دیکتاتور مخلوع از محاکمه تا تبرئه

صبح چهارشنبه سوم آگوست 2011 برابر با 12 مرداد 1390 اولین جلسه محاکمه دادگاه مبارک و دو نفر از فرزندانش در دادگاهی در آکادمی پلیس برگزار شد.

پرونده ای قطور با بیش از پنجاه هزار صفحه برای ثبت اتهامات حسنی مبارک و ارکان رژیمش آماده شد، جنایت کشتار عمدی، قتل عام تظاهرکنندگان، زیر گرفتن عمدی مردم از سوی خودروهای امنیتی با هدف قتل آنها و استفاده از ابزار رعب و وحشت در میان مردم برای وادار کردن آنها به چشم پوشی از مطالبات خود از جمله اتهامات وارده به دیکتاتور مخلوع مصر و همراهانش بود

وی در حالی که بر روی برانکارد قرار داشت، با یک دستگاه آمبولانس به قفسی در داخل دادگاه منتقل شد، با این حال پیش از آغاز جلسه دادگاه، گروهی از موافقان و مخالفان وی با یکدیگر درگیر شدند.

در اولین جلسه محاکمه چه گذشت

در اولین جلسه محاکمه مبارک، بیش از 300 نفر از خانواده های شهدای انقلاب 25 ژانویه و گروهی از اصحاب رسانه حضور داشتند.

تلویزیون مصر با دادن حق انحصار پخش مستقیم به تلویزیون مصر، به هیچ دوربین دیگری اجازه ورود به سالن دادگاه را نداد و البته به شبکه های ماهواره ای اجازه داد تا بدون تغییر آرم تلویزیون مصر، آن را به نقل از آن پخش کنند.

پس از قرائت لیست اتهامات که در برگیرنده تحریک و تشویق به قتل تظاهرکنندگان بود، احمد رفعت قاضی دادگاه از مبارک پرسید آیا اتهامات وارده را قبول دارد که دیکتاتور مخلوع به صراحت گفت تمام این اتهامات را رد می کنم.

این  جمله مبارک را علاء و جمال پسرانش هم در پاسخ به سئوال قاضی درباره اتهامات وارده تکرار کردند.

مهمترین اتهامات وارده به مبارک و فرزندانش، کشتار انقلابیون و فساد مالی بود که این اتهامات را نپذیرفتند.

پانزدهم آگوست 2011، دومین جلسه محاکمه دیکتاتور مخلوع و دو پسرش برگزار شد، در حالی که همانند جلسه اول، وی بر روی برانکارد و در داخل قفس جلسه محاکمه خود را طی کرد.

فساد مالی و دریافت رشوه به خاطر امضای قرارداد فروش گاز به رژیم صهیونیستی، دو اتهامی بود که در این جلسه از سوی قاضی دادگاه مطرح شد، اما دیکتاتور مخلوع، طبق معمول این اتهامات را رد کرد.

تعداد بالای وکلا سبب انتقاد قاضی دادگاه شد و وی به خاطر سهولت در برگزاری دادگاه، دستور داد جلسات محاکمه مبارک از تلویزیون رسمی مصر به صورت زنده پخش نشود.

دوم ژوئن 2012 میلادی، قاضی دادگاه، مبارک را به سبب کشتار مردم انقلابی به حبس ابد محکوم کرد. حبیب العادلی وزیر  کشور وی هم با توجه به همین اتهام، با حکم حبس ابد روبرو شد، اما دو پسرش از اتهام فساد تبرئه شدند.

وقتی دیکتاتور بلامنازع سرزمین فراعنه گریه می کند

گریه کردن دیکتاتور مخلوع هنگام انتقال به دادگاه و مقاومت در برابر خروج از بالگرد از جمله نکات جالبی است که در دوره برگزاری جلسات محاکمه وی رخ داده است.

در ژانویه سال 2013 میلادی، دادگاه استیناف مصر با ابطال همه احکام صادره در پرونده حسنی مبارک، دستور محاکمه مجدد تمام متهمان را صادر کرد. آوریل سال 2013 بود که دستور بازداشت پانزده روزه مبارک به  خاطر پرونده فساد مالی مربوط به کاخ های ریاست جمهوری از سوی دادستان کل مصر صادر شد. البته پیش از آن دادگاهی در قاهره، با صدور حکم آزادی مبارک در ارتباط با پرونده کاخ های ریاست جمهوری، حکم بازداشت وی در پرونده فساد دیگری معروف به هدایای الاهرام را صادر کرد که آخرین پرونده فساد مالی مبارک به شمار می رفت که حکم تبرئه وی در این زمینه در 21 آگوست 2013 صادر شد.

و دیکتاتور تبرئه شد

لحظه ای که محمود کامل الرشیدی قاضی دادگاه جنایی قاهره، طومار آنچه پرونده قرن خوانده می شد، یعنی محاکمه حسنی مبارک دیکتاتور مخلوع مصر را در هم پیچاند، پرونده ای که حدود سی و هفت ماه،افکارعمومی در مصر و جهان عرب و دیگر کشورها را به خود مشغول کرد.

قاضی دادگاه طی این سی و هفت هفته محاکمه سران رژیم مبارک،  به دفاعیات  حسین طنطاوی وزیر دفاع، سامی عنان رئیس ستاد مشترک ارتش، عمر سلیمان که مرگ به وی امان نداد تا روز هشتم آذر و تبرئه خود را تجربه کند، منصور عیسوی و محمود وجدی وزیران سابق گوش فرا داد
به طوری که، حسنی مبارک را از مهمترین اتهام وارده یعنی کشتار تظاهرکنندگان در جریان انقلاب 2011 ژانویه که به حکومت سی ساله وی پایان داد، تبرئه کرد.

مبارک و دو پسرش، علاء و جمال، از پرونده ویلاهای شرم الشیخ و اتهام دریافت رشوه از حسین سالم و نیز مساله صادرات گاز به رژیم صهیونیستی تبرئه شد. حبیب العادلی وزیر کشور رژیم مبارک و شش معاون وی به نام های احمد رمزی، عدلی فاید، حسن عبدالرحمن،اسماعیل الشاطر، اسامه المراسی و عممر الفرماوی، هم از اتهام کشتارتظاهرکنندگان در جریان انقلاب ژانویه 2011 میلادی تبرئه شدند.

رئیس دادگاه مبارک به آماری از انقلاب مردمی بیست و پنجم ژانویه سال 2011 اشاره کرد که به گفته وی طی آن در یازده استان مصر زخمی ، 239 نفر کشته و هزار و 588 نفر شدند.

با وجود تبرئه حسنی مبارک از اتهامات کشتار تظاهرکنندگان، وی به سبب وخامت وضعیت جسمانی اش که مستلزم حضور یک تیم پزشکی در کنارش است، هنوز بیمارستان نظامی المعادی را ترک نکرده است، این در حالی است که حکم سه سال حبس برای وی در ارتباط با پرونده کاخ های ریاست جمهوری که قرار است 13 ژانویه مورد بازبینی قرار گیرد، صادر شده است.

سرلشگر محمد الخلیصی رئیس اداره زندان های مصر می گوید مبارک به خاطر پرونده کاخ های ریاست جمهوری به سه سال زندان محکوم شده و همچنان دوره محکومیت خود را سپری می کند، اما پس از تبرئه در خصوص مسائل دیگر، دادستانی کل برای کاهش دوران حبس گام بر خواهد داشت، چرا که وی تاکنون دو سال و نیم از طول دوره حبس خود را گذرانده است و دادستانی کل، اداره  زندان ها را در جریان باقی مانده مدت حبس مبارک و پسرانش قرار خواهد داد.

افسری که 30 سال بر مردم سرزمین فراعنه حکومت کرد

محمد حسنی مبارک مشهور به حسنی مبارک در چهارم می 1928 میلادی به دنیا آمد، پیوستن به ارتش بزرگترین اتفاق زندگی وی بود، چرا که جوان فقیر ماجراجو توانست مسیر پیشرفت را به گونه ای طی کند که رویای فرمانروایی بر سرزمین فراعنه به حقیقت تبدیل شد.

بیست ساله بود که موفق به فارغ التحصیلی از آکادمی نظامی مصر شد. نظامی جوان در پایان جنگ اکتبر 1973 میلادی، نامش به خاطر موفقیت نیروهای تحت فرمانش در نبرد با تل آویو به عنوان قهرمان ملی بر سر زبان ها افتاد، انتصاب به عنوان فرمانده نیروی هوایی مصر اولین ایستگاه پیشرفت مبارک بود، در ادامه عنوان معاون رئیس جمهور را به خود اختصاص داد و سرانجام پس از ترور انور سادات در شش اکتبر 1981 میلادی به رویای خود یعنی حکومت بر سرزمین رود نیل جامه عمل پوشاند، وی تا پیش از آغاز انتفاضه مردمی سال 2011، عنوان یکی از قدرتمندترین حاکمان عرب را به خود اختصاص داده بود.

مبارک از چهاردهم اکتبر 1981 میلادی که به کاخ ریاست جمهوری مصر راه یافت، چهار بار پیاپی بدون اینکه رقیبی داشته باشد، حاکم بلامنازع مصر بود تا اینکه شراره های انقلاب تمام عیار مردمی در 25 ژانویه 2011، ناقوس مرگ سیاسی را برای حاکمی که سه دهه بر مصر حکومت کرد، به صدا آورد و سرانجام در فوریه همان سال پس از چند هفته اعتراضات گسترده مردم سرزمین کنعان، پایه های رژیم پلیسی وی فرو ریخت. وی در تاریخ 11 فوریه 2011 مجبور به کناره گیری از قدرت و تحویل آن به شورای عالی نیروهای مسلح مصر شد.

وی چهارمین رئیس جمهور مصر البته از نوع غیر منتخب آن به شمار می رود که از 14 اکتبر 1981 میلادی تا زمان برکناری یعنی در 11 فوریه 2011 میلادی(22 بهمن 1389)، زمام امور مصر را سه دهه برعهده داشت.

دوران حکومت حسنی مبارک تا لحظه برکناری اش، چهارمین دوره طولانی فرمانروایی در جهان عرب در میان کسانی که در قید حیات هستند از جمله قابوس بن سعید سلطان عمان و عبدالله صالح دیکتاتور سابق یمن و طولانی ترین دوره حکومت میان شاهان و روسای مصر از دوره حکومت علی پاشا، به شمار می رود.

خدمات مبارک به اربابان آمریکایی صهیونیستی

مبارک که پس از ترور انور سادات امضا کننده قرارداد ننگین سازش کمپ دیوید با رژیم صهیونیستی، بر کرسی ریاست تکیه زده بود، در طول سه دهه حکومت خود، حالت فوق العاده را که از زمان جنگ شش روزه برقرار شده بود، حفظ کرد و سیاست سادات در ارتباط با سازش و دوستی با رژیم اشغالگر قدس را ادامه دارد.

مبارک نقش برجسته ای در پیشبرد طرح های خفت بار سازش به دستور مهمترین حامی خود یعنی آمریکا در منطقه ایفا می کرد، وی پیشگام تلاش ها برای اجرای سازش میان اعراب و رژیم صهیونیستی بود

وی همواره از مذاکرات سازش میان تشکیلات خودگردان فلسطین و تل آویو حمایت می کرد، مبارک در پی شعله ور شدن آتش انقلاب 25 ژانویه 2011 میلادی در یازدهم فوریه همان سال، طومار سی سال حکومتش در هم پیچیده شد.

دادگاه محاکمه مبارک به اتهام کشتار تظاهرکنندگان در انقلاب 25 ژانویه، به صورت علنی برگزار شد و طی جلساتی که بارها به تعویق می افتاد، در حالی که بر روی برانکارد و در داخل قفس آهنین قرار داشت، صحنه های عبرت انگیزی را به وجود آورد.

اولین جلسه محاکمه دیکتاتور مخلوع مصر که به محاکمه قرن مشهور شد، در سوم آگوست 2011 میلادی در یک دادگاه غیرنظامی برگزار شد و سپس روز شنبه دوم ژوئن 2012 به حبس ابد محکوم شد.

حسنی مبارک سرانجام روز بیست و نهم نوامبر 2014 میلادی از تمام اتهامات وارده در دادگاه استیناف قاهره به ریاست محمود کامل الرشیدی تبرئه شد.

پس چه کسی مردم را کشت؟

پس از تبرئه قابل پیش بینی حسنی مبارک با توجه به وضع سیاسی موجود و حضور اولین رئیس جمهوری منتخب تاریخ مصر در زندان یعنی محمد مرسی و روی کار آمدن کسانی که طرفدارانش، آنها را کودتاچی همسو با مبارک توصیف می کنند، این سئوال نزد افکارعمومی به ویژه مردمی که با انقلاب 25 ژانویه 2011، طومار حکومت سی ساله وی را در هم پیچیدند، مطرح می شود که اگر مبارک و پسران و وزیر کشورش عامل کشتار مردم در جریان انقلاب نبوده اند، پس چه کسی تظاهرکنندگان را کشته است؟

مخالفان احکام صادر شده، تبرئه مبارک از اتهامات فساد و قتل انقلابیون را نشانه ای دال بر شکست انقلاب 25 ژانویه قلمداد می کنند.

حکم تبرئه مبارک با واکنش های مختلف روبرو شده است، به طوری که جنبش ها و احزاب مختلف، آن را محکوم کرده و خواستار برگزاری تظاهرات در اعتراض به صدور حکم تبرئه وی شدند که این تظاهرات در شهرهای مختلف برگزار شد و به ویژه خشم خانواده های قربانیان انقلاب 25 ژانویه را به دنبال داشته است.

علاوه بر تظاهرات قشرهای مختلف مردم مصر در اعتراض به صدور حکم تبرئه مبارک، دانشجویان دانشگاه های مختلف هم با برگزاری تظاهرات، صدور این حکم را محکوم کردند.

جبهه استقلال القضاء با انتقاد شدید از صدور حکم تبرئه مبارک و سیاسی خواندن آن با وجودی که دلایل کافی برای ضرورت اعدام مبارک و همدستانش در خصوص کشتار تظاهرکنندگان وجود داشت، هشدار داد که تبرئه مبارک، باب انتقامجویی مردمی را به سبب رعایت نشدن عدالت در صدور حکم وی باز خواهد کرد.

جنبش ششم آوریل هم، تبرئه برائت را به مثابه شکست انقلاب 25 ژانویه 2011 و پیروزی آنچه کودتا علیه انقلاب خواند، قلممداد کرده است. ائتلاف ملی برای حمایت از مشروعیت هم احکام صادره را دلیلی بر اینکه ضد انقلاب همچنان به مسیر خود برای نابودی انقلاب ژانویه ادامه می دهد، دانست.

اما در مقابل، طرفداران مبارک با تمجید از صدور حکم تبرئه مبارک، آن را حافظ تاریخ مردی که سرشار از موفقیت ها و دستاوردها به زعم آنهاست، قلمداد کرده اند.

سئوالاتی که مطرح می شود این است : آیا تبرئه مبارک، پیروزی مخالفان انقلاب 25 ژانویه 2011 میلادی است که به سرنگونی رژیم وی منجر شد؟ آیا این حکم انگیزه ای برای ازسرگیری تظاهرات و بازگشت روحیه انقلابی به مصر خواهد بود و سئوال آخر اینکه اگر دستگاه قضایی مصر، مبارک و سردمداران رژیمش را از کشتار مردم تظاهرات کننده تبرئه می کند، پس چه کسی آنها را کشت؟