سرویس فرهنگ و هنر مشرق- امروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در رأس اخبار جهان است و دو کاندیدای ریاست جمهوری به رقابتی تنگاتنگ با یکدیگر مشغولند به همین بهانه نگاهی داریم به سینمای سیاسی آمریکا، درام‌های سیاسی، چه تاریخی و چه معاصر، همواره در سینمای جهان(و خصوصا آمریکا) مورد توجه بوده‌اند. بسیاری از این فیلم‌ها در مناسبت خاصی ساخته یا اکران می‌َشوند تا تأثیرات مد نظر را بر تماشاگران بگذارند؛ بعضی نیز صرفاً به جهت یادآوری تاریخ و مرور زندگی و نقش سیاسی برخی سیاستمداران خاص ساخته شده و مورد توجه قرار گرفته‌اند.ساخت دارم‌های سیاسی برخلاف تصور آسان نیست. ارائه‌ی تصویری باورپذیر از شخصیت سیاسی،‌ در کنار تحقیقات کامل تاریخی، نیازمند مصاحبه با اعضای خانواده و دوستان او و رجوع به فیلم‌ها و برنامه‌های مستند و جراید گوناگون است تا فیلم داستانی، از واقعیت به دور نباشد.

علاوه بر‌آن،‌ انتخاب بازیگرانی با فیزیک و ظاهر نزدیک به شخصیت سیاسی که توانمندی ایفای نقش او را هم داشته باشند کاری دشوار است و در بسیاری از موارد به درستی جواب نمی‌دهد. به همین جهت بسیاری از سیاستمداران اجازه‌ی ساخت فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای خود را به فیلمسازان نمی‌دهند و خانواده‌های برخی از سیاستمداران متوفی، پس از تماشای بیوپیک‌ها دست به اعتراض و شکایت از سازندگان فیلم‌ها می‌زنند. نباید از یاد برد سال‌ها صحبت از ساخت فیلمی با عنوان «مرد اول» (به معنای همسر یک رئیس جمهور زن) در میان بود، حتی از رابرت دنیرو و مریل استریپ به عنوان بازیگران این فیلم نام برده می‌شد؛ فیلمی که تلویحا قرار بود زندگی هیلاری و بیل کلینتون را به تصویر بکشد اما به سبب مخالفت شدید کلینتون‌ها معلق ماند. همچنین پس از ترور بی‌نظیر بوتو، نخست وزیر سابق پاکستان در سال 2007، صحبت‌هایی مبنی بر ساخت فیلمی براساس زندگی او با حضور شبانا عظمی بازیگر مشهور هندی به میان آمد که در نهایت اصف علی زرداری همسر او با ساخت فیلم مخالفت کرد. با این حجال هم چنان فیلم‌های سیاسی از محبوب‌ترین فیلم‌های سینمای جهان به شمار می‌روند. در مطلب پیش رو، از چند شخصیت ماندگار سیاسی که توسط بازیگرانی مطرح ایفا شده و در تاریخ سینما ماندگار شده‌اند نوشته‌ام:

*مریل استریپ(مارگرت تاچر)

مریل استریپ،‌ رکوردار نامزدی جوایز «اسکار» و «گلدن گلوب»، در سال 2012، پس از 29 سال انتظار توانست سومین جایزه اسکار خود را بخاطر ایفای نقش اولین نخست وزیر انگلستان یعنی مارگرت تاچر بدست آورد. استریپ در این فیلم دو برهه‌ی میانسالی و کهنسالی تاچر را بازی می‌کند. و علاوه بر تحمل گریم سنگین، در فن بیان، حرکات بدن و تقلید لهجه‌ی تاچر نیز به خوبی عمل می‌کند. فیلم «بانوی آهنین» را شاید نتوان فیلم فوق العاده به حساب آورد اما بازی درخشان استریپ به آن رنگ و جلا بخشید و نام آن را بر سر زبان‌ها انداخت و قطعاً به یکی از نقش‌های به یادماندنی کارنامه‌ی خود او هم تبدیل شد.

 

*جاش برولین(جورج دبیلو بوش)

فیلم «دبیلو» (الیور استون) داستان زندگی سیاسی و خانوادگی جورج دبلیو بوش است که بیش از باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا بود. استون در این فیلم علاوه بر بوش، بسیاری دیگر از شخصیت‌های سیاسی آمریکا را نیز به تصویر می‌کشد. شخصیت‌پردازی خوب و چهر‌ه‌پردازی دقیق،‌ جاش برولین را در ارائه‌ی تصویری باورپذیر از این رئیس جمهور یاری می‌کند. فیلم با نگاهی انتقادی نسبت به بوش ساخته شده و فیلمساز همه‌ی تلاش خود را برای تقبیح او به کار می‌گیرد. توجه به سیاست‌های غلط او در اداره‌ی امور ملی و بین المللی کشور از نکاتی‌ست که فیلم بر پایه‌ی آن بنا شده است.

 

*بن کینگزلی(مهاتما گاندی)

سر بن کینگزلی بازیگر سرشناس انگلیسی، بزرگترین دستاورد زندگی خود را با ایفای نقش مهاتما گاندی به دست آورد؛ سیاستمدار بزرگی که مورد ستایش همگان بوده و هست. کینگزلی در فیلم«گاندی» به کارگردانی ریچارد اتنبرو، بازی درخشانی را ارائه داده است. و این فیلم را شاید بتوان یکی از بهترین آثار بیوپیک تاریخ سینما دانست. کینگزلی برای حضور درخشان خود در این فیلم،‌ در سال 1982 برنده‌ی جوایز مهمی همچون اسکار، گلدن گلوب و بفتای بهترین بازیگر مرد نقش اول شد.

 

*شان پن(هاروی میلک‌)

پن در فیلم «میلک» داستان یکی از سران مبارزات همجنسگرایی، یعنی هاروی میک را ایفا کرد. این فیلم را گاس ون سنت در سال 2008 ساخت و پن بخاطر بازی درخشان خود در آن مورد تحسین و تمچید بسیار قرار گرفت. پن، جدا از سینما و در زندگی شخصی خود نیز یک فعال سیاسی به حساب می‌آید. او در کنار سوزان ساراندون و تیم رابینز شاید از چهره‌های مهشور و مطرحی نباشد که همواره در اعتراضات سیاسی مردم آمریکا حضوری پررنگ داشته‌اند. پن برای بازی در فیلم «میلک»‌اسکار بهترین بازیگر مرد سال 2008 را از آن خود نمود.

 

*اینگرید برگمن(گلدا مه‌یر)

گلدا مه‌یر آخرین نقشی بود که اینگرید برگمن در سال 1982 ایفا کرد. گلدا مه‌یر نخست وزیر رژیم صهیونیستی بود و فیلم «زنی به نام گلدا»‌فیلمی بیوپیک بود که بر مبنای زندگی این زن ساخته شد. نکته‌ی جالب این جاست که برگمن در میانه‌ی‌های فیلمبرداری این کار، متوجه بیماری سرطان پیشرفته خود شد و نتوانست بازی خود را در آن به پایان برساند. پس از مرگ برگمن، دخترش پیا لیندستروم که شباهت بسیاری به مادر داشت، بازی او را در فیلم ادامه داد.

 

*هلن میرن(ملکه الیزابت)

هلن میرن، بازیگر تحسین شده‌ی انگلیسی، در سال 2006 با بازی در نقش ملکه الیزابت بسیار مورد توجه قرار گرفت. این فیلم نیز همچون فیلم «دبلیو»، فضای نیمه‌ انتقادی داشت و به مسئله‌ی مرگ جنجالی پرنسس دایانا در آگوست 1977 و نقش و نوع برخورد ملکه با این واقعه‌ی تلخ می‌پرداخت. حضور قدرتمند میرن، درفیلم بسیار مورد توجه قرار گرفت تا جایی که او را برنده‌ی جایزه‌ی اسکار بهترین بازیگر زن کرد. میرن، جزو آن دسته از بازیگرانی‌ست که علاقه‌ی چندانی به حکومت سلطنتی انگلستان ندارد و حتی یک بار دعوت شام ملکه را رد کرد.

 

*مدونا(اوا پرون)

«اویتا» یک فیلم سیاسی متفاوت بود زیرا در ژانر موزیکال ساخته شد. این فیلم که محصول 1996 آمریکاست به کارگردانی الن پارکر انگلیسی ساخته شد و مدونا در آن نقش اوا پرون(همسر خوان پرون) را ایفا می‌کند. فیلم زندگی سیاسی و البته عاشقانه‌ی او را که یکی از زنان مهم در عرصه سیاسی جهان بود به تصویر می‌کشد. داستان فیلم در دهه 50 آرژانتین سپری می‌شود که پرون، بنیانگذار جنبش پرونیزم بر آرژانتین تسلط یافته است با این حال تمرکز فیلم بر شخصیت اوا، همسر اوست، که برخلاف همسر دیکتاتورش محبوب مردم بود. جالب این‌جاست کاندیداهای زیادی برای ایفای نقش مد نظر پارکر بوده‌اند اما مدونا با نوشتن نامه‌ای رسماً از او درخواست می‌کند که نقش را به وی بسپارد و در نهایت برای ایفای آن نامزد جایزه‌ی گلدن گلوب می‌شود.

 

*فارست ویتاکر(عیدی امین)

ویتاکر در فیلم انگلیسی «آخرین پادشاه اسکاتلند» نقش عیدی امین، رئیس جمهور اوگانا در دهه‌ی 70 میلادی را ایفا نمود، فیلمی که به شدت مورد توجه آکادمی قرار گرفت و ویتاکر بخاطرش اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را بدست آورد. فیلم، درامی زندگینامه‌ای براساس زندگی عیدی امین، سومین رئیس جمهور اوگانداست که یک رهبر نظامی خود کامه بود و قدرت را با کودتا علیه میلتون اوبوته به دست آورد. زندگی عجیب امین، که ده همسر و حدودا چهل فرزند داشت، توانست فیلم را به شدت مطرح کند و بازی درخشان و بی‌نقص ویتاکر نیز در آن ماندگار شد.

 

*دنیل دی لوییس(لینکلن)

فیلم تحسین شده‌ی استیون اسپیلبرگ، در سال 2013، دی لوییس را برنده‌ی سومین جایزه‌ی اسکار خود کرد. او در فیلم نقش رئیس جمهور آمریکا، ابراهام لینکلن را ایفا نمود. فیلم اقتباسی دقیق و جز به جز از تاریخ آمریکاست و در آن علاوه بر لینکلن بسیاری دیگر از شخصیت‌های مهم سیاسی آن دوران از جمله، ویلیام سوارد(وزیر امور خارجه)، جان هی(وزیر جنگ)، ماری تاد لینکلن(بانوی اول) و ... حضور دارند. فیلم احساسات میهن پرستانه‌ی آمریکایی‌ها را تحریک کرد و در بسیاری از شاخه‌های مهم خود نامزد جوایز اسکار و گلدن گلوب شد.

*تام هنگس (چارلی ویلسون)

تام هنکس در فیلم زندگی‌نامه‌ای «جنگ چارلی ویلسون»، نقش چارلی ویلسون را ایفا می‌کند؛ یک نماینده‌ی دموکرات مجلس، در زمان جنگ شوروی در افغانستان. این فیلم در سال 2007 ساخته شد و یکی از آخرین فیلم‌های مایک نیکولز بود. مایه‌هایی از طنز همیشگی آثار نیکولز در این فیلم هم دیده‌ می‌شود. فیلم برخلاف آن چه تصور می‌شد مورد توجه چندان اعضای آکادمی قرار نگرفت اما در 5 رشته در گلدن گلوب نامزد جایزه شد.