گروه‌ بین‌الملل مشرق – زمزمه‌های دخالت نظامی در سوریه بیش از یکسال بود که در محافل رسانه‌ای و سیاسی غرب در جریان بود و مقامات آمریکا، انگلیس و سایر متحدان جنگ‌طلب‌شان در اروپا و منطقه، از احتمال اقدام نظامی بر ضد اسد سخن می‌گفتند و سپس آن را رد می‌کردند و به کمک‌های تسلیحاتی و مالی به شورشیان و گروه‌های تروریستی اکتفا کرده بودند.

سردسته غافله جنگ‌طلبان –آمریکا- نیز به صراحت از عدم تصمیم برای دخالت مستقیم نظامی در سوریه سخن می‌گفت. حتی پس از ادعای معارضین سوری مبنی بر حمله شیمیایی به غوطه دمشق، اوباما در مصاحبه با شبکه "پی‌بی‌اس" بار دیگر تاکید کرد که آمریکا تصمیمی برای دخالت مستقیم نظامی در سوریه نگرفته است.

اما پیش‌روی‌های ارتش و درگیری‌های داخلی معارضان با یکدیگر، حامیان آن‌ها را به تدبیر چاره‌ای اساسی وا داشته است. واضح اینکه کمک‌های 15 میلیارد دلاری به معارضان تا کنون نه تنها هیچ دستاوردی نداشته و خدشه‌ای به حکومت بشار اسد وارد نکرده است، بلکه معارضان درنده و تربیت شده القاعده را از مرتبه وحشی‌گری به رتبه "هاری" ارتقاء داده است و دیگر دوست و دشمن نمی‌شناسند؛ "ارتش آزاد" اعضای جبهه‌النصره را اعدام می‌کنند و "النصره‌‌ای‌ها" اعضای ارتش آزاد را ذبح می‌کنند.

حمله به سوریه نیاز به بهانه داشت. آمریکا پس از حملات شیمیایی که در غوطه دمشق به وقوع پیوست، اوباما را به تکاپو برای ورود نظامی به معرکه سوریه و تغییر موازنه صحنه نبرد به سود معارضان ترغیب کرد. صحبت‌ها بر سر پاسخ کوبنده، سریع و محدود به بشار اسد قوت گرفت. از سوی دیگر پای ایران و روسیه و چین در میان بود که پای مقابله با یکه تازی آمریکا در منطقه ایستاده بودند.

اوباما با سفر به کشورهای اروپایی، یارگیری خود را آغاز کرد. انگلیس و فرانسه یار همیشگی هستند. اوباما به سوئد رفت و سخنانی را بر زبان آورد که نشان از عزم جدی وی برای عملی کردن تصمیم حمله به سوریه داشت. این بار صحبت از اعتبار آمریکا و جامعه جهانی مورد نظر اوباما بود.

رئيس جمهور آمريکا اين ديدگاه را رد کرد که وی «خط قرمز» خود در سوريه را استفاده از سلاح شيميايی توسط رژيم بشار اسد عنوان کرده است. او گفت که اين خط قرمز توسط جامعه جهانی و کنگره تعيين شده است، چرا که آنها معاهده محکوميت استفاده از سلاح‌های شيميايی را تصويب کرده‌اند.

اعتبارهایی که یکی پس از دیگری زیر سوال رفت

ترکیه که بازی باخت باخت در سوریه را آغاز کرد و با تمام توان در خیابان بن‌بست سوریه می‌تازد و شخص اردوغان که تمامی نقاب‌ها را به کناری نهاده و آن روی خود را نشان جامعه جهانی‌ می‌دهد، تقریبا دیگر چیزی برای از دست دادن در زمین سوریه ندارد. چه اینکه، با وجود تاکید اوباما بر حمله محدود نظامی به سوریه، اردوغان به وی اعتراض می‌کند که حمله محدود ما را راضی نمی‌کند و باید تا سقوط کامل اسد، حمله گسترده ادامه پیدا کند.

اردوغان: حمله محدود به سوریه، ما را راضی نمی‌کند

دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس با حمایت از تصمیم اوباما، در توئیتر رسمی خود گفت: «من موضع باراک اوباما در مورد حمله به سوریه را درک کرده و از آن حمایت می‌کنم». اما پارلمان انگلیس با 285 رای مخالف، با طرح کامرون برای شرکت در حمله به سوریه مخالفت کرد و اولین ضربه به اعتبار سیاسی انگلیس و کامرون و جامعه جهانی! وارد شد.

اوباما نیز با نامناسب دیدن فضای بین‌المللی، اولین گام رو به عقب را برداشت و حمله به سوریه به تصمیم کنگره منوط ساخت و وزرای دفاع و خارجه خود را برای متقاعد ساختن سناتورها، به کمیته‌های تخصصی سنا فرستاد. جلسات جان کری و چاک هیگل در کمیته‌های سنا، بیشتر به سوالات بی‌پاسخی می‌گذشت به نمایندگان از کری و هیگل می‌پرسیدند و جواب قانع کننده‌ای دریافت نمی‌کردند.

در نهایت اوباما با تکمیل عقب نشینی خود از موضع قبلی حمله سریع و کوبنده و محدود به سوریه، به طرح خلع سلاح شیمیایی سوریه بسنده کرد تا فصل جدیدی از لفاظی و تهدید به جنگ برای امتیازگیری، در حوزه سیاست بین‌الملل گشوده شود.

اوباما اعتبار خود و آمریکا را با خلع سلاح شیمیایی سوریه و تضعیف حکومت بشار اسد – در وهله اول – در برابر رژیم اسرائیل و سپس در جبهه داخلی معامله کرد و شاید چاره‌ای جز این نداشت و این نیز دستاوردی برای او محسوب می‌شود. قدر مسلم اینکه پیام "آتش‌بازی در انبار باروت" و ایستادگی روسیه در برابر حمله به سوریه را درک کرد و روشن شد که قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی دیگر اجازه تک روی در خاورمیانه و تکرار تجربه‌های عراق و افغانستان را نخواهند داد.