در ادامه مشروح گفتگو با خانم هلنا سانگلند را می‌خوانید.
سطح کنونی روابط و همکاری‌های دوجانبه بین استکهلم و تهران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سانگلند: سوئد و ایران روابط بلند مدت و خوبی داشته‌اند که بنیان‌هایی محکم برای همکاری فزاینده ایجاد کرده است. امروز روابط ما فراتر از همکاری‌های رسمی، تجاری و فرهنگی است. رابطه نزدیک مردم دو کشور یکی از داشته‌های مهم ما است. بیش از 100 هزار نفر در سوئد زندگی می‌کنند که دارای تبار ایرانی بوده و به روابط تجاری و نیز رابطه دانشگاهی و فرهنگی کمک کرده‌اند. برای مثال، نسل‌دومی‌های ایرانی-سوئدی جوان، تحصیل‌کرده و بااستعداد در تمام حوزه‌های جامعه سوئدی در حال پیشرفت هستند.
تعداد ملاقات مقامات دو کشور نیز در سال جاری بی‌سابقه بوده است. ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در ماه ژوئن به سوئد آمد و واعظی، وزیر ارتباطات، نیز در ماه سپتامبر با همتای سوئدی خود دیدار کرد. میشل دامبرگ، وزیر کارآفرینی و ابتکار، به همراه هیأتی، در اواخر سال 2015 و ابراهیم بایلان، وزیر انرژی، در آوریل 2016 از ایران دیدار کردند.
زمانی که دکتر ظریف، وزیر امور خارجه، در ژوئن 2016 از استکهلم دیدار کرد، به همراه مارگوت وال‌اشتروم، وزیر امور خارجه سوئد، بیانیه‌ای مشترک امضاء کردند که در آن دو وزیر توافق کرده بودند مشورت‌های سیاسی مداوم برای بررسی مسائل مورد علاقه دو کشور در حوزه دو جانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی برگزار کنند.
در دوره سفارت شما چه حوزه‌هایی بیشترین اهمیت را به خود اختصاص داده‌اند؟
سانگلند: همانگونه که در زمان ارائه اعتبارنامه به آقای رئیس‌جمهور گفتم، مأموریت من ارتقاء گفتگوی سیاسی و تقویت همکاری دو جانبه در تجارت، اقتصاد، فرهنگ، آموزش، تحقیقات و توسعه اقتصادی پایا است. روابط نزدیک‌تر، مدیریت کارآمد ویزا‌ها و انواع مجوز‌ها را ضروری می‌سازد. ما به دنبال راه‌های مختلف تسهیل مسافرت بین دو کشور و ارتباطات مردمی هستیم. این امر برای نمایندگان تجاری که به صورت مداوم بین دو کشور در حال مسافرت هستند نیز ضروری است.
انتخاب اخیر سوئد به عنوان عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل در دو سال آتی رأی اعتماد به سیاست خارجی ما یعنی همبستگی و تعهد جهانی بود اما همچنین دعوت از شورای امنیت به پرداختن به چالش‌های پیش روی صلح و امنیت بین‌الملی به روشی جامع و شفاف بود. با توجه این امر، ما اهمیت بسیاری برای ادامه بحث و گفتگو با ایران قائل هستیم. معاون وزیر امور خارجه سوئد در هفته آتی برای مشورت‌های سیاسی به تهران خواهد آمد.
سوئد متعهد به جلوگیری از مناقشات و خلق صلح است. ما همیشه از حامیان قوی سیستم سازمان ملل بودیم. سوئد همچنین یکی از بزرگترین حامیان مالی برنامه‌های بشردوسته بوده و هم‌اکنون مقداری از نیازهای بشردوستانه منطقه خاورمیانه را نیز تأمین می‌کند. سیاست خارجی ما قویاً متکی بر حقوق بین‌الملل، احترام به حقوق بشر و مساوات جنسی است. دولت من بر لزوم حضور زنان در فرآیندهای ایجاد صلح، به منظور پایا بودن صلح، تأکید دارد.
هم ایران و هم سوئد دارای تعداد زیادی پناهجو هستند. ایران میزبان یکی از بزرگترین جمعیت پناهجویان در جهان بوده و سوئد نیز یکی از مقاصد اصلی پناهجویان و مهاجران در اروپا است. ضرورت همبستگی با پناهجویان جهان و نیز کشورهایی که پذیرای آنها هستند بیش از هر زمان دیگری آشکار است. سوئد تلاش دارد تا دولت‌های عضو سازمان ملل تعهدپذیری و تسهیم مسئولیت بین دولت‌های عضو سازمان ملل برای واکنش به شرایط ناشی از مهاجرت‌ها و پناهندگی‌های گسترده را افزایش دهند. برای مثال، از طریق افزایش کمک‌های مالی بشردوستانه و تأسیس اردوگاه‌های اسکان بیشتر.
علاوه بر حوزه سیاسی، آیا حوزه کسب‌وکار سوئد برنامه‌ای جدی برای همکاری با همتایان ایرانی‌شان و سرمایه‌گذاری در ایران دارند؟
سانگلند: ما شاهدیم که برای اولین بار تعداد فزاینده‌ای از شرکت‌های سوئدی در حال افزایش حضور کسب‌وکار و ورود به بازار ایران هستند. این امر درباره شرکت‌های بزرگ سوئدی اما همچنین کارآفرین‌های کوچک و متوسط صادق است. شرکت‌های سوئدی در برخی بازارهای بسیار پرتقاضا موفق بوده‌اند و این امر آنها را برای موفقیت در این مجهز می‌سازد. شرکت‌های سوئدی از طریق سفارت و همچنین شورای تجاری و سرمایه‌گذاری سوئد که در ایران حضور دارند، از حمایت و پشتیبانی محلی نیز برخوردار هستند.
شرکت‌های سوئدی در چه حوزه‌های ویژه‌ای که می‌تواند برای ایران مفید باشد، دارای مزیت نسبی هستند؟
سانگلند: یکی از مزیت‌های مختص شرکت‌های سوئدی این است که معمولا به همراه همتایان ایرانی وارد بازار ایران شده، کارآیی محلی را افزایش داده و با سرمایه‌گذاری محلی اقتصاد ایران را رونق می‌بخشند، سرمایه‌گذاری‌های مشترکی که شامل انتقال دانش و تبادل ایده‌ها است. اریکسون، اسکانیا و ولوو نمونه‌های موفقی از شرکت‌های سوئدی هستند که هم‌اکنون این کار را از یک جایگاه به خوبی جاافتاده در ایران انجام می‌دهند.
شرکت‌های سوئدی به این مشهور هستند که حضور طولانی مدتی در بازارهای صادراتی‌شان دارند و ایران نیز اکنون به این تعهد بلند مدت نیاز دارد.
سوئد به صورت سنتی درحوزه‌هایی فعال بودند که نیروی محرکه‌شان متأثر از تکنولوژی‌های پیشرفته و راه‌حل‌هایی است که هم پایا و هم از نظر زیست‌محیطی معقول هستند. این حوزه می‌تواند شامل فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات، مراقبت‌های بهداشتی، حمل و نقل/زیرساخت‌ها و بخش‌های برق و انرژی باشد. در حقیقت، در ازای هر بخش صنعت ایران تعدادی شرکت سوئدی وجود دارند که می‌توانند کمک‌های مثبتی ارائه کنند.
مزیت‌های رقابتی تنها مرتبط با ویژگی‌های فنی یا وضعیت تجاری یک پیشنهاد تجاری نیست. سوئد همیشه معرف کیفیت و اعتبار بوده و شرکای تجاری سوئدی به خوبی شایسته دریافت لقب اعتمادپذیری بوده‌اند. دکتر ظریف در دیداری که در ماه ژوئن از سوئد داشت بیان کرد که سوئد و ایران بر این عقیده هستند که هر نوع توافقی باید بر اساس اعتماد و تعهد بلند‌مدت باشد.
حجم تجارت بین ایران و سوئد چقدر است؟ آیا در آینده افزایش خواهد یافت؟
سانگلند: ارزش صادرات سوئد تاکنون در سال 2016 بالغ بر 125 میلیون یورو بوده است. ما آینده تجارت بین ایران و سوئد را دارای پتانسیلی بزرگ می‌دانیم و هیچ دلیلی وجود ندارد که به سطح قبل از تحریم‌ها یا حتی ورای آن نرسیم. جامعه تجاری سوئد علاقه بسیاری دارد که آنچه طرف ایرانی بدان نیاز دارد را ارائه کند.
شورای تجارت و سرمایه‌گذاری سوئد پیش‌بینی کرده است که صادرات سوئد به ایران طی پنج تا ده سال آینده رشد زیادی خواهد داشت. طبیعتا این امر به بخش‌های بانکی و مالی نیز وابسته است اما شاهد نشانه‌های بسیار نوید‌بخشی هستیم. جامعه اقتصادی سوئد نیز اجماع دارد که ایران باید یکی از شرکای بسیار مهم ما در سال‌های آتی باشد.
آیا اکنون تبادلات مالی رسمی بین نهادهای بانکی و همتایان ایرانی آنها وجود دارد؟
سانگلند: بله، ما شاهد چندین تبادل در سال جاری بودیم. تاکنون، تمام تبادلات و عملیات‌های مالی به صورت موردی انجام می‌شوند و زمان و تلاش زیادی برای هر یک از این فرآیندها صرف می‌شود. دولت سوئد این امر را جدی انگاشته و گفتگوی نزدیکی با نهادهای مالی سوئدی و مقامات مربوطه آمریکایی دارد تا مسائل باقیمانده را حل کند.
تعهد سوئد به تجارت با ایران تنها چند روز پیش از اجرای برجام یعنی 16 ژانویه سال جاری میلادی نشان داده شد. در آن زمان، «هیأت تضمین اعتبار صادراتی سوئد» (EKN) یک بار دیگر ضمانت‌های بانکی برای ایران ارائه کرد. مسئولان این هیأت همچنین به ایران سفر کردند تا نشست خود را در تهران برگزار کنند. این امر پیامی قوی به نهادهای مالی ایران و نیز جامعه تجاری سوئد فرستاد. امروزه، EKN به صورت فعالانه‌ای از تجارت سوئد پشتیبانی می‌کند، و یکی از معدود نهادهای بین‌المللی اعطای اعتبار است که سقفی برای ضمانت‌های خود در حوزه ایران قرار نداده است. EKN در گزارش مالی نیم‌سال 2016 اعلام کرد که برخی از بزرگترین پیشنهادات مالی آنها در حوزه ایران بود.
علاوه بر این، شورای تجارت و سرمایه‌گذاری سوئد در تابستان سال جاری میلادی بانک‌های سوئدی و ایرانی را دعوت کرد تا ایده‌ها و تجربیاتشان را در اختیار یکدیگر بگذارند و زمینه مشترک لازم برای همکاری بیشتر را فراهم آورند. بانک‌های تجاری سوئد هم‌اکنون در حال افزایش فعالیت‌های رسمی‌شان در ایران هستند. انتظار داریم که به زودی شاهد نتایج بیشتر این روند باشیم.
توافق هستهای ایران تا چه حدی همکاری بین ایران و سوئد را در زمینه‌های مختلف تسهیل می‌کند و چه نقشی در آینده این روابط خواهد داشت؟
سانگلند: برجام توافقی با اهمیت بسیار زیاد بود که فصل جدیدی را در روابط با ایران رقم زد. قبل از تحریم‌ها، ایران بزرگترین شریک تجاری سوئد در منطقه بود. با برداشته شدن تحریم ها پتانسیل جدید وجود دارد که روابط اقتصادی و تجاری بین سوئد و ایران افزایش یافته و ما امیدواریم که ایران به عضویت سازمان تجارت جهانی درآید تا تجارت بیشتر تسهیل شود. توافق هستهای همچنین منجر به احیای علاقه سوئد به ایران، نه تنها در حوزه بازار، بلکه به عنوان کشوری شگفت‌انگیز با پیشرفت و مجموعه چالش‌ها و فرهنگ و تاریخ مختص خودش، شده است.
با توجه به وجود بخشی مشکلات در گذشته، آیا سوخت‌رسانی به هواپیما‌های ایرانی در فرودگاه‌های سوئد تسهیل شده‌است؟
سانگلند: دولت سوئد با سطوح بالای بریتیش‌پترلیوم وارد مذاکره شده است. آنها وعده داده‌اند که این مسأله را پیگیری خواهند کرد.
چه تعداد ایرانی به صورت سالیانه به سوئد سفر می‌کنند و برعکس؟ آیا پتانسیلی برای بهبود بخش توریسم وجود دارد؟ پس از توافق هستهای وضعیت چه تغییری کرده است؟
سانگلند: در سال 2015، بیش از 10 هزار ایرانی ویزای مسافرت به سوئد را دریافت کردند. تا مقطع کنونی در سال 2016، 11 هزار ایرانی ویزا دریافت کرده‌اند. بنابراین، ارقام در حال افزایش هستند. شایع‌ترین دلیل سفر به سوئد ملاقات خانواده و دوستان است زیرا جمعیت زیادی در سوئد دارای تبار ایرانی هستند. مطمئن هستم که این بازدیدکنندگان از کشور زیبای ما به عنوان یک توریست نیز لذت می‌برند. تعداد ویزاهای تجاری صادرشده نیز در سال 2016 نسبت به سال 2015 افزایش یافته است.
علاوه بر این ارقام، در سال جاری 300 دانشجوی ایرانی اجازه اقامت در سوئد گرفته‌اند تا به تحصیل ادامه داده و یا دوره پست‌دکترای خود را بگذرانند. در حدود 900 ایرانی به سوئد مهاجرت کرده‌اند تا به خانواده‌های‌شان بپیوندند یا در آنجا کار کنند.
سوئدی‌ها نیز علاقه‌مند به فرهنگ و تاریخ ایرانی بوده و اطلاعات فزاینده مسافرت درباره ایران و مقصدهای بسیار جالب در این کشور – نویدبخش افزایش توریسم سوئدی است.
برنامه سفرهای مقامات دو کشور در آینده چگونه است؟
سانگلند: اشاره کردم که در هفته آتی آنیکا سودر، معاون وزیر خارجه، به ایران سفر خواهد کرد. در ماه دسامبر نیز یک وزیر به همراه هیأت تجاری به سوئد خواهند آمد. ابتدای سال آتی میلادی شاهد یک دیدار سطح بالا با تمرکز بر روابط تجاری خواهیم بود. ما همچنین آماده استقبال از هیأت‌های ایرانی در حوزه‌های مختلف هستیم.
