انتخابات در امریکا پروسه‌ای عجیب، پیچیده دارد. پس از حدود یک سال که رسماً انتخابات آغاز می‌شود، نوبت به مردم می‌رسد تا رأی‌های خود را به صندوق‌ها بیندازند ولی آنها تعیین کنندهٔ سرنوشت نهایی انتخابات نمی‌باشند، چرا که هیئت انتخاب کنندگان یا الکترال کالج تصمیم نهایی را خواهند گرفت.‌ همین امر نیز نشان دهندهٔ این است که رئیس جمهور لزوماً خواستهٔ مردم نیست.

بگذارید کمی روشن‌تر صحبت کنیم. هر ایالت امریکا به تعداد نمایندگان کنگره و سنا،‌ الکترال داشته که در نهایت رئیس جمهور را انتخاب می‌کنند. در این انتخابات جمعاً ۵۳۸ الکترال در امریکا وجود داشته و هر نامزدی که می‌توانست ۲۷۰ الکترال را از آن خود کند رئیس جمهور آمریکا می‌شد. الکترال های یک ایالت نیز وقتی به نامزدی تعلق می‌گیرند که آن نامزد رأی بیشتری در آن ایالت داشته باشد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، نه به نسبت رأی نامزد در ایالت، باز هم می گویم، نه به نسبت رأی نامزد در ایالت که کل الکترال های ایالت از آن وی می‌گردد. کمی عجیب به نظر می‌رسد ولی انتخابات در کشور مدعی دموکراسی اینگونه است.

ترامپ توانست این حد نصاب را احراز کند، یعنی بیشتر از ۲۷۰ الکترال را از آن خود کند،‌ در حالی که تعداد رأی‌هایی که مردم به او داده بودند حدود ۲۰۰ هزار نفر از کلینتون کمتر بود؛ اما آیا چنین چیزی امکان دارد؟ با مثالی این قضیه کاملاً روشن می‌شود.

فرض کنید در آمریکا دو ایالت وجود دارد. در ایالت الف ۱۰۰ نفر و در ایالت ب ۲۰۰ نفر زندگی می‌کنند. ایالت الف ۱ و ایالت ب ۲ الکترال دارد. حد نصاب الکترال های مورد نیاز برای رئیس جمهور شدن نیز ۲ الکترال برای هر نماینده است.

در ایالت الف ۸۰ نفر (۵۰ درصد ارای ایالت) به کلینتون، ۱۰ نفر به ترامپ رأی داده‌اند و ۱۰ نفر هم در انتخابات شرکت نکرده‌اند. در ایالت ب که مشارکت کمی داشته است،‌ ۵۰ نفر به ترامپ و ۴۰ نفر هم به کلینتون رأی داده‌اند و سایرین (۱۱۰ نفر) نیز در انتخابات شرکت نکرده‌اند.

میزان کل آرای کلینتون در انتخابات ۱۲۰ نفر (۴۰ درصد آرا) بوده است در حالی که ترامپ تنها ۶۰ نفر (۲۰ درصد آرا) را توانسته به سمت خود جذب کند؛ اما آیا کلینتون رئیس جمهور آمریکا می‌شود؟ خیر، آنچه تعیین کننده است تعداد الکترالهای سبد هر نماینده است و نه میزان آرای مردم. ترامپ در این مثال رئیس جمهور خواهد شد چرا که ۲ الکترال ایالت دوم به او می‌رسد و با داشتن حد نصاب الکترال ها کلینتون را پشت سر می‌گذارد.

دقیقاً آنچه در انتخابات ۵۸ ام آمریکا رخ داد و باعث شد ترامپ چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکا شود -برخلاف حمایت کمتر مردم از او- چنین سازوکاری بود. کلینتون با حدود ۵۹ میلیون و ۸۱۴ هزار رأی در مقابل ترامپ که حدود بیش از 400 هزار رأی کمتر از او داشت،‌ نتوانست به پیروزی در انتخابات برسد چرا که میزان الکترال‌های او کمتر بود. پس دقیقاً به همین دلیل است که انتخابات در آمریکا لزوماً به معنای انتخاب آزاد و انتخاب فرد مورد علاقهٔ مردم نیست.

مصطفی رهنما کارشناسی ارشد معارف اسلامی و اقتصاد