سرویس سیاست مشرق- حضور عناصر جهادی و تکفیری از گروه‌های قومی و نژادی مختلف در تأسیس و قدرت‌یابی گروه‌های جهادی و تروریستی سابقه‌ای بس طولانی داشته است.

این گروهک‌ها با تأکید بر زمینه‌های ایدئولوژیک خود نگاهی فرامنطقه‌ای دارند و تفکرات جهادی خود را به منطقه یا کشور خاصی محدود نمی‌کنند. با در نظرگرفتن این نکته حضور عناصر جهادی غیرعرب در گروه موسوم به تحریر الشام امری غیرمعمول به نظر نمی‌رسد.

اما مسئله از اینجا شروع می‌شود که در گروهی که زبان و نژاد کمترین اهمیت را دارد گروهی با پوشش و زبان کردی به روی صحنه می‌آیند و با دریافت عناوین سیاسی (مشاور جولانی در امور ایران) و آیینی (نویسندہ کتب دینی و مفتی ادلب) شروع به تبلیغ برای گروه تحریر الشام می‌کنند.

نکته قابل توجه آن است که تندروی و افراط‌گرایی گروه‌هایی همچون القاعده و دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در میان مردم کرد، رواج و گسترشی نداشته و این در حالی است که شماری از شهروندان کرد به صفوف این دو گروہ پیوسته‌اند.

پس از جدایی جبهه النصره به رهبری احمد شرع (ابومحمد جولانی) از داعش و بیعت با القاعده شماری از آنان به ادلب رفته و با همان ایدئولوژی و تفکرات جبهه نصره به فعالیت خود ادامه دادند. هم اکنون اکثر افراد مسلح تندرو و افراطی داعش در صفوف هیأت تحریر شام حضور دارند.

احمد شرع اعلام کرده بود که ٣٠ درصد افراد مسلح حاضر در این گروه اهل خارج از سوریه هستند. شمار کردهای مسلح حاضر در صفوف ھیأت تحریر الشام قریب به ٣٠٠ نفر می‌باشد، اما در میان این گروه افراد مسلح جهادگر بلوچ و گیلکی حضور دارند ولی اکثرشان کرد هستند.

اولین علائم از حضور ایرانی‌ها در گروهک ترورریستی تحریرالشام

در اوایل سال ٢٠٢٠ برخی رسانه‌ها، فیلم‌ها و تصاویری درباره کردهای جهادی حاضر در صفوف یکی از گروه‌های مسلح تروریستی در سوریه را منتشر کردند.

طبق بررسی‌های صورت گرفته منطقه‌ای که وظایف آن بر عهده افراد مسلح کرد(عناصر تروریستی) بود، بخشی ساحلی در حدفاصل میان لازقیه و طرطوس در شمال غرب سوریه و ما بین دو منطقه علوی‌نشین بوده است.

همچنین برآوردهای موجود نشان می‌داد که کسانی که به صفوف این گروهک پیوسته‌اند، اغلب جوانانی اهل مناطق مختلف کردستان هستند که با طرز فکر و ایدئولوژی افراطی دوران القاعده و گروه‌های وابسته به القاعده آشنایی پیدا کرده و با رها کردن زندگی و خانواده خود به سوریه رفته‌اند.

نکته جالب توجه آن بود که این افراد در دوران پس از سرنگونی و سقوط خلافت داعش در سوریه با همکاری نیروهای دموکراتیک سوریه و ائتلاف بین‌المللی ضدداعش (آمریکایی‌ها) مشغول تحرک و آموزش شدند.

اکثر اعضای متصل شده به تروریست‌ها در طول دوران آموزشی خود لباس کردی پوشیده و به مرور تبدیل به بخشی از کادرهای گروهک تحریر الشام شدند که منطقه تحت کنترل آنان جمعیت نزدیک به سه میلیون نفر را تحت پوشش قرار می‌داد.

اطلاعات دریافتی از رصد این افراد نشان می‌دهد که افراد مسلح هیأت تحریرالشام و افراد مسلح کرد در ادلب و سایر مناطق مشغول حفر تونل و انجام تدارکات با هدف حمله به مناطق بیشتری از سوریه و تصرف دمشق بودند.

حضور کردهای تکفیری در تحریر الشام

سابقه حضور رسمی کردها در تشکیلات تروریست‌ها به سال ۲۰۱۶ باز می‌گردد، تا پیش از آن نیز البته کردها در سوریه حضور داشته اما غالب آن‌ها مشخص نبود؛ اما در آن سال گروهکی تحت عنوان «جنبش مهاجرین اهل‌سنت ایران» با جبهه النصره بیعت نمود و به دلیل اینکه اکثر اعضای این گروه را کردهای شرق استان کردستان تشکیل می‌دادند، شمار کردها در این گروه رو به فزونی یافت.

همیشه شمار افراد مسلح کرد حاضر در صفوف هیئت تحریرالشام جای مناقشه بوده است و به‌درستی اطلاعاتی در زمینه حضور کنونی افراد کرد مسلح حاضر در صفوف این گروه در دست نیست، اما پیگیری‌ها نشان می‌دهد که پس از سال ٢٠٢٠ شمار افراد کرد مسلح حاضر در این گروهک به ٣ هزار نفر رسیده است.

عناصر تکفیری کردی همواره میان گروهک‌های تروریستی در سوریه سرگردان بوده‌اند، کردهای جنوب و شرق کردستان اغلب به جبهه‌النصره پیوسته اما پس از کشته‌شدن بخشی از اعضا، عناصر باقی مانده گروه جهادی کردی با نام گروهک کوسار تشکیل دادند؛ این جریان جدید همچنان در بیعت با جبهه‌النصره باقی ماند، اما جالب توجه آن‌که در زمان انشقاق و شکاف میان داعش و جبهه‌النصره، گروهک کوسار نیز دچار انشقاق شد.

بیشتر بخوانید:

چرا سپاه پاسداران مواضع پرچم سفیدها را پاک‌سازی می‌کند؟

تکرار سیلی به صهیونیست‌ها در عملیات ویژه سپاه پاسداران در اقلیم کردستان/ تاباندن «نور» مستقیم در چشم موساد!

شماری از آنان به همکاری با جبهه‌النصره ادامه دادند و سایرین نیز با ابوبکر بغدادی بیعت کردند و بعدها در شکل‌گیری کتیبه کُرد داعش یعنی کتیبه صلاح‌الدین مشارکت کردند.

کوساری‌های حاضر در جبهه النصره همانند گذشته و با همان نام قبلی اما با تعداد کم به فعالیت خود در ساختار جبهه‌النصره ادامه دادند و در بهار سال ٢٠١۵ به همکاری با سازمان انصارالاسلام پرداختند که تحت فشار داعش ناچار به ترک عراق و به سوریه پناه برده بودند.

در آن زمان کوسار سازمان انصارالاسلام ادغام شد. پس از گذشت یک سال و چند ماه و به این بهانه که انصارالاسلام همانند قبل وظایفی را بر عهده آنان نگذاشته و مسئولیت‌هایی را به آنان نداده است در سال ٢٠١۶ بجز چندین تن از آنان، سایرین که تعدادشان ۵٠ الی ١٠٠ نفر بود، صفوف انصارالاسلام را ترک کردند. سپس آن افراد «جنبش اهل‌سنت مهاجران ایران در کشور شام» را تأسیس کردند.

البته این جریان جدید آنان به دلیل شرایط ویژه سوریه مجبور شدند یک بار دیگر به جبهه‌النصره ملحق شوند. در سال ۲۰۱۶ تغییرات اساسی سازمان دهی جبهه‌النصره رخ داده بود و همچنین نام سازمان هم به فتح‌الشام تغییریافته بود.

اما این همکاری و الحاق دوباره، تنها در سطح مسائل ایدئولوژیکی بود. آنان از نظر سازماندهی به شیوه مستقل تعامل می‌کردند و حتی پرچم و لوگوی ویژه خود را داشتند و بخش اطلاع‌رسانی متفاوت در جبهه‌النصره را به نام القادسیه ایجاد کردندتا استقلال خود را علنی‌تر کنند.

پس از عقب‌نشینی و فشار و بمباران گروه‌های مسلح، کردهای مسلح پراکنده شدند، اما توانستند در حما و ادلب گرد هم بیایند و فعالیت و تحرکات خود را آغاز نمایند.

در طول ٩ سال گذشته و در میان صفوف هیأت تحریر شام شماری از افراد مسلح کرد کشته شدہاند و کردهای اهل جنوب و شرق کردستان کسانی هستند که در صفوف این گروه در حما، ادلب و سایر مناطق کشته شده‌اند.

ابوشکیل کردی، مولوی بلوچی، ابوبکر توحیدی، ابوقائد کردی، سیف الاسلامی بلوچی، عبدالرئوف کردی، یونس کردی، محمد فاتح کردی و سالم کردی اشخاصی هستند که در صفوف هیأت تحریر شام کشته شده‌اند و این لیست ادامه دارد و تنها در اطلاعیه قبلی هیأت تحریر شام درباره کشته‌شدن قریب به ٣٠٠ فرد مسلح «مهاجرین» اعم از کرد، بلوچ و گیلکی صحبت شدہ است که اکثرشان کرد هستند.

شماری از افراد مسلح کرد قبل از سال ٢٠٢٠ در شمال غربی سوریه کشته شده‌اند و مشخص نیست که پس از سال ٢٠٢٠ چند نفر از افراد کرد مسلح در صفوف این گروه کشته شده‌اند؛ اما آنچه که روشن است، وظیفه جذب کردها به صفوف این گروه و سرپرستی و تعلیمشان بر عهده عبدالرحمان فتاحی بوده است.

عبدالرحمان فتاحی کیست؟

عبدالرحمان فتاحی یکی از کردهای اهل شرق کردستان است. وی طلبه و دانش آموخته عبدالقادر توحیدی بوده که یک کرد اهل سنت است و اواسط سال ١٣٧٠ برای ادامه تحصیل به استان حلبچه در اقلیم کردستان رفته و بعد از مدتی در مناطق شرق کردستان ساکن و خود را بعنوان مبلغ معرفی کرده است.

عبدالقادر توحیدی در روزهای پایانی سال ١٩٨۴ جنبش توحید برای اهل سنت در ایران را تاسیس کرده و پس از مدتی اعلام جهاد(اقدام تروریستی) علیه مردم استان کردستان کرد، توحیدی مدتی بعد به دلیل اقدامات ضدامنیتی متواری شده و سازمان و تشکیلات خود را به افغانستان انتقال داد. این در حالی بود که شماری از اعضای این جریان تروریستی و تکفیری همچنان در مرز ایران حضور داشته و در شهرهایی چون حلبچه فعال بودند، جالب آنکه یکی از اعضای این گروهک که به‌طور مستمر از مکانی به مکان دیگر نقل مکان می کرد، عبدالرحمان فتاحی بود.

داستان حضور عبدالرحمان فتاحی در سوریه و ملحق شدن به گروه‌های جهادی از جمله انصارالاسلام و سایر گروه‌های جهادی به سال ٢٠١۵ بازمی‌گردد. وی پس از آزادی از زندان رجائی‌شهر به سوریه رفت و هیچ اطلاعاتی در زمینه چگونگی ترنسفر(انتقال) در ادلب در دست نیست.

البته اطلاعات موجود نشان می‌دهد که فتاحی تا اوایل سال ٢٠١۵ در ایران حضور داشته و سپس به سوریه رفته و در آنجا به‌عنوان یکی از مبلغان جهادی و با هدف جذب مردم به صفوف گروه‌های جهادی به فعالیت پرداخته است.

عبدالرحمان فتاحی در چندین فایل ویدیویی دیده می‌شود که مشغول سخنرانی برای افراد مسلح کرد در صفوف هیأت تحریر شام است. وی در مدت پنج سال گذشته بعنوان مُبلغ در این گروه مشغول فعالیت بوده است.

فتاحی در مرزهای اقلیم کردستان از جمله رانیه و قندیل همراه با گروهی از طلبه‌ها مشغول به آموختن دروس دینی شد، فتاحی در گفتگو با یکی از وبسایت‌های وابسته به هیأت تحریر شام در ادلب می‌گوید:

در بهار ١٩٩٣ مشغول تدریس علوم دینی در رانیه در یکی از مدارس وابسته به جنبش اسلامی در کردستان شدم. این در حالی بود که روزهای جمعه توحیدی در رانیه مطالبی را درباره جهاد و قتل (کشتار) به ما می‌آموخت.

توحیدی در فتاحی، دانشجوی مشتاقی پیدا کرد که می‌توانست به او خط جهادی بدهد، فتاحی سپس به صفوف القاعده پیوست و در طول سال‌های ٢٠٠٠ تا ٢٠١۵ وظیفه جذب نیرو به صفوف تروریست‌ها را داشت.

وی به دلیل روابط مستحکم و قوی با جولانی پس از جدایی وی از جبهه النصره و اعلام موجودیت هیئت تحریر الشام به همکاری با جولانی ادامه داد و در حال حاضر بعنوان مشاور و دستیار جولانی در امور ایران و کردستان منصوب شده است.

برخی منابع کردی گفته‌اند که علاوه بر فتاحی، شخص دیگری نیز از اهالی شرق کردستان به نام ملاحمید، همزمان با فتاحی به صفوف ابومحمد جولانی پیوسته و هم‌اکنون دارای منصب بالایی در تحریرالشام است.

گروه‌های جهادی و تکفیری از جمله تحریر الشام از بدو تاسیس نگاه ویژه‌ای به جذب نیرو از مناطق مختلف جهان داشته‌اند. اخبار موجود نشان می‌دهد که تحریر الشام در راهبرد جذب نیروی خارجی بیش از رقبای خود فعال بوده است، البته باید به یک نکته توجه شود که تحریرالشام پس از به دست آوردن قدرت در دمشق احتمالا به نیروهای خارجی اتکای کمتری خواهد کرد، این مسئله باعث می‌شود که این سوال پدید آید که نیروهای بین‌المللی تکفیری در سوریه پس از پایان ماموریت چه سرنوشتی خواهند داشت.

برخی منابع و کارشناسان حوزه تروریسم اعتقاد دارند که اعضای خارجی شاخه‌های تحریر به زودی به دلیل عدم سازگاری با محیط سوریه دفع شده و برخی به شاخه‌های دیگری در حوزه ترور(مانند داعش) پیوسته و تعدادی دیگر به عنوان بخش ترور خارجی تحریرالشام در خواهند آمد.

باید به این نکته توجه کرد مادر گروه تحریر الشام القاعده است و جولانی فقط برای خارج‌شدن از اتهامات تروریستی القاعده از این گروه جدا شده است و ذات القاعده، توسعه از طریق ایجاد شعبه در مناطق و در میان کشورهای مختلف است، از این رو رصد اعای این گروهک در آینده نتایج قابل توجهی خواهد داشت.