بعد از تأکید رهبر معظم انقلاب بر ترجمه آثار دفاع مقدس به زبانهای مختلف به ویژه زبان عربی و انگلیسی، و توزیع این آثار در کشورهای مقصد، موج جدیدی از ترجمه کتابهای دفاع مقدس به راه افتاد. در این زمینه علاوه بر سازمانها و نهادهای مرتبط، گروههای خودجوش فرهنگی نیز وارد میدان شدند تا بتوانند به این توصیه رهبر معظم انقلاب جامه عمل بپوشانند.
کتابهای متعددی در این رابطه ترجمه و منتشر شدهاند که بخشی از آنها به دلیل ضعفهایی که در برگردان وجود داشت، مورد انتقاد کارشناسان امر قرار گرفت. از سوی دیگر، ترجمه صحیح از این دسته از آثار و بعد از آن استقبال مخاطبان در کشورهای مقصد، نشان داد که کتابهای این حوزه ظرفیت جلب مخاطب در کشورهای همسایه را دارد. تعدادی از این کتابها بازچاپ هم شدند که از این موارد میتوان به کتاب زندگینامه شهید همت و سردار جاویدالاثر احمد متوسلیان با نامهای «ماه همراه بچههاست» و «در هالهای از غبار» اشاره کرد.
گلعلی بابایی به دیدار اخیر جمعی از فرماندهان با رهبر معظم انقلاب اشاره میکند. در این جلسه تعدادی از کتابهای نوشته شده با موضوع دفاع مقدس به همراه ترجمهشان بر میزی به نمایش گذاشته شده بود. رهبر معظم انقلاب در این دیدار به برخی از کتابها اشاره کردند و نکاتی را درباره شیوه نگارش کتابهای دفاع مقدس بیان فرمودند.
بابایی در این گفتوگو به شرح جزییات بیشتری از این دیدار میپردازد:
آقای بابایی درباره این جلسه کمی بیشتر توضیح بفرمایید.
دوشنبه، 13 مهر، با حضرت آقا قرار ملاقات داشتیم. سردار همدانی یکشنبه برای سوریه پرواز داشت. وقتی از دیدار با رهبری باخبر شد، سفرش را به تأخیر انداخت. من نشنیدم اما دوستان گفتند که حاج حسین میگفت: «بروم برای آخرین بار حضرت آقا را ببینم». روز دوشنبه با لباس نظامی آمد. ردیف جلو، من، سردار کاظمینی، سردار همدانی و سردار محقق نشسته بودیم. حضرت آقا با لبخند و گرمی از ایشان و دیگران احوالپرسی کردند. جلسه که تمام شد، حضرت آقا به بازدید از آثار نشر 27 که در پستویی از بیت روی میزی چیده شده بود، پرداختند.
در این جلسه چه کتابهایی به نمایش گذاشته شده بود؟
در این جلسه کتابهای مختلفی از دفاع مقدس مانند «مهتاب خین» خاطرات سردار شهید همدانی، «گردان نهم» گزارشی از فعالیتهای گردان حبیب ابن مظاهر از سال 60 تا فروردین 62 در 12 فصل، «حبیب تولدی دیگر» کارنامه عملیاتی گردان حبیب بن مظاهر از بهار 1362 تا بهار 1365، زندگینامه شهید همت با نام «ماه همراه بچههاست»، زندگینامه سردار جاویدالاثر احمد متوسلیان با نام «در هالهای از غبار»، «ضربت متقابل» و... به نمایش گذاشته شده بود. البته زندگینامه شهید همت و احمد متوسلیان با ترجمه عربیشان گذاشته شده بودند.
رهبر انقلاب فرمودند که از «ضربت متقابل» میتوان 20 رمان نوشت
رهبر معظم انقلاب در این دیدار با دیدن آثار چه نکاتی درباره کتابهای دفاع مقدس فرمودند؟
بخشی از صحبتهای ایشان به تأثیر رمان در انتقال اندیشهها و فرهنگ دفاع مقدس اختصاص داشت. معظمله در این دیدار فرمودند که این کتابها، کتابهای خوبیست و من هم با علاقه آنها را مطالعه میکنم. از برخی از این کتابها میتوان رمان نوشت. سپس ایشان به کتاب «ضربت متقابل» اشاره کردند و گفتند که از این کتاب میتوان 20 رمان نوشت.
تأکید معظمله بر نگارش رمان در حوزه دفاع مقدس
بخش دیگر صحبتهای ایشان در آن روز، به استفاده دیگر کشورها از قالب رمان برای انتقال اندیشههایشان اختصاص داشت. ایشان اشاره داشتند که کمونیستها از این راه برای نشان دادن و برجستهتر کردن نقششان در جنگ فرانسه استفاده کردهاند. مقام معظم رهبری در ادامه سخنانشان به کتاب «برمیگردیم گل نسرین بچینیم» اشاره فرمودند و گفتند که در این کتاب چنان نقش کمونیستها را برجسته کردند که هرکس این کتاب را مطالعه میکند، فکر میکند که تمام مدافعان فرانسوی، کمونیستها بودند.
ایشان آن روز تأکید بسیاری بر نگارش رمان داشتند و بعد به یکی از کتابهایی که درباره شهید باکری نوشته شده اشاره کردند و فرمودند که شبیه رمان نوشته شده است.
نظر رهبر انقلاب درباره شخصیت اصلی کتاب «سلام بر ابراهیم»
بخش دیگر صحبتهای ایشان و تأکیداتشان بر «شخصیت» بود. ایشان تأکید داشتند که شهدایی که برای نگارش زندگیشان انتخاب میشوند، شهدایی باشند که شخصیت آنها به قول معروف کاریزما داشته باشد. ایشان در ادامه مثال زدند و فرمودند که اخیراً کتابی درباره شهید ابراهیم هادی خواندهاند، با وجود اینکه مطالعه آن را به اتمام رساندهاند، اما هنوز کتاب را کنار نگذاشتهاند. ایشان با طرح این مثال، بیشتر بر دقت در انتخاب شخصیتهای این کتابها تأکید داشتند که هم بتوان درباره آنها زندگینامه نوشت و هم داستان و رمان.
میدانید کدام کتاب مد نظرشان بود؟
کتاب «سلام بر ابراهیم» است. درباره این شهید، همین یک عنوان کتاب نوشته شده است. ایشان بیشتر بر شخصیت تأکید داشتند و منظورشان این بود که شخصیت این دسته از افراد بهگونهایست که میتوان از دل زندگینامههای آنها، رمان و داستان خلق شود. ایشان تأکید داشتند که در انتخاب شخصیتها هم باید این دقت وجود داشته باشد.
چند وقتی هست که کتابهای دفاع مقدس به زبانهای مختلف ترجمه و در کشورهای مقصد توزیع میشود. در این جلسه هم ترجمه تعدادی از کتابها وجود داشت. نظر ایشان درباره این مبحث چه بود؟ آیا بر نکته خاصی تأکید کردند؟
بیشتر در حوزه ترجمه بر این تأکید داشتند که ترجمه توسط افراد بومی همان مناطق انجام شود و به این صورت نباشد که ترجمه توسط ایرانیها انجام شود و بعد در کشوری دیگر توزیع شود. ایشان فرمودند که در این صورت شاید ترجمه آن تأثیرگذاری لازم را نداشته باشد. ایشان تأکید داشتند که این ظرافتها مورد توجه قرار بگیرد.