به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، مسابقات بزرگ ورزشی مثل المپیک و یا جام جهانی فوتبال که هر 4 سال در نقاط مختلف جهان برگزار می شوند هر ساله توجه بسیاری از مردم جهان را به سمت خود جلب می کند. کشورهای میزبان این رقابتها در هر دوره هزینه های زیادی را برای مسائل گوناگون از جمله موارد امنیتی هزینه می کنند. در این میان کمپانی های اسلحه سازی و امنیتی نیز آماده هستند تا از این مسابقات ورزشی برای خود سودی بدست بیاورند، در این مطلب نگاهی کلی به این گونه از قراردادهای دفاعی و امنیتی در این بخش خواهیم داشت.

مسئله برقراری امنیت در مسابقات ورزشی اولین بار در جریان بازی های المپیک 1972 مونیخ به شکل گسترده مطرح شد. در جریان این مسابقات یک گروه فلسطینی معروف به "سپتامبر سیاه" وارد هتل محل استقرار ورزشکاران رژیم صهیونیستی شده و آنان را به گروگان گرفتند. آنها هدف از این حرکت را آزادی تعدادی از فلسطینیان در بند و متوجه کردن اذهان مردم جهان در مورد شرایط مردم فلسطین اعلام کرده بودند.

در هر حال تلاش ناموفق پلیس آلمان برای نجات گروگانها به کشته شدن 11 ورزشکار اسراییلی انجامید. پس از این حادثه بود که کشورهای گوناگون در جهان به سمت ایجاد یگان های ضد تروریسم و همچنین به کار گیری نیروهای نظامی، پلیس و حتی نیروهای امنیتی خصوصی برای امنیت این گونه از رخدادهای ورزشی سوق داد.

 یکی از جدیدترین نمونه های این مسئله که البته به یک شرمساری برای طراحان بدل شد مسابقات المپیک 2012 لندن بود. دولت انگلستان قبل از شروع بازی ها به منظور تامین امنیت این مسابقات با شرکت امنیتی "G4S" قراردادی به ارزش 284 میلیون پوند برای تامین امنیت این رقابتها به امضاء رساند.


یکی از بخش های اصلی این قرارداد تامین حدود 10 هزار نفر نیروی امنیتی برای این رویداد ورزشی بود که این شرکت تنها دو هفته قبل از آغاز رقابتها اعلام کرده است که نتوانسته است کل نیروهای لازم را برای این مسئله تامین کند و در نتیجه ارتش انگلستان نیروهای خود را به خیابان های لندن و دهکده محل بازی ها سرازیر کرد تا بتواند این افتضاح را تا حد امکان پوشش دهد.

اما نکته جالب تر در مورد این بازی های ورزشی در دوره پس از وقایع 11 سپتامبر رخ داده است. همانگونه که همگان شاهد بودند در آن حادثه از چند فروند هواپیمای مسافربری برای مقاصد تروریستی استفاده شد. پس از آن بحث تامین امنیت آسمان محل بازی های ورزشی مهم نیز به مانند تامین شهر و دهکده بازی ها نیز به عنوان مسئله ای مهم مطرح شد. و چه فرصتی بهتر از این برای شرکتهای سازنده جنگنده که بتوانند محصولات گران قیمت خود را به این کشورهای میزبان بفروشند!

کشور اتریش یکی از دو میزبان جام ملتهای اروپا در سال 2008 میلادی بود. این کشور نیز که از چندین سال قبل می دانست میزبان این مسابقات مهم ورزشی است به دنبال نوسازی ناوگان جنگنده های خود رفت. در سال 2002 میلادی این کشور جنگنده یوروفایتر تایفون که پیمانکار اصلی ساخت آن شرکت انگلیسی BAE است را به عنوان پیروز رقابت برای خرید جنگنده در برابر دو جنگده ساب گریپین و اف 16 اعلام کرد.

 اتریش در نهایت 15 فروند جنگنده یوروفایتر تایفون را تحویل گرفته و در جریان این مسابقات ورزشی از آنان به عنوان پوشش دهنده آسمان محل برگزاری استفاده کرد. هر فروند از این جنگنده ها به همراه پشتیبانی و آموزش هزینه ای برابر با 114 میلیون یورو داشته است. یکی از خواسته های اصلی اتریش تحویل این جنگنده ها قبل از بازی های مذکور بوده و به همین دلیل تحویل یوروفایترهای اتریشی تقریبا یک سال قبل از این بازی ها در جولای 2007 آغاز شد.

کشور آفریقای جنوبی که در سال 2010 میلادی میزبان مسابقات جام جهانی فوتبال بود یک مورد جالب در این زمینه است. این کشور در سال 1999 میلادی قراردادی به ارزش نزدیک به 1 میلیارد دلار برای 26 فروند جنگنده ساب گریپین ساخت سوئد به امضاء رساند. البته شرکت BAE انگلستان نیز به عنوان شریک ساب سوئد از این فروش نیز سود خوبی به جیب زد.


 در طول سالهای بعد این قرارداد به دلایل گوناگون به تاخیر افتاد تا نهایتا در سال 2008 و در نزدیکی شروع بازی های جام جهانی تحویل این جنگنده ها آغاز شد و در طول بازی ها از این هواپیماهای پیشرفته برای گشتهای هوایی استفاده شد. در بخش امنیتی مسابقات نیز چیزی در حدود 80 میلیون دلار هزینه شد که بیشتر به بحث امنیت در شهرهای محل بازیها مربوط بود.

اما داغ ترین بازار در این بخش برای بسیاری از شرکتهای اسلحه سازی کشور برزیل است. برزیل به عنوان میزبان دو رویداد مهم ورزشی در چند سال آینده یعنی مسابقات جام جهانی سال 2014 و همچنین بازی های المپیک تابستانی 2016 از چند سال قبل به نوسازی سنگینی در بخش های مختلف نیروهای مسلح خود اقدام کرده است که به چند مورد از آن اشاره خواهیم کرد. نگاهی به جغرافیا کشور برزیل به عنوان وسیع ترین کشور در آمریکای جنوبی دارای مرزهای آبی طولانی و هچنین جنگل های بسیار وسیع است. برزیل به صورت سنتی به عنوان یکی از کشورهای نیروند از لحاظ نظامی در مقایسه با همسایگان خود به حساب می آید.

 اما به دلیل ترس جهانی که در سالهای اخیر در مورد احتمال حملات تروریستی به تجمعات این چنینی در جهان پخش شده است و از طرفی برزیل نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه سعی دارد تا چهره ای بسیار مثبت از خود در این بازی ها به نمایش بگذارد سعی کرده است از هر نظر برای این بازی ها آماده باشد.

 اگر چه که بسیاری معتقد هستند کارتلهای مواد مخدر در این کشور بیش از هر مسئله دیگر می توانند در طول این بازی ها مشکل ساز باشند و می توان گفت که در همین راستا در یک سال اخیر نیروهای انتظامی و حتی ارتش برزیل تحرکات زیادی در بخش های آلوده این کشور خصوصا محله بدنام "فولا" در شهر ریودوژانیور به منظور پاکسازی انجام داده اند.

در بخش دریا نیروی دریایی برزیل در جدیدترین اقدام خود در سال گذشته میلادی به خرید سه فروند شناور گشتی برد بلند کلاس آمازون از شرکت BAE انگلستان به ارزش 133 میلیون پوند اقدام کرده است. این شناورهای 1700 تنی به چندین قبضه توپ و مسلسل مسلح بوده و عمدتا از آنان برای گشت در خطوط ساحلی و مناطق دورتر از ساحل برزیل استفاده می شود.


در بخش دفاع هوایی و رادار برزیلی ها با شرکت داخلی امبرا قردادی به ارزش 215 میلیون دلار به منظور ارتقاء 5 فروند هواپیمای رادار پرنده نیروی هوایی این کشور به نام E-99 را به امضاء رسانده اند تا از آن طریق بتوانند آسمان کشور خود را بهتر رصد کنند. اما روسها نیز به نظر از این خوان نعمت بی نصیب نمانده و موفق شدند تا قرارداد خوبی را بدست آورند.

 نزدیک به یک ماه قبل منابع خبری نزدیک به شرکت صادرات نظامی دولتی روسیه "روسبان اکسپورت" از امضاء قراردادی بین این شرکت روسی و برزیل برای خرید سامانه دفاع متحرک پانتسیر و موشکهای دوش پرتاب سام 18 خبر دادند. این منابع اعلام کردند که برزیل قصد دارد سه آتشبار از سامانه پانتسیر که شامل 15 واحد مستقل می باشد و همچنین دو آتشبار سام 18 که هر کدام شامل 6 پرتاب گر است خریداری کند. ارزش کلی این قرارداد هنوز اعلام نشده است اما هر واحد مستقل سامانه پانتسیر نزدیک به 15 میلیون دلار و هر پرتاب گر سام 18 نزدیک به 50 هزار دلار ارزش دارد.

و در نهایت اصلی ترین بخش از برنامه برزیل برای مدرن سازی نیروهای مسلح این کشور که کارشناسان ارزش آن را تا حدود 7 میلیارد دلار تخمین زده اند برنامه این کشور برای خرید 36 فروند جنگنده پیشرفته نسل 4.5 است. این رقابت در حال حاضر بین 3 جنگنده فرانسوی رافائل، جنگنده سوئدی گریپین مدل NG و شکاری بمب افکن آمریکایی اف 18 سوپر هورنت است.

 در سالهای اخیر بحثها در مورد این قرارداد بسیار زیاد بوده است و عوامل سیاسی و اقتصادی بسیاری در این رقابت درگیر بوده است. در ابتدا قرار بود که برنده نهایی این طرح در ابتدای سال 2013 میلادی معرفی شود اما بر اساس آخرین اعلام این مسئله تا حداقل 6 ماه به تعویق افتاده است. به هر حال هر کدام از این پرنده ها در صورت پیروزی در این رقابت می توانند سود سرشاری را نصیب سازندگان خود کنند. البته باید گفت که به نظر این جنگنده ها بعید است که برای مسابقات جام جهانی سال 2014 آماده باشند و بیشتر باید انتظار داشت تا آنها را برای حفاظت از المپیک 2016 در آسمان برزیل مشاهده کرد.

 کارشناسان دفاعی معتقد هستند که برزیل در حال حاضر برای دفاع از حریم هوایی خود در طول جام جهانی سال 2014 به جنگنده های میراژ 2000 و اف 5 های خود متکی است اما برای بازی های المپیک 2016 به این جنگده های جدید نیاز جدی خواهد داشت.

در پایان باید گفت بازی های ورزشی به مانند مسابقات جام جهانی فوتبال و یا المپیک وقایعی ورزشی هستند که برای ایجاد فلسفه آنها گردآمدن ورزشکاران و مردمی از ملیت های گوناگون در کنار یکدیگر به قصد صلح ، دوستی و همچنین رقابت های سالم ورزشی است، اما به نظر می رسد کارتل های بزرگ اسلحه سازی و همچنین سیاست مداران و بنگاه های رسانه ای حامی آنان با دامن زدن به جو نا امنی به جهان توانسته اند بازار خوبی را حتی به بهانه رویدادهای ورزشی برای خود کسب کنند. شاید نگاهی به همین ارقام مطرح شده در این گزارش که البته تنها بخش بسیار کوچکی از بازار اسلحه را شامل می شود بتواند ذهنیتی به شما در این مورد بدهد.