گروه بین الملل مشرق- روز چهارشنبه 24 دیماه در ادامه مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشورهای موسوم به 1+5، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان اقدام به دیدار دو جانبه با جان کری وزیر خارجه آمریکا کرد. این دیدار در ادامه با اقدامی جالب همراه بود که به سرعت تصاویر آن در سراسر جهان مخابره شد. تصاویر منتشره وزیر خارجه ایران و آمریکا را در حال قدم زدن و صحبت کردن در سطح شهر ژنو نشان میداد. اما قدم زدن و صحبت کردن تنها چیزی نبود که در این تصاویر ثبت شده بود. با وجود تلاش دو مقام برای حفظ پروتوکل های دیپلماتیک در رفتار خود هنگام قدم زد، صمیمت دو وزیر خارجه در تصاویر بسیار مورد توجه قرار می گیرد. 

البته همانطور که برخی کارشناسان مانند علی خرم دیپلمات سابق وزارت خارجه معتقدند، در سال های اخیر روش های دیپلماتیک متحول شده است و در گذشته هیچ گاه دو وزیر امورخارجه جز از راه نامه های رسمی، ملاقات های رسمی و در موارد محدود احیاناًٌ تماس تلفنی هیچ گونه ارتباطی نداشتند. علی خرم برای ارائه شاهد مثال می آورد و می گوید: اوباما و کامرون در این چند روز پیش مقدار زیادی در فضای آزاد کاخ سفید با هم قدم می زنند.

با توجه به نکاتی که علی خرم در دفاع از این اقدام وزیرخارجه کشورمان بیان شد باید ببینم که برای مثال این اقدام در دیدار احتمالی اوباما و پوتین و یا کامرون و همتای او در آرژانتین هم متصور است و آیا آنها هم از این روشهای جدید در عرصه دیپلماسی با توجه به تنش میان کشورهایش استفاده خواهند کرد.

از طرف دیگر و بلافاصله بعد از گپ و گفت با جان کری، محمد جواد ظریف اقدام عجیب دیگری را مرتکب می شود. وی در اوج انتقادهای عمومی مسلمانان جهان نسبت به توهین به پیامبر اسلام توسط نشریه فرانسوی و حمایت دولتمردان این کشور از این اقدام، برای دیدار با مقامات فرانسوی به این کشور سفر می کند، سفری که بهتر بود به نشانه اعتراض لغو می شد و یا در بدترین حالت به تعویق می افتاد.

خبرنگار بین الملل مشرق برای تحلیل دلیل اقدامات بحث برانگیز اخیر وزیر خارجه کشورمان گفت و گویی را با "مهدی فضائلی" کارشناس مسائل بین الملل انجام داده است که مشروح این گفتگو به شرح زیر است.

بعد از سخنان مقام معظم رهبری و زمانی که قرار بر این شد تا جمهوری اسلامی ایران یک رویکرد جدید تحت عنوان نرمش قهرمانانه را در مذاکرات هسته ای با کشورهای 1+5 درپیش بگیرد، تیم مذاکره‌کننده ایران، آمریکا را در مذاکرات به عنوان یک عضو مؤثر با بیش‌ترین تأثیر گذاری در مجموعه 1+5 پذیرفت و به نوعی رفتار کردند که جایگاه ویژه‌ای را برای دولت آمریکا در این ماجرا تعریف کردند.

در رابطه با رفتار جدید تیم مذاکره کننده در همان ابتدا نقدهای جدی وجود صورت گرفت. بسیاری معتقد بودند که وقتی ما خودمان برای آمریکا در مجموعه 1+5 جایگاه ویژه‌ای قائل هستیم طبیعی است که خود همین نگاه منجر به زیادخواهی های بیش‌تر دولت مردان آمریکا در موضوع هسته‌ای خواهد شد. با وجود انتقادهای صورت گرفته به این روند، تیم مذاکره‌کننده به خاطر اینکه معتقد بود برای حل مساله هسته ای باید با آمریکایی ها به صورت مستقیم وارد مذاکره شود، این فرصت را پیدا کرد که گفتگو های دوجانبه ای را با دولت مردان آمریکا در موضوع هسته ای داشته باشد.

در خصوص تامل و مذاکره با آمریکا زیاده روی هایی صورت گرفت که البته تذکراتی هم به تیم مذاکره کننده داد شد. با این وجود تیم جدید مذاکره کننده این امکان را پیدا کرد تا مذاکرات را به سمتی ببرد تا همانطور که اعتقاد داشت بتواند برای حل موانع حل مساله هسته ای با مقامات آمریکایی به صورت مستقیم مذاکره کند.


دست تیم مذاکره‌کننده به شکل بی‌سابقه‌ای باز گذاشته شد. اما آن‌چه اخیرا طی مذاکرات هسته ای در ژنو اتفاق افتاد این بود که مذاکرات از حالت رسمی خود خارج شد و شکل صمیمانه و به اصطلاح خصوصی پیدا کرد به طوری که آقای ظریف و جان کری در خیابان های ژنو با هم قدم زدند تا عکاسان و تصویر برداران بتوانند به راحتی این دیدار را به تصویر بکشند. در مذاکرات و در برخورد با مقامات آمریکایی افراط صورت گرفته است و پیامد های این کار به لحاظ تأثیر بر افکار عمومی هم در داخل کشور و هم در سطح افکار عمومی علاقه‌مندان به جمهوری اسلامی ایران در سراسر جهان بسیار مهم است. این تأثیر گذاری نادیده گرفته شده است و این زیاده روی می‌تواند مورد بهره‌برداری‌های سوء قرار بگیرد. این اقدامات را می توان بی‌توجهی و غفلت پیامد ها و تاثیراتی که در افکار عمومی دارد قلمداد کنیم و یا ناشی از یک نگاه متفاوت که احیانا آقای ظریف و تیم وزارت خارجه قائل هستند بدانیم.

برخورد وزیر خارجه کشورمان با وزیر خارجه آمریکا به گونه‌ای صمیمی و خارج از پروتکل و تشریفات رسمی متداول انجام می‌شود و حکایت از یک قرابت، نزدیکی و صمیت بیش از حدی می‌کند که آمریکا سال‌هاست به دنبال آن هستند. آمریکایی ها می خواهند نشان بدهند که ما با ایرانی ها صمیمی هستیم و آن را در راستای سیاست های خود در قبال افکار عمومی کشورهای مختلف خرج کنند که ما در این خصوص بهره‌ای نمی‌بریم. خوش و بش ظریف با کری تا حالا مشکلی را حل نکرده است.


از انتشار تصویر این قدم زدن‌ها و خوش و بش کردن ها نه تنها نفعی به ملت ایران نمی رسد بلکه همه اش زیان است. خیلی خوب است که تیم مذاکره کننده بتوانند گزارشی بدهند به افکار عمومی که از زمانی که این صمیمت ها و نشست های دوجانبه زیاد شد چه‌قدر در مواضع آمریکایی‌ها تغییر ایجاد شد. تا جایی که ما اطلاع داریم مواضع آمریکایی ها سخت‌تر و جدی‌تر شده است و روی مواضع خود ایستاده‌اند و اصلاً کوچک‌ترین انعطافی را در تحریم‌ها نشان نمی‌دهند و کماکان اهدافی را که از ابتدا تایین کرده‌ بودند را دنبال می‌کنند.

ما مرتب داریم هزینه می کنیم، مدام از اعتباری که نظام جمهوری اسلامی ایران به دست آورده است خرج می کنیم بدون این‌که کوچک‌ترین بهره‌برداری داشته باشیم. این رفتار صمیمانه میان تیم مذاکره کننده ایران و آمریکا بعد از روی کار آمدن دولت جدید آغاز شده و ادامه پیدا کرده است و هر روز یک جلوه جدیدی از این موضوع رائه می‌شود.


البته ماجرا در قدم زدن با جان کری در خیابان های ژنو تمام نمی شود و بلافاصله اشتباه بزرگ دیگری توسط وزیر خارجه کشورمان در سفر به فرانسه رخ میدهد. در شرایطی که فرانسه به یکی از بالا ترین مقدسات جهان اسلام توهین کرده است و دولت مردان این کشور همگی از چنین مسئله‌ای با صراحت یا به شکل غیر مستقیم دفاع کرده اند آقای ظریف به این کشور سفر میکند. افکار عمومی دنیای اسلام نسبت به فرانسه واکنش نشان داده است و نسبت توهین به مقدسات اسلام جریحه دار است. در چنین شرایطی وزیر امور خارجه ام القرای جهان اسلام به فرانسه سفر کرده و با مقامات این کشور ملاقات می‌کند. ظریف به خاطر توهین به پیامبر سفرش به فرانسه را لغو نکرد.