گروه جهاد و مقاومت مشرق - یکی از مخازن اصلی کتابخانه، بخش منابع غیرفارسی آن است که نزدیک به یکهزار جلد کتاب را در خود جای داده است. بیش از نیمی از این آثار، به زبانهای لاتین (انگلیسی، فرانسه، آلمانی و ...) و حدود 450 عنوان نیز به زبان عربی است و از این تعداد، 207 عنوان کتاب در زمان حکومت صدام، در بغداد چاپ و منتشر شدهاند. همه این آثار به موضوع «جنگ ایران و عراق» مرتبط هستند .
از آنجا که یکی از طرفین درگیر در جنگ هشتساله، کشور عراق بوده است، منابع چاپ شده توسط آن کشور، به ویژه در دوره حکومت صدام حسین و حزب بعث، اهمیت بهسزایی در مطالعات جنگ دارند. با بررسی اجمالی این آثار، چنین بهنظر میرسد که صدام و حزب بعث به دنبال تولید آثار مرجع در خصوص جنگ، برای استفاده در داخل عراق و در میان سایر کشورهای عرب منطقه بودهاند و بهسبب ارتباط مناسب این کشورها، بهویژه لبنان، عراق و مصر با شبکههای جهانی کتاب، میتوان پیشبینی کرد که این آثار، بهعنوان منابع مطالعاتی جنگ ایران و عراق، بهآسانی در سیر مطالعات جهانی موضوع قرار گرفته باشند.
گرچه این یادداشت بنای مقایسه ندارد اما گفتن این نکته نیز خالی از لطف نیست که صدام سالهاست رفته و حزب بعث، حاکمیت خود را در عراق از دست داده است اما کتابهایش (به ویژه آثار مرجع، مثل دایره المعارف پنج جلدیاش که در میانه جنگ منتشر شده و ذیلاً معرفی میشود) باقی است و با گذشت نزدیک به سی سال از پایان جنگ، و نشر بیش از 13000 جلد کتاب فارسی در این خصوص، هنوز دست ما از اینگونه آثار مرجع فارسی و ایرانی جنگ خالی است!
موارد زیر، بخشی از این آثار عراقی هستند. برای سهولت استفاده، عناوین آنها به فارسی و سال نشرشان به هجری شمسی درج شده است:
1- دوره پنج جلدی «دایره المعارف جنگ ایران و عراق» (به عربی) که به سفارش حزب بعث، در سال 1363 در بیروت منتشر شده است و بدون توجه به ارزش و اعتبار علمیاش، در واقع اولین دایرهالمعارف منتشره درخصوص جنگ ایران و عراق محسوب میشود.
2 - دوره پنج جلدی «اطلاعیههای فرماندهی کل نیروهای مسلح در نبرد قادسیه صدام» (به عربی) که طی سالهای 1361 تا 1367 به چاپ رسیدهاند.
3- مجموعه بیست و یک جلدی دوره کامل سخنان صدام حسین (به عربی): شامل ده جلد «منتخب سخنان و پیامهای صدام حسین» و یازده جلد «آثار کامل صدام حسین»، که طی سالهای 1367 تا 1379 منتشر شدهاند.
4- مجموعهای ویژه و تمام رنگی، با عنوان مشترک «قصههایی از قادسیه صدام» که همگی در سال 1360، برای استفاده کودکان و به زبان عربی منتشر شدهاند و کتابخانه ما شش جلد از آنها را در اختیار دارد.
* مرضیه محمدی / دفتر تولید اطلاعات کتابخانهای