سرویس سیاست مشرق -  «اصلا فرض کنیم برجام کاری نکرده و تحریم‌ها را از بین نبرده است، اما قطعنامه‌های فصل هفتم شورای امنیت را بدون اینکه حتی یک ساعت آن را اجرا کنیم، برای اولین بار در تاریخ سیاسی ایران لغو  کرده است؛ هیچ کشوری نبوده که او را به فصل ۷ منشور سازمان ملل بکشانند و قطعنامه علیه او تصویب کنند؛ مگر اینکه یا آن کشور را سرنگون کرده یا جنگ بر او تحمیل کردند.» (سخنرانی رئیس جمهور در همایش مجریان انتخابات)

حسن روحانی تاکنون بارها این مساله را مطرح کرده است. اما برای بررسی این ادعای روحانی بهتر است در ابتدا نگاهی کلی و کوتاه به دو فصل منشور ملل متحد که در قطعنامه ۲۲۳۱ (قطعنامه تصویب برجام در شورای امنیت) به آن اشاره شده، بیندازیم :

منشور ملل متحد دارای ۱۹ فصل و ۱۱۱ ماده است، که قطعنامه‌های صادر شده از سوی شورای امنيت يا اشاره به هيچ موادی از منشور ملل متحد نمی‌کنند، يا ذيل «يک يا چند» ماده از منشور ملل متحد قرار دارند (مثل قطعنامه ۱۹۲۹ و ۲۲۳۱) يا ذيل يک فصل از منشور قرار می‌گيرند (مثل قطعنامه ۱۹۷۳- که به حمله به لیبی منجر شد).

 قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنيت عليه ايران به گفته اعضای تيم مذاکره کننده صرفا ذيل ماده ۲۵ قرار دارد ، ماده ۲۵ خود ذيل فصل پنجم منشور ملل متحد است، فصل پنجم نيز شامل مواد ۲۳ الی ۳۲ می‌شود. قرار گرفتن قطعنامه ۲۲۳۱ ذيل ماده ۲۵ به معنای قرار گرفتن آن ذيل فصل پنجم و تمامی مواد اين فصل يعنی مواد ۲۳ الی ۳۲ نيست بلکه صرفا ذيل ماده ۲۵ فصل پنجم است. (این تاکید از سوی نگارنده بدین خاطر است که موضع اعضای تیم مذاکره کننده را درباره این موضوع که قطعنامه‌ها می‌توانند صرفا ذیل یک ماده باشند را مشخص کند)

 البته اين نظر اعضای تيم مذاکره کننده ايران است که معتقدند قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنيت صرفا ذيل ماده ۲۵ قرار دارد بلکه بر اساس متن قطعنامه و همچنين اظهارات مقامات آمريکايی که تهیه کنندگان اصلی اين قطعنامه بودند، تحریم‌ها و بخش اصلی قطعنامه ۲۲۳۱ ذيل ماده ۴۱ فصل هفتم نيز قرار دارد.

همانگونه که ذکر شد فصل هفتم منشور ملل متحد شامل شامل مواد ۳۹ الی ۵۱ می‌شود، در متن ۴ قطعنامه شورای امنیت که پیش از دولت یازدهم به تصویب رسیده است، آمده : اين قطعنامه‌ها صرفا  ذيل ماده ۴۱ فصل هفتم هستند. (نه ذیل فصل هفتم)

هر چند دیپلمات ها تاکيد دارند قطعنامه‌هایی که قبل از دولت یازدهم به تصویب رسیده همگی ذيل فصل هفتم منشور ملل متحد بودند اما واقعيت آن است که قطعنامه‌های تحريمی گذشته همانند بندهای تحریمی قطعنامه ۲۲۳۱ صرفا ذيل ماده ۴۱ فصل هفتم بوده است.

به عنوان مثال در قطعنامه ۱۹۲۹ آمده است :


همانگونه که گفته شد تمامی قطعنامه‌های تحریمی ایران همانند بندهای تحریمی قطعنامه ۲۲۳۱ (که حسن روحانی از آن به عنوان دستاورد یاد می‌کند) ذیل ماده ۴۰ و ۴۱ فصل هفتم بودند (ماده ۴۱ مهم تر از ماده ۴۰ است) نه ذیل کل فصل هفتم و یا ماده ۴۲ که به معنای اجازه حمله به کشور خاطی است.

نمونه یک قطعنامه فصل هفتمی قطعنامه‌ای است که به حمله به لیبی منجر شد که در ابتدای آن آمده :

(...با اقدام ذيل فصل هفتم منشور ملل )

همانگونه که مشخص است به یک ماده از فصل هفت اشاره نشده بلکه قطعنامه ۱۹۷۳ ذیل کل فصل ۷ قرار گرفته است.

حالا حامیان برجام این روزها افسانه کشتن غول قطعنامه‌های فصل هفتمی را سر می‌دهدند تا خود را قهرمان زدودن سایه جنگ از کشور معرفی کنند؛ چرا که در شرایط بی عملی و بی دستاوردی، یک دوقطبی جنگ و صلح یا مخالف و موافق برجام شاید نجات بخش باشد؛ اما در واقع نه سایه جنگی بوده ، نه قطعنامه فصل هفتمی ، نه اساسا غولی کشته شده، دستاورد کنونی چیزی نیست جز جمع شدن ساختار همه تحریم های اصلی سازمان ملل متحد در یک قطعنامه جدید با همان شدت عمل و با همان ضمانت اجرا.