به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، بسیاری از مردم وقتی واژه رادار را می شنوند، به یاد یک صفحه چرخان بزرگ می افتند که معمولا برای شناسایی اهداف هوایی و یا دریایی به کار می روند.
اما هر چند عمده ترین رادارهای ساخته شده در کشورمان و سایر مناطق دنیا، شامل انواع کشف و ردیابی اهداف هوایی است اما برای پایش مرزهای آبی و زمینی و کشف و ردگیری اهدافی مانند خودروها و حتی نفرات نیز رادارهایی توسط متخصصان دفاعی کشورمان ساخته شده است که با گسترش ساخت و استفاده از آنها، می توان حفاظت بهتری از مرزها و نیروی انسانی مرزبان کشورمان داشت.
رادارهای کوچک؛ حد نهایت در کنترل و شناسایی زمینی
در بسیاری از مناطق دنیا، با جغرافیای کویری و مناطق کوهستانی صعب العبور و خالی از سکنه رو به رو هستیم که در بسیاری از موارد گروه های تبهکاری یا تروریستی یا حتی یگان های شناسایی ارتش های بیگانه، از آنها برای نفوذ به درون کشور هدف استفاده می کنند.
روش های سنتی مثل ساخت پاسگاه ها و برجکهای نگهبانی در مناطق مرتفع، استفاده از گشتی ها و در سالهای اخیر استفاده از پهپادها همه از جمله روشهایی هستند که امروزه برای پوشش مناطق مرزی استفاده می شود اما تعداد محدودی از شرکت ها و کشورهای پیشرفته در جهان، نسل جدیدی از رادارها را برای شناسایی خودروها و نفرات پیاده توسعه داده و از آن در اموری مثل شناسایی در میادین نبرد و مرزبانی استفاده میکنند.
این رادارها با انتشار امواج رادیویی در ارتفاع پایین می توانند افراد و خودروها را تشخیص بدهند. بعضی از محصولات در این بخش مثل سامانه MSTAR ساخت گروه تالاس فرانسه، توان شناسایی پرتاب ها مثل گلوله های توپ را نیز داشته و می توان از آنها برای شناسایی محل دقیق قبضه های توپ دشمن و شلیک متقابل به سمت آنها استفاده کرد.
این گونه رادارها معمولا این توانایی را دارند که اهدافی که حتی در حال سینه خیز رفتن نیز هستند را شناسایی کنند و حتی این رادارها را به غیر از میدان نبرد و مناطق مرزی، می توان در کنار تاسیسات حساس نظامی، صنعتی و دولتی که امکان نفوذ و خرابکاری در آنها وجود دارد نیز نصب و استفاده کرد.
به طور معمول این رادارها توان شبکه شدن و ارسال اطلاعات به سایر بخش های حفاظتی مورد نظر مثل سامانه های تسلیحاتی را نیز دارند.
البته ذکر این نکته نیز بسیار مهم است که این دسته از رادارها خالی از اشکال نیز نیستند و بحث هایی نظیر وجود پستی و بلندی های زیاد در مقابل آنها، یا حجم زیادی از اخلال های رادیویی و یا مه بسیار شدید می تواند کارایی این رادارها را نیز به اختلال بکشد.
ورود ایران به جمع کوچک دارندگان فناوری رادارهای زمینی
طی سالهای اخیر، متخصصان دفاعی کشورمان با توجه به ضرورت حفاظت از مرزهای گسترده کشورمان، نسبت به طراحی و تولید رادارهای پیشرفته زمینی اقدام کرده اند و در گذشته، تعدادی از آنها نیز رونمایی و معرفی شده اند.
طارق
این رادار با هدف ایجاد یک رادار زمینی برد کوتاه قابل حمل توسط نفر طراحی و ساخته شد. برد آشکارسازی این رادار برای انسان 4.5 کیلومتر، برای خودرو 8 کیلومتر و برای بالگردها 6 تا 8 کیلومتر است. آنتن آن از نوع میکرواستریپ آرایهای بوده و بیشترین مقدار توان برای فرستنده تنها به 10 وات میرسد. این رادار در باند X کار کرده و بازه سرعت شیء قابل ردگیری توسط آن بین 3 تا 200 کیلومتر بر ساعت معادل 83 سانتیمتر بر ثانیه (نزدیک به سرعت راه رفتن انسان) تا 55.6 متر بر ثانیه است.
طارق هم امکان اتصال به شبکه راداری کشور را داشته و هم میتواند از راه دور کنترل شود. همچنین میتوان از طارق در سامانههای کنترل آتش استفاده کرد. جرم کل مجموعه این رادار شامل آنتن، سهپایه و سامانه پردازشگر کمتر از 30 کیلوگرم است که حمل آن را توسط یک تا دو نفر ممکن می سازد.
بصیر110
این رادار نیز برای استفاده در مأموریتهای مراقبت زمینی و پایش مرزها ساخته شده است. با کمک دادههای تولیدی این رادار کار مدیریت منطقه تحت پوشش و دیدهبانی سامانهای ممکن شده و حتی نوع اهداف نیز تشخیص داده میشود. این رادار دارای انواع مختلفی از جمله نمونههای B، D، P و PS است.
رادار بصیر-110 به سامانه مکانیابی جهانی نیز مجهز بوده و توانایی تشخیص سرعت اهداف را دارد. شبکهسازی و کنترل از راه دور، فرستنده و گیرنده از نوع نیمه هادی، برخورداری از کنسول و سامانه پردازش رایانهای و کارکرد در باند X از دیگر قابلیتهای رادار بصیر است.
این رادار نیز برای استفاده در مأموریتهای مراقبت زمینی و پایش مرزها ساخته شده است. با کمک دادههای تولیدی این رادار کار مدیریت منطقه تحت پوشش و دیدهبانی سامانهای ممکن شده و حتی نوع اهداف نیز تشخیص داده میشود. این رادار دارای انواع مختلفی از جمله نمونههای B، D، P و PS است.
رادار بصیر-110 به سامانه مکانیابی جهانی نیز مجهز بوده و توانایی تشخیص سرعت اهداف را دارد. شبکهسازی و کنترل از راه دور، فرستنده و گیرنده از نوع نیمه هادی، برخورداری از کنسول و سامانه پردازش رایانهای و کارکرد در باند X از دیگر قابلیتهای رادار بصیر است.
بصیر-110
باند X شامل طول موج 2.5 تا 4 سانتیمتر و فرکانس 8 تا 12 گیگاهرتز بوده و به دلیل مشخصات الکترومغناطیسی خود توانایی تشخیص اهداف کوچک را دارد و معمولاً خود این رادارها نیز سبک و کوچک هستند. به گزارش مشرق، بصیر نیز به همین دلیل قابلیت حمل شدن توسط نفرات و خودرو را دارد و دهها دستگاه از آن توسط نیروی انتظامی در امر پایش مرزها به کار میرود.
نمونههایی از بصیر روی خودروهای تاکتیکی سبک و متوسط نیز نصب شده و بنابراین از قابلیت تحرک بسیار بالایی برخوردار هستند. برد آشکارسازی بصیر برای نفر پیاده 6 کیلومتر، برای خودروی سبک 12، خودروی سنگین 20 و برای بالگردها 25 کیلومتر است.
"GSR-110"
این رادار 25 کیلوگرمی نیز از جمله رادارهای کوتاه برد با مأموریت اصلی مراقبت زمینی است. برد آشکارسازی آن برای خودروهای سبک و کوچک تا 5 و برای خودروهای سنگین تا 6.4 کیلومتر است. آنتن این رادار توانایی گردش 360 درجه در راستای افقی را داشته و سرعت هدف قابل تشخیص برای آن بین 3 تا 100 کیلومتر بر ساعت است. جرم کلی رادار با تجهیزات جانبی 30 کیلوگرم است.
نمونههایی از بصیر روی خودروهای تاکتیکی سبک و متوسط نیز نصب شده و بنابراین از قابلیت تحرک بسیار بالایی برخوردار هستند. برد آشکارسازی بصیر برای نفر پیاده 6 کیلومتر، برای خودروی سبک 12، خودروی سنگین 20 و برای بالگردها 25 کیلومتر است.
"GSR-110"
این رادار 25 کیلوگرمی نیز از جمله رادارهای کوتاه برد با مأموریت اصلی مراقبت زمینی است. برد آشکارسازی آن برای خودروهای سبک و کوچک تا 5 و برای خودروهای سنگین تا 6.4 کیلومتر است. آنتن این رادار توانایی گردش 360 درجه در راستای افقی را داشته و سرعت هدف قابل تشخیص برای آن بین 3 تا 100 کیلومتر بر ساعت است. جرم کلی رادار با تجهیزات جانبی 30 کیلوگرم است.
GSR-110
از دیگر ویژگیهای آن توانایی بالا در مقابله با جنگ الکترونیک، احتمال ردگیری شدن کم، فیلتر پردازش پالس داپلر، قابلیت تحرک بالا، آمادهسازی سریع، فرستنده حالت جامد، آنتن آرایهای میکرواستریپ، تشخیص و ردگیری اهداف به صورت دستی و خودکار، قابلیت شکلدهی دیجیتالی به موج و فشردگی پالسها، قابلیت کنترل از راه دور کامل، قابلیت نظارت بخشهای مختلف فضای تحت پوشش با محور و پهنای قابل انتخاب و توان مصرفی کمتر از 30 وات است.
تلفیق رادارهای زمینی با سامانه های اپتیک ایرانی
در جریان نمایشگاه ایپاس 2016 که هفته گذشته در تهران برگزار شد، در غرفه یکی از سازمان های وابسته به وزارت دفاع کشورمان، دو مدل رادار کنترل زمینی مشاهده می شد. اگرچه هیچ گونه اطلاعات خاص یا مشخصات دقیق درباره مشخصات عملکردی این رادارها عرضه نشده بود اما یک نکته ظریف درباره این سامانه های راداری به چشم می خورد و آن اینکه، در کنار هر دو سامانه مورد نظر سیستم های اپتیکی نیز نصب شده بود.
این نکته از آنجایی حائز توجه است که در صورتی که این سامانه های راداری به هر دلیلی از جمله اخلال های راداری یا وجود ناهمواری های زیاد در منطقه، دچار مشکل در انجام وظایف محوله خود شوند، تجهیزات اپتیکی نصب شده بر روی این سامانه راداری در نقش شناسایی ثانویه وارد عمل شده و به شناسایی اهداف می پردازند.
با توجه به شباهت های تصویری که رادار خاکی رنگ موجود در تصاویر نمایشگاه پلیس با سامانه راداری بصیر 110 دارد، به احتمال زیاد می توان این سامانه جدید را نسخه ارتقاء یافته بصیر معرفی کرد چراکه این نمونه از رادارهای زمینی ساخت کشورمان، تجربه فعالیت در مناطق مرزی و نصب روی برخی تجهیزات خودرویی را نیز دارد.
از سوی دیگر با توجه به ویژگی های مطرح شده برای این رادارهای جدید، این گمانه نیز بسیار محتمل است که این سامانه های ایرانی توان شبکه شدن با جایگاه های تسلیحاتی کنترل از راه دور را نیز داشته باشند و با هم بتوانند یک لایه مطمئن دفاعی بدون حضور نفرات خودی و به خطر انداختن آنها ایجاد کنند.