به گزارش مشرق، انجمن ناشران کتاب دانشگاهی به عنوان متولی ششمین دوره نمایشگاه کتب دانشگاهی قصد دارد تا بن‌برگ حمایت از خرید کتاب را میان علاقمندان توزیع نماید و برای این موضوع سامانهای را تدارک دیده که متقاضیان می‌توانند با مراجعه به آن برای ثبت‌نام و دریافت آن اقدام نمایند.
شرایط حال حاضر و رکود حاکم بر بازار اقتصاد که بالطبع بازار نشر هم از آن مستثنی نیست، به گونهای است که هرگونه کمک و حمایتی از خریدار موجب جلب توجه عمومی می‌شود و با استقبال مواجه می شود، اما سؤال اینجاست که آیا واقعاً این شرایط مجوز اقدامات ناصحیح و بدون ضوابط و چارچوب مشخص قانونی نیز هست؟ آیا کسی می‌تواند با تمسک به این بستر و سوءاستفاده از اصطلاح سیاستهای حمایتی، موجب گمراه کردن مردم شود؟ و یا از جانب دیگر چرا باید اعمال سیاستهای حمایتی که چارچوب قانونی قوام‌یافته ندارند، بسترساز سوءاستفادههای احتمالی شود؟ نقش دستگاههای نظارتی در این میان چیست؟
با توجه به این دغدغه‌ها، مسائل مربوط به بن‌برگ نمایشگاه دانشگاهی را مورد ملاحظه دقیق قرار دادیم و در خلال این بررسی موضوع با ابهامات زیادی مواجه شدیم و جا دارد از ناحیه مسؤولین ذی‌ربط نیز با دقت بیشتری دنبال شود و در صورت لزوم اقدامات متناسب با آن انجام شود.
آنچه در اخبار منعکس شده و در سایت انجمن دانشگاهی نیز موجود است به نقل از شهروز گهواره بیان می‌کند: «مبالغ بن‌برگ 300،200،150،100،50 و... در نظر گرفته شده است و علاوه بر یارانه در نظر گرفته شده، 180 ناشر حاضر در این دوره از نمایشگاه نیز تخفیف 10 تا 30 درصدی را برای بازدیدکنندگان در نظر گرفته‌اند.»
خبر مذکور به انضمام قوانین و مقررات بخش بن‌برگ در وهله اول این‌گونه به ذهن مخاطب القاء می‌کند که علاوه بر 20٪ یارانه بنبرگهای بالای 100 هزار تومان، بین 10 تا 30 درصد تخفیف هم به مشتریان داده خواهد شد که در چنین وضعی دارنده بن‌برگ قادر خواهد بود کتاب‌ها را با تخفیف 30 تا 50 درصد خریداری نماید. اما این اخبار و شیوه اجرایی آن، سؤالاتی را به ذهن متبادر مینماید:
اما بر اساس نرم‌افزار ثبت‌نام بن‌برگ، ظاهراً هیچ سقفی برای خرید بن‌برگ وجود ندارد و چه اشخاص حقیقی و چه اشخاص حقوقی، هر مقدار که بخواهند می‌توانند بن‌برگ حتی تا سقف ده میلیون تومان تهیه نمایند که در این صورت سؤال است که منبع این یارانه عظیم از کجا تأمین شده است؟ در حالی که به گفته انجمن دانشگاهی وزارت ارشاد نیز کمکی در این زمینه نکرده است.
گذشته از میزان خرید، حسب ظاهر، هیچ قوانین کنترلی برای هزینه کرد بن برگهای مذکور نیز وجود ندارد و بدون این که نظارتی به خرید و تحویل کتاب وجود داشته باشد، هر کس می‌تواند هر مقدار بن را در نمایشگاه با همکاری یک غرفهدار نقد نماید و به راحتی 20 درصد سود نماید، که اگر چنین باشد باید پرسید که مبلغ تأمین شده به عنوان یارانه چرا باید چنین منفد بزرگی برای سوءاستفاده داشته باشد؟ و چرا چارچوبی برای نظارت بر اینکه یارانه یاد شده واقعاً در امر خرید کتاب مصروف می‌شود وجود ندارد و یا اطلاع‌رسانی نشده است؟
علاوه بر مشکلات فنی این نحوه تزریق یارانه، مسأله اساسی‌تر که همواره مورد بحث بوده، این است که اعمال چنین تخفیف‌هایی عموماً به رقابت میان ناشر و فروشنده و توزیع‌کننده کتاب بدل می‌شود و در واقع مشتری کتاب خواهد توانست که با تخفیف بیشتری از آنچه در اختیار موزع یا فروشنده قرار می‌گیرد، کتاب را تهیه نماید، حال آن‌که بخش عمده‌ای از ناشرین که به سیستم توزیع در کشور معترض هستند، خود آسیب جدی را با این روش به فروشنده و موزع وارد مینمایند و حتی شاید خرید از نمایشگاه با این شیوه تزریق یارانه بیشتر از دانشجویان برای موزعین کتاب سودآور باشد، چرا که می‌توانند در قالب خریداران فردی و با استفاده از برخی دانشجویان، اقدام به تهیه کتاب با تخفیف بیشتر از حالت عادی نمایند، که این نکته نیز در جای خود محل تأمل است.
از طرف دیگر دقت در بخش قوانین و مقررات بن‌برگ مندرج در سایت نمایشگاه، بیان داشته: «لازم به ذکر است علاوه بر این میزان درصد تخفیف، در زمان خرید کتاب نیز درصدی توسط ناشر ارائه خواهد شد.» که گویای آنست که ظاهراً به‌طور کلی ماجرا عبارت از این است که یارانه خاصی در کار نیست و به نوعی با این روش قصد آن وجود دارد که به ترغیب مشتری از طریق تمسک به عبارت یارانه حمایتی، پول وی در قالب این بنبرگها بلوکه شود و مجبور به خرید از نمایشگاه شود و در واقع تخفیف روی این بن‌برگ از کل مبلغ تخفیف کسر می‌شود و نه اینکه به تخفیف اعمال شده از سوی ناشر، اضافه شود، در حالی که خبر اعلام شده بیان دیگری دارد و حکایت از این دارد که این یارانه علاوه بر تخفیفهای 10 تا 30 درصدی اعمال شده توسط ناشرین است و اگر چنین باشد، مصداق بارز فریب دادن مخاطبین نمایشگاه خواهد بود.
اما چهار سؤال کلیدی وجود دارد:
1-منبع این یارانه گسترده چگونه و با حمایت چه نهادی تأمین شده است؟
1-سامانه اختصاص یارانه چرا هیچ سقفی ندارد و به صورت بی‌پایان به هرکسی می‌تواند تعلق گیرد؟
3-ابزارهای کنترل و نظارت بر نحوه هزینه‌کرد این بنبرگها چیست که مطمئناً به کتاب تعلق گیرد و تبدیل به برگه‌های بازی با پول نشود؟
4-آیا اساساً این روش در تعارض با فعالیت شبکه توزیع و کتابفروشان نیست؟
و یا در فرض دیگر اینکه اساساً یارانه‌ای وجود ندارد و این تنها به نوعی از رزرو کردن و بلوکه کردن پول مخاطب است که مجبور شود تا از نمایشگاه خرید کند، چون در فرم ثبت‌نام به صراحت تأکید شده: «پس از خرید به هیچ عنوان کنسل نمی‌شود» و این بنبرگها قابل بازگشت نیست، که در این فرض هم با توجه به متن خبرهای اعلام شده نمایشگاه با توسل به عبارت "یارانه" مشتری را ترغیب به خرید این بنبرگها کند در حالی که یارانه خاصی وجود ندارد.
زینعلی سخنگوی نمایشگاه با توضیحاتی در مورد این عدم نظارت می گوید: این یارانه دولتی نیست و شرکت کننده پرداخت می‌کند که ناشران هستند.
وی افزود: سقفی برای میزان بن برگ درنظر گرفته نشده است و خریدار تا هر سقف تمایل داشته باشد می‌تواند اقدام کند. خریدار با پرینتی که کدملی داشته باشد می تواند بن برگ دریافت نماید. اما ناشران تا سقف 20 درصد تخفیف ارائه می‌کنند و 20 درصد هم یارانه تعلق می‌گیرد.
باز هم گویا آمار و ارقام ارائه شده با هم همخوانی ندارد چراکه رئیس هیأت مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی درباره دیگر تسهیلات خرید کتاب از ششمین نمایشگاه تخصصی کتاب دانشگاهی گفته بود: علاوه بر یارانه درنظر گرفته شده، 180 ناشر حاضر در این دوره از نمایشگاه نیز تخفیف 10 تا 30 درصدی را برای بازدیدکنندگان درنظر گرفته‌اند.
