به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، «خرده روایت های یک فرمانده از جنگ» مجموعه داستانی است که خانم آذر خزاعی سرچشمه آنرا به نگارش در آورده است. مجموعه ای که به خاطر نکات مثبت و قابل ملاحظه ای که داشته می خواهم آنرا به نقد بنشینم.

«خرده روایت های یک فرمانده از جنگ» علی رغم بسیاری از کتبی که درباره موضوع جنگ یا دفاع مقدس نوشته می شوند دارای نثری سلیس، روان و البته دارای کشش مطلوبی است. 32 خرده داستانکی که تم اولیه همگی آن ها جنگ است و ایثارگری. نوشته هایی که گاه بین خاطره و داستان معلق اند.

اثری بدون غموض های خود ساخته و آزاردهنده. نویسنده در هر داستانک با زمان به خوبی بازی می کند همه داستانک ها با زمان حال شروع می شوند اما بعد چند از خط، مخاطب را پرت می کند به ایام دفاع مقدس. راوی همیشه اول شخص است و شنیدن حوادث حال و گذشته از زبان او شیرین می نماید ما در هر داستان با دو شخصیت اصلی مواجه ایم. مریم و همسر او یعنی فرمانده و رزمنده ای که حوادث را نقل می کند. داستان ها گرچه موضوعشان تکراری است اما نویسنده با ترفندهای زبانی و داستانی، تعلیق قابل قبولی را ایجاد کرده است.

گاه داستانی آنقدر جذاب است و کشش دارد که مخاطب دوست دارد ای کاش می شد این داستان باز ادامه می یافت.

حضور مریم در همه داستان ها و جملات مشخص و آشنای او که خطاب به رزمنده می گوید و خاطراتی که با شتاب وارد داستان می شوند، سبب پیرنگ داستانی این مجموعه شده است.

بازنمایی واقعیات جنگ با همه جزئیات گاه منزجرکننده اما درخدمت داستان، از دیگر محاسن این اثر است.

بهره درست از ترکیب کلمات در جملات بدور از واژگان سخت و دور از ذهن را نیز می توان از جمله محاسن دیگر این اثر دانست. (مثال: «... بعد علی را کشیدم و بعد عراقی را و بعد علی را و بعد عراقی را» که مخاطب به راحتی می تواند این صحنه را مجسم کند»)

گاه داستانی (مثل داستان شماره 9 ) به حادثه ای مشهور اشاره دارد اما به علت عدم ذکر نام اسامی یا مناطق، مخاطب امروز اگر اطلاعات کافی درباره آن شخصیت ها و اماکن نداشته باشد دریافتش برای او با مشکل مواجه می شود.

نویسنده، راوی همه داستان ها را یک نفر انتخاب کرده اما اتفاقاتی که برای شخصیت اصلی داستان ها می افتد متفاوت است که این موضوع کمی فهم بعضی از داستان ها را می تواند پیچیده کند. به نظر می رسد نویسنده از دل خاطرات گوناگون داستان ها را شکل داده که البته از لحاظ داستانی متأسفانه توجیه ندارد.

ظاهراً داستان ها به لحاظ نوع حوادثی که نقل می شوند مستقل اند. لذا بهتر بود هر داستانکی نام داشت نه شماره... اما همه این ها سبب نمی شود از جذابیت روایی و داستانی اثر کاسته شود.

کتاب خرده روایت های یک فرمانده از جنگ، اثر قابل اعتنایی است که انتشارات افق بی پایان آن را منتشر نموده است.
* میرشمس الدین فلاح هاشمی