به گزارش مشرق، در این سالها با توجه به نوپا بودن طب انتقال خون و ناآشنا بودن اذهان عمومی با این مقوله، دریافت خون از داوطلبان برای تزریق به بیماران به سختی انجام می‌گرفت و راضی کردن افراد برای دادن خون عمدتا به ابتکار عمل پزشک بستگی داشت.
در واقع بیمارستان‌های ارتش و مراکز جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران از اولین مراکزی بودند که به صورت سیستماتیک اقدام به جمع آوری خون از میان اعضا و داوطلبان خود نمودند.
به تدریج با شناخته شدن ارزش حیاتی تزریق خون در نجات بیماران و افزایش تجویز خون در مراکز درمانی، جمع آوری خون داوطلبان جوابگوی نیاز بیماران نبود و تنها راه چاره پرداخت مبالغی در برابر دریافت خون بود؛ و از همینجا پای واسطه‌ها به ماجرا باز شد.
بنگاه‌هایی که خون را در ازای پرداخت مبالغ اندکی از مردم می‌خریدند و به بهای گزاف به بیمارستانها و مراکز درمانی می‌فروختند. بدیهی است که مشتریان این بنگاه‌ها را عمدتا افراد بی‌بضاعت و به ویژه معتادان و خیابان خواب‌ها تشکیل می‌دادند و بدیهی است که کمترین کنترلی از نظر بررسی سلامت و کیفیت روی خون‌ها وجود نداشت.
با توجه به مشکلات و عوارض ناشی از تعدد متولیان امر انتقال خون، فعالیت سودجویانه بنگاه‌های خصوصی و به ویژه رقابت ناسالم این بنگاه‌ها، طرح اولیه تاسیس یک سازمان مستقل برای ساماندهی سیستم تامین خون و فراورده‌های خونی شکل گرفت و به تدریج پررنگ‌تر شد تا اینکه در نهایت به تاسیس سازمان ملی انتقال خون ایران در نهم مرداد ماه ۱۳۵۳ منتج گردید.
معرفی سازمان انتقال خون ایران به عنوان تنها متولی تهیه خون در کشور گامی بود برای متمرکز کردن و همسویی تمام امکانات موجود در زمینه طب انتقال خون، به منظور ارتقای کمی و کیفی در روند تامین خون و فراورده‌های خونی مورد نیاز. هدفی که همواره به عنوان یکی از ارکان اصلی سازمان مطرح بوده و مورد توجه قرار داشته است.
بر همین اساس خاتمه دادن به سیستم خرید و فروش خون و تعطیلی بنگاه‌های واسطه از اولین دستاوردهای این سازمان بود. لیکن در آن سالها با توجه به عدم آشنایی کافی اقشار مختلف جامعه با این مقوله حیاتی؛ سیستم جایگزینی خون؛ یعنی دریافت خون از آشنایان و بستگان فرد بیمار تنها راه حل موجود به نظر می‌رسید. سیستمی که تا سال ۷۶ همچنان پابرجا باقی ماند.
شاید به جرات بتوان گفت بروز انقلاب اسلامی و پس از آن جنگ تحمیلی بهترین فرصت را برای معرفی نقش حیاتبخش و ارزشمند سازمان فراهم ساخت.
مشارکت بی‌نظیر گروه‌های مختلف مردم برای تامین خون مورد نیاز مجروحین انقلاب و جنگ، فرصتی استثنایی برای آشنایی اقشار مختلف جامعه با مقوله انساندوستانه و خداپسندانه اهدای خون پدید آورد و برگ زرینی شد در دفتر افتخارات سازمان انتقال خون ایران.
همزمان با گسترش فعالیت سازمان و رشد فزاینده جمعیت داوطلبان اهدای خون؛ ارتقای کیفیت فراورده‌های خونی نیز توجه ویژه‌ای را به خود معطوف داشت. به ویژه با شناسایی عوامل بیماریزایی منتقله از طریق خون مثل ویروس‌های هپاتیت – بی (HBV)؛ اچ – آی – وی (HIV) و هپاتیت سی (HCV)؛ ارتقای سلامت فراورده‌های خونی جایگاه خاصی را در فعالیت‌های کنترل کیفی سازمان به خود اختصاص داد.
به تدریج و همزمان با پیشرفت‌های چشمگیر علم پزشکی در زمینه طب انتقال خون، به کارگیری فناوری روز دنیا در تمامی مراحل تامین فراورده‌های خونی از جذب و انتخاب اهداکنندگان؛ انجام آزمایشات بررسی ویروسی روی تک تک کیسه‌های خونی؛ تهیه و نگهداری فراوردهای خونی و در نهایت ارسال فراورده به بانک خون‌های بیمارستانی کارنامه درخشانی را برای انتقال خون ایران رقم زده‌اند.
ضمن اینکه پیاده سازی سیاست‌های سازمان جهانی بهداشت، از جمله حذف سیستم جایگزینی خون و جمع آوری خون از اهداکنندگان داوطلب؛ آزمایشات غربالگری خون، اهدای مستمر، سیستم خودحذفی محرمانه و… موقعیت ممتازی را برای این سازمان در بین کشورهای منطقه فراهم ساخته است.
رسیدن شاخص اهداکنندگان داوطلب به رقم ۵/۲ %، نشاندهنده روند رو به رشد استقبال مردم برای اهدای خون است. اما مسلما ادامه این سیر صعودی تنها در سایه تبدیل ضرورت اهدای خون به یک فرهنگ و یک باور عمومی میسر خواهد بود. حرکتی که توجه فرد فرد جامعه و حمایت همه جانبه سازمانها و نهادهای مسئول در زمینه سلامت و فرهنگ کشور را طلب می‌کند.
آدرس: استان تهران تهران خیابان تقاطع، وصال – حجاب
تلفن: ۰۲۱۸۸۹۵۹۰۹۴
