به گزارش مشرق، همواره از «ثبات» به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت بنگاه‌های اقتصادی و در ابعاد کلان‌تر اقتصاد ملی یاد می‌شود.
بیثباتی به ویژه در حوزه مدیریتی عموما باعث از دست رفتن فرصت در بنگاه‌های اقتصادی و به تبع آن ضرر سهامداران بنگاه و زیان انباشته و تبعات بدتری مانند تعدیل کارکنان خواهد شد.
اتفاقی که در سال‌های اخیر به ویژه در میان شرکت‌های نفتی تبدیل به یک رویه شده است و حتی موفق‌ترین شرکت‌های خدماتی نفتی نیز امروز به دلایل مختلف با چنین چالشی دست و پنجه نرم می‌کنند.
یک مثال بسیار ملموس برای چنین موردی، وضعیت امروز شرکت خدمات نفتی حفاری شمال است.
شرکت خدماتی نفتی حفاری شمال که سهام مدیریتی آن در اختیار بنیاد مستضعفان قرار دارد، یک شرکت بورسی محسوب می‌شود و سهام این شرکت در سال های نه چندان دور به عنوان یکی از با‌ارزش‌ترین اوراق بهادار بورس مورد معامله و خرید و فروش قرار می‌گرفت.
فعالان بازار سرمایه از خاطر نبرده‌اند، بسیاری از سهامداران بورسی حفاری شمال سهام این شرکت را نه به دلیل تلاش برای انتفاع از خرید و فروش سهام، بلکه بیشتر برای بهره بردن از سود پایان سال مالی این شرکت خریداری می‌کردند و همواره از سهام این شرکت به عنوان یک ذخیره با ارزش در سبد سهام فعالان بازار سرمایه یاد می‌شد.
حفاری شمال از معدود شرکت‌های خدمات نفتی در ایران محسوب می‌شود که وارد بازار بین‌المللی خدمات حفاری در منطقه شده و پس از برنده شدن در مناقصه خدمات حفاری در کشورهای خارجی، پروژه‌های حفاری را در دیگر کشورها با موفقیت به انجام رسانده است.
با این وجود، این شرکت نیز قربانی اختلافات و بیثباتی مدیریتی شده است، چنانکه در دو سال اخیر 3 مدیرعامل بر کرسی مدیریت این شرکت تکیه زده‌اند و گفته می‌شود، قرار است مدیرعامل جدید این شرکت یعنی محمدرضا محمدزاده هم امروز تنها 3 ماه پس از تصدی پست مدیریت این شرکت جای خود را به مدیرعامل چهارم یعنی حمیدرضا گلپایگانی بدهد.
بر اساس این گزارش، پس از عیان شدن اختلاف هدایت‌الله خادمی مدیرعامل اسبق حفاری شمال با بیژن نامدار زنگنه که در نهایت به فشار برای عزل وی منجر شد، سید عزت‌الله حجازی که سابقه کاری قابل توجهی در حوزه بالادستی نفت و صنعت حفاری را نداشت، بر کرسی مدیریت حفاری شمال تکیه زد.
عوض شدن مدیرعامل نه تنها مشکلات حفاری شمال را کم نکرد، بلکه با نقد شدن مطالبات این شرکت از کارفرماهای اغلب دولتی، این شرکت با بحران جدی مواجه و مجبور به تعدیل تعداد قابل توجهی از کارکنان خود شد.
ناکامی حجازی پس از حدود یک سال مدیریت بر حفاری شمال باعث شد، به جای وی محمدرضا محمدزاده از نیروهای قدیمی این شرکت مدیریت شرکت حفاری شمال را بر عهده بگیرد، اما ظاهرا عمر مدیریتی محمدزاده هم در صندلی داغ شرکت حفاری شمال بیش از سه ماه نیست و گفته می‌شود، امروز حمیدرضا گلپایگانی مدیرعامل سابق شرکت ملی حفاری جایگزین محمدزاده شود.
این در حالی است که بر خلاف حجازی، کارنامه محمدزاده در شرکت حفاری شمال کارنامه ناموفقی نبوده است. بعضی منابع می‌گویند فشارهای بیرونی باعث تغییر محمدزاده شده است.
یک منبع آگاه در شرکت حفاری شمال با اشاره به خسارت‌های ناشی از تغییر مکرر مدیران به شرکت حفاری شمال به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو خدمات نفتی در ایران، گفت: بیثباتی در کرسی مدیریت همه مزیت‌های این شرکت را از بین خواهد برد.
وی ادامه داد: برای عزل آقای محمدزاده آن هم تنها بعد از سه ماه هیچ دلیل قانع‌کننده‌ای اعم از ناتوانی در مدیریت یا مسائل مالی یا هیچ مشکل دیگری اعلام نشده است و تنها می‌گویند به دلیل اختلاف سلیقه مدیریتی مدیرعامل جدید هم باید صندلی خود را به نفر بعدی بدهد و مشخص نیست، مدیرعامل بعدی نیز چقدر فرصت مدیریت پیدا خواهد کرد.
این منبع آگاه ادامه داد: کارنامه مدیریت کوتاه مدت آقای محمدزاده کارنامه ضعیفی نبوده است که به عنوان حجتی برای تغییر وی مطرح شود چنانکه وی در سه ماه گذشته 4 قرارداد و تفاهمنامه برای شرکت ثبت کرده است که می‌تواند باعث رونق وضعیت اقتصادی و گردش چرخ‌های شرکت شود.
وی اضافه کرد: حفاری شمال در این مدت در مناقصه حفر 4 حلقه چاه اکتشافی دریایی و بعضی خدمات دیگر در خلیج‌فارس به مبلغ 86 میلیون یورو برای مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت برنده شد و همچنین قرارداد راهبری سکوهای دریایی قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (س) به مبلغ 8.5 میلیون یورو را منعقد کرد.
این منبع آگاه گفت: در عین حال تفاهمنامه‌ای با قرارگاه خاتم الانبیا برای ورود مشترک به پروژه‌های نفتی منعقد شد و به خواب 18 ماهه دکل‌های حفاری شرکت حفاری شمال در مناطق نفت‌خیز جنوب پایان داده شد چنانکه دو دکل خشکی شرکت در این منطقه به کار گرفته شد و 3 دکل نیز برای به کارگیری در منطقه اجاره شد و شرکت برای پروژه‌هایی که گرفته است 3 دکل حفاری دیگر را هم باید بکار بگیرد.
وی افزود: از سوی دیگر مطالبات سنواتی شرکت نقد شده است که از جمله انها می‌توان به 108 میلیاد تومان مربوط به مالیات، 499 میلیارد تومان مطالبات سنواتی از سال 92، حل مشکل مالیات بر ارزش افزوده به میزان 32 میلیارد تومان از سال 90 تا 92 و امثال آن اشاره کرد.
این منبع آگاه درباره قراردادهای خارجی حفاری شمال، اظهار داشت: قرارداد حفاری دریایی با ترکمنستان نیز به مدت یک سال به مبلغ روزانه 86 هزار دلار تمدید شده است و به دلیل سابقه آشنایی قبلی مدیرعامل با معاون وزیر انرژی عمان رایزنی جدی با این کشور برای گرفتن پروژه‌های خدمات نفتی و حفاری با این کشور انجام و یک یادداشت تفاهم MOU برای حفر چاه‌های اکتشافی و کار در 6 بلوک نفتی این کشور منعقد شده است که شانس زیادی برای تبدیل این تفاهمنامه به یک قرارداد سودآور خارجی برای حفاری شمال وجود دارد.
وی ادامه داد: هفته گذشته نیز با CNPC چین هم یک تفاهمنامه همکاری مشترک برای کار در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی IPC امضا شد و مدیرعامل شرکت پتروناس مالزی نیز برای همکاری در مدل E&P به شرکت آمد.
این منبع آگاه تصریح کرد: با توجه به این موارد به نظر می‌رسد دلیل طرح بحث تغییر مدیرعامل فعلی به هیچ عنوان فنی نبوده است و باید منتظر ماند و دید عمر مدیریتی مدیرعامل جدید چقدر خواهد بود.
فارغ از آنکه چه کسی بر صندلی مدیریتی شرکت حفاری شمال به عنوان یکی از معدود شرکت‌های خدماتی نفتی ایران با سباقه کار بین‌المللی تکیه بزند، این نکته بدیهی‌ست که بیثباتی مدیریتی شانس بقا را از این شرکت و دیگر شرکت‌های مشابه در یک عرصه پر رقابت خواهد گرفت.
در چنین شرایطی به طور طبیعی شرکت‌های داخلی که هم از بیثباتی رفتار کارفرماهای اغلب دولتی و هم از بیثباتی مدیریتی در میان سهامداران خود رنج می‌دهند، شانسی برای رقابت با شرکت‌های خارجی و پیشرفت نخواهند داشت و هنوز هم بعد از گذشت 107 سال از اکتشاف نفت در ایران، مجبور خواهیم بود دست نیاز به سوی شرکت‌های خارجی برای انجام ساده ترین خدمات نفتی دراز کنیم.
