمان پیروزی بزرگ را دو دستی تقدیم مردی کند که حدود یک سال پیش از دست دادن با وی خودداری کرد. ریچارد گلدبرگ، کارشناس ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی ها معتقد است: این اشتباه است سعودی ها برای عادی سازی روابط با اسرائیل منتظر باشند دولت کنونی آمریکا تغییر کند.
در شرایطی موضوع عادی سازی روابط مطرح می شود که میان جهان عرب و کابینه ائتلافی اسرائیل (اعضایش دیدگاه رادیکالی نسبت به فلسطینیان دارند) تنش گستردهای وجود دارد. چندی پیش بازدید تحریک آمیز ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی اسرائیل از حساسترین مکان مقدس قدس باعث واکنش وزارت امور خارجه عربستان سعودی شد.
ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی از ابتکار صلح عربی (۲۰۰۲) دفاع میکند که در ازای تشکیل کشور فلسطین و خروج کامل اسرائیل از سرزمینهای فلسطینی اشغال شده از سال 1967 خواستار به رسمیت شناختن اسرائیل است.
بن سلمان نیز در آخرین نشست اتحادیه عرب در جده این موضوع را بار دیگر تکرار و تأکید کرد، فلسطینیان در راس اولویت های پادشاهی باقی ماندهاند. البته وی تمایل کمتری به موضوع فلسطین دارد، اما به دلیل جایگاه کشورش در جهان اسلام از عادیسازی روابط با اسرائیل خودداری می کند.
آرون دیوید میلر، عضو ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بینالمللی گفت: بن سلمان در ازای عادی سازی روابط با اسرائیل مطالبات زیادی مطرح کرده؛ به ویژه زمانی که وی در واشنگتن جایگاه سیاسی ضعیفی دارد.
فوریت دولت بایدن برای پیشنهاد عادی سازی روابط به نزدیک شدن ریاض به تهران و این تصور که چین در حال تبدیل شدن به میانجی بزرگ در منطقه است برمیگردد. این تصور که نفوذ آمریکا در منطقه کاهش یافته، به دولت بایدن انگیزه بیشتری می دهد تا نقش میانجی گری ایفا کند.
چین ممکن است میان ایران و عربستان سعودی میانجیگری کرده باشد، اما فقط دولت آمریکا میتواند میانجی عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی باشد.