گروه بین‌الملل مشرق - این روزها اوضاع سیاست در آنکارا سر در گم کننده است. اکنون اکثریت قاطع مردم معتقدند رئیس جمهور رجب طیب اردوغان به خاطر جاه طلبی و قدرت طلبی خود ترکیه را درگیر آتش جنگ کرده است. به شیوه ای مشابه، اکثریت مردم افزایش تهدید و ترور را با  شکست حزب عدالت و توسعه (AKP) در انتخابات اخیر مرتبط می دانند.

سؤال اساسی این است: اگر اردوغان چنان که انتظار داشت 400 کرسی پارلمان را به دست آورده بود، و اگر آن نوع رئیس جمهوری می شد که آرزویش را داشت، آیا در این صورت نیز ترور این گونه سر بر می افراشت؟ چرا همان حکومت AKP و همان اردوغانی که تا مدتی قبل برای کمک گرفتن از عبدالله اوجالان بنیان گذار حزب کارگران کردستان (PKK) دسته دسته به دیدار وی می فرستاد، اکنون تلاش می کنند رهبر PKK را در جزیرۀ امرالی از همگان پنهان کنند؟ چرا مانند گذشته هیأت هایشان را به دیدار اوجالان نمی فرستند تا به او بگویند «درگیری ها را متوقف کن»؟ حکومتی که در سال 2002 قول ترکیه ای بدون ترور را داده بود و نسبت به حقوق کردهای این سرزمین تاکید داشت، این همان حکومت است.

برای دانستن اساس حملات علیه کردها، کافی است به تاریخ پرآشوب این کشور با کردها نگاهی بیندازیم. تاریخ درگیری مسلحانه بین دولت ترکیه و نیروهای پ‌ک‌ک به سال های دور برمی گردد، اما در سال ۲۰۱۳ میلادی طرفین با برقراری آتش بس موافقت کردند. اما این آتش بس تحت تاثیر جنگ داخلی در سوریه قرار گرفت.

 

اقدامات اخیر دولت ترکیه در وارد شدن به فاز نظامی برای مقابله با پ.ک.ک و سرکوب و دستگیری های گسترده فعالان سیاسی کُرد و چپ ها می بایست به صورت پروژه سیاسی مشخصی برای مقابله با بحران هژمونی حزب حاکم عدالت و توسعه دیده شود و نه اقدام واکنشی و مقطعی صرف. در این صورت است که می توان فهمی دقیق تر از تبعات تحولات اخیر داشت.

اردوغان و حزب متبوعش پیش از این برای تثبیت استیلای همه جانبه خود، ابتدا در نبردی درون طبقه ای ارتش قدرتمند ترکیه و نیروهای سیاسی و اجتماعی حامی آن را به انزوا کشاند. سپس در منازعه ای درون جنبش اسلامیستی، جناح هوادار فتح الله گولن، اسلام گرای پرطرفدار تُرک، را در دولت و جامعه به حاشیه راند.

تحولات اخیر نیز نقطه اوج مقابله با اتحاد فرودستان ترکیه، به رهبری جنبش ملی کُردها است که از دهه گذشته و با اتخاذ پروژه "کنفدرالیسم دموکراتیک" در بخش هایی از جامعه ترکیه هژمونیک شده و در انتخابات سراسری اخیر در قالب حزب دموکراتیک خلق ها (ه.د.پ) استیلای حزب حاکم را به چالشی جدی کشید.

 

با این اوصاف، حزب عدالت و توسعه از تمامی ابزارهای سیاسی، امنیتی و نظامی بهره خواهد جست تا با تمسک به ناسیونالیسم تند و محبوب کمالیستی، اثرگذاری ه.د.پ و کنفدرالیسم دموکراتیک را به حداقل رسانده و هژمونی خود را دوباره بازیابد. بسته به شدت و دامنه اجرای این پروژه، سرنوشت نیروهای سیاسی کُرد ترکیه بین سرکوب عناصر موثر تشکیلاتی و از دست دادن حضور موثر پارلمانی تا انحلال ه.د.پ و جنگ داخلی متغیر خواهد بود.
 
حکومت ترکیه در 100 منطقه از 14 استان کردنشین ترکیه اعلام وضعیت اضطراری کرده است. وضعیت اضطراری به وضعیت ویژه امنیتی در مناطق کردنشین ترکیه اطلاق می شود. این وضعیت که از سال 1987 در 4 استان و 11 منطقه کردنشین ترکیه آغاز شده است همواره یکی از سیاست های حکومت ترکیه در قبال کردهای این کشور به خصوص در دهه 90 میلادی بوده است تا از این طریق و با افزایش کنترل های نظامی در این مناطق مانع به وجود آمدن عملیات، تظاهرات و شورش های ضد حکومتی شود.

بعد از آغاز درگیری های ارتش ترکیه با نظامیان پ.ک.ک در داخل و خارج مرزهای ترکیه و با افزایش عملیات نظامی پ.ک.ک در داخل ترکیه حکومت این کشور بعد از سال ها بار دیگر در برخی مناطق کردنشین ترکیه وضعیت اضطراری اعلام کرده است.

هم اکنون 100 منطقه از 14 استان کردنشین ترکیه در وضعیت تدابیر شدید امنیتی قرار دارند که حضور نیروهای امنیتی در آن مناطق بسیار پررنگ تر از سابق به نظر می رسد که از مهم ترین این مناطق می توان به دیاربکر، آگری، ماردین، سرت، حکاری، غازی عنتاب، اورفا، درسیم، شرناخ، وان، ارزروم، آرداهان، قارص و موش اشاره کرد. در این 14 استان برخی مناطق، محله ها، روستاها منطقه نظامی عنوان شده است که در آن جا محدودیت های مختلفی اعم از رفت و آمد در برخی ساعات شبانه روزی در حال اعمال است.

مایکل روبین، از مقامات سابق وزارت دفاع آمریکا و پژوهشگر موسسه امریکن اینترپرایز درباره اهداف رئیس جمهور ترکیه از حمله به پ.ک.ک و تنش ایجاد شده در ترکیه گفته است: «اردوغان هم اکنون فقط یک هدف را دنبال می کند و آن برگزاری انتخاباتی جدید است که کردها نتوانند در آن بار دیگر حد نصاب 10 درصدی ورود به پارلمان ترکیه را به دست آورند.» وی با  اشاره به این که اردوغان سعی دارد کردها را دشمن نشان دهد معتقد است اردوغان با وارد شدن به جنگ در سوریه و درگیر شدن با کُردها به اهداف خود می رسد. اردوغان سال ها وقتی می دید می تواند رای کردها را در حمایت از خود و یا پروژه هایش به دست آورد به آن ها قول هایی می داد اما با راه یافتن حزب دموکراتیک خلق ها به پارلمان ترکیه، اردوغان نه تنها به کُردها پشت کرد بلکه فکر می کند با حمله به کردها و به راه انداختن بحران می تواند به هداف انتخاباتی خود برسد.

افرایم انبار، پژوهشگر مرکز بگین- سادات در دانشگاه بارلان نیز معتقد است برگزاری انتخابات زودهنگام با برانگیختن احساسات میهن پرستانه می تواند به کمک حزب عدالت و توسعه آمده و بار دیگر می تواند اکثریت آراء را به دست آورد. هدف از حمله کنونی دولت ترکیه به کردها کاستن از حمایت از حزب دموکراتیک خلق هاست که در انتخابات گذشته هم کردها و هم ترک ها به آن رای دادند.
به دنبال این اتفاقات جمیل بایک، رئیس مشترک کنگره جوامع کرد (KCK) در اظهاراتی عنوان کرد که نظامیان پ.ک.ک در گذشته خاک ترکیه را ترک کرده اند ولی این اقدام در روند مذاکرات صلح موثر نبوده است. دیگر آن روزها سپری شده است و نه کسی می تواند ما را وادار به ترک اقلیم کردستان عراق بکند و نه می توانند ما را مجبور به خلع سلاح کنند. اگر دولت ترکیه، سیاستمداران کرد پ.ک.ک که با دستور رجب طیب اردوغان و حزب عدالت و توسعه دستگیر شده اند را آزاد کند و عملیات کشتار کردها، عملیات جنگنده های ارتش ترکیه را خاتمه دهد و به آتش بس تحکیم شده پایبند باشد و نظارت کمیته نظارت بر آتش بس را قبول کند و همچنین روند مذاکرات صلح برای حل و فصل مسئله کردها را آغاز کرده و به صورت رسمی این آغاز را اعلام کند و شرایط عبدالله اوجالان رهبر دربند پ.ک.ک را بهبود ببخشید و در شرایط برابر مذاکرات را آغاز کرده و عبدالله اوجالان را به عنوان مذاکره کننده ارشد کردها مدنظر قرار دهد و هیئت ناظر در روند مذاکرات صلح را قبول کند در این صورت ما نیز بالافاصله اعلام آتش بس کرده و دستور عقب نشینی به نیروهای خود را صادر خواهیم کرد.

در حال حاضر سیاست هایی که دولت ترکیه مبنی بر تخلیه کامل روستاهای کردنشین، به آتش کشاندن جنگل ها و مراتع و اتخاذ تدابیر شدید امنیتی در محل های سکونت شهروندان دنبال می کند از سیاست های دهه 90 میلادی نیز وخیم تر شده است. در چنین شرایطی احزاب ترکیه در قبال بی توجهی های حزب عدالت و توسعه واکنش شدید نشان داده اند.

ادریس بالوکن، رئیس فراکسیون حزب دموکراتیک خلق ها در اظهاراتی با اشاره به افزایش عملیات نیروهای امنیتی ترکیه در مناطق کردنشین ترکیه عنوان کرد که در حال حاضر سیاست های دولت ترکیه از سیاست های دهه 90 میلادی نیز وخیم تر شده است.
وی در ادامه اظهارات خود تصریح کرد: واقعیت ها در خصوص روند مذاکرات صلح این گونه است: 4 ماه و نیم است که عبدالله اوجالان رهبر دربند پ.ک.ک در انزوای کامل به سر می برد. نه خانواده ایشان و نه هئیت امرالی هیچ دیداری با ایشان نداشتند. خبرگزاری های حکومتی در خصوص این که حکومت ترکیه با عبدالله اوجالان دیدار می کند اخباری منتشر کرده است، ما به هیچ کدام از این اخبار اعتماد نداریم. تا زمانی که هیئت امرالی با اوجالان دیدار نکند هیچ اظهار نظر دولتی و حکومتی را نخواهیم پذیرفت. برای ما مسئله؛ سفر کردن و یا نکردن به جزیره امرالی نیست. چیزی که برای ما اهمیت دارد حل و فصل مسئله کردها از راه های دموکراتیک است. (1)

در واقع طرف صاحب اختیار در روند مذاکرات صلح حکومت و شخص نخست وزیر است ولی داوود اوغلو تاکنون در خصوص این که روند مذاکرات صلح در چه وضعیتی قرار گرفته است اظهارا نظری نکرده و همواره رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بوده که در خصوص روند مذاکرات صلح اظهار نظر داشته است. در حال حاضر سیاست های حزب عدالت و توسعه و حکومت ترکیه را اردوغان طراحی می کند و این مسئله ضربه بزرگی برای روند مذاکرات صلح است.
دولت باغچلی، رئیس حزب حرکت ملی ترکیه نیز در اظهاراتی عنوان کرده است که مصیبت ترکیه را فرا گرفته است. روند مذاکرات صلح ترکیه را وارد یک ماجرای خونین کرده است. حزب کارگران کردستان (PKK) در طول روند مذاکرات صلح مسلح شده و به ماشین کشتار و خشونت تبدیل شده است. ترور بی رحمانه ترکیه را فرا گرفته است. ملت ترکیه در حال دادن تاوان سنگینی است. در یک ماه گذشته نزدیک به 57 پلیس و سرباز ترکیه در اثر عملیات نظامی پ.ک.ک کشته شده اند. مسئول تمام این کشتارها حزب عدالت و توسعه است.

وی در ادامه اظهارات خود تاکید کرد که دولت کنترل مناطق شرق و جنوب شرق ترکیه را از دست داده است. خون 57 فرزند این وطن را توافق های "اسلو تا امرالی" ریخته است. روند مذاکرات صلح ترکیه را به آغوش ترور کشانده است. باغچلی تصریح کرد که توافق اوجالان – اردوغان در ترکیه باعث جنگ و خون ریزی در کشور شده است و برابری و موجودیت ترکیه به خطر افتاده است.


همچنین کمال قلیچدار اوغلو، رئیس حزب جمهوری خواه خلق ترکیه در اظهاراتی با انتقاد شدید از حکومت ترکیه عنوان کرده است که دولت ترکیه در حال نمایش سیاست با استفاده از جنازه های جوانان این مملکت است. سیاستمدارانی در داخل حکومت ترکیه وجود دارند که از خون ریزی شهدا  استفاده های سیاسی می کنند. رئیس جمهور به مادر گریانی که فرزند خود را از دست داده می گوید: «خوش به حال شما که فرزندتان شهید شده است» اگر این گونه است ایشان چرا فرزندان خود را به سربازی نفرستاده است؟

وی در ادامه اظهارات خود تاکید کرد که در 7 ژوئن 2015 انتخابات صورت گرفت و تصویر ترسیم شده در 8 ژوئن یک دموکراسی کامل در ترکیه بود. ولی حزب عدالت و توسعه با ایجاد هرج و مرج در تلاش برای حفظ حاکمیت خود در ترکیه است. مسئول خون ریزی های موجود رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور کاخ نشین ترکیه است.

قلیچدار اوغلو در ادامه تصریح کرد که در شرایط موجود در ترکیه سخن گفتن از حقوق، محلی از اعراب ندارد. دموکراسی تعطیل شده است. قانون اساسی کاربرد خود را از دست داده است. با یک کودتا روبه رو هستیم. تعاملات سیاسی از کار افتاده است.
هالوک کوچ معاون حزب جمهوری خواه خلق ترکیه و سخنگوی این حزب نیز در اظهاراتی با انتقاد شدید از رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه عنوان کرد: مسئول تمام اقدامات تروریستی و خون ریزی های موجود در کشور اردوغان است. کشور در آتش درگیری ها و خون ریزی ها گرفتار شده است این در حالی است که رئیس جمهور کشور به نوعی اظهار نظر می کند که نشان دهنده بی مسئولیتی در قبال افزایش اقدامات تروریستی در کشور است. در برخی مناطق کردنشین ترکیه امنیت عمومی به صفر رسیده است. ترور در تمام کشور پخش شده است. وضعیت اقتصادی روز به روز به وخامت کشیده می شود. ترکیه گرفتار سناریوهای سیاه سیاسی شده است. در وسط این همه بحران شما به سخنان اردوغان دقت کنید که از چه چیزی حرف می زند؟!
وی در ادامه اظهارات خود عنوان کرد: کسانی که 13 سال این کشور را اداره کرده اند و میز مذاکره با پ.ک.ک تشکیل داده و برای تامین منافع شخصی خود برابری و برادری این ملت را به خطر انداخته اند امروزه مسئول تمام خون ریزی هایی هستند که شاهد آن هستیم. آرزوها و تخیلات یک شخص به همراه ترس ها و منافع آن تمام منافع و آینده یک کشور را به خطر انداخته است. کاخ ریاست جمهوری ترکیه برای برگزاری انتخابات زودهنگام در این کشور هر راهی را امتحان کرده و کشور را به هرج و مرج کشاند. در واقع تمام اقداماتی که اکنون شاهد آن هستیم برای جلوگیری از تشکیل حکومت توسط احزاب اپوزیسیون طراحی شده است. سخنگوی حزب جمهوری خواه خلق افزود: اردوغان باید از سیاست یک بام و دو هوای خود دست بردارد. دردهای امروزه ترکیه با درد رئیس جمهور این کشور همخوانی ندارد. (2)

از 20 جولای 2015 به بعد 57 پلیس، سرباز و نیروی امنیتی ترکیه کشته شده اند و تعداد بسیار زیادی نیز زخمی هستند. مسئول این وضعیت حکومتی است که در سال 2002 قول ترکیه ای بدون ترور را داده و 13 سال یک جانبه حکومت کرده است. روند مذاکرات صلح بر منافع شخصی یک عده سیاستمدار تاسیس شده است. حزب عدالت و توسعه برای حفظ جایگاه خود ترکیه را در داخل آتش درگیری ها گرفتار کرده است.

حزب حاکم در شرایط تنش‌آمیز کنونی می ‌کوشد اهریمن ‌سازی از نیروها و احزاب کردی را به اوج برساند، آن ها را در بسیج نیروهای خود و جلب حمایت سایر نیروهای مخالف ناتوان کند و عملا در انتخابات زودرس جدیدی که برگزار خواهد شد مانع ورود دوباره‌ شان به پارلمان شود. محاسبه حزب حاکم این است که در چنین شرایطی شاید دو سوم کرسی ‌ها واقعا از آن این حزب شود و تغییر قانون اساسی امکان تحقق یابد.

منابع:
(1) www.rojname.com/index.kurd?nuce=2124435
(2) http://www.kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=90030


قسمت اول گزارش از "رویا تا واقعیت" را می توانید از اینجا ببینید