سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.

*******

** فقط همین یک دلیل کافیست که بگوییم «ظریف قهرمان دیپلماسی نیست»!

رادیو فردا در گزارشی نوشت: «وزیر خارجه ایران می‌گوید آمریکا نمی‌تواند هزینه توقف توافق اتمی وین را به جمهوری اسلامی ایران تحمیل کند و اگر مقامات این کشور می‌خواهند این توافق را متوقف کنند باید هزینه آن را بپردازند... در همان روز حسن روحانی رییس‌جمهوری ایران، تاکید کرده بود که ایران «آغازگر نقض برجام» نخواهد بود ، اما در مقابل «تداوم بدعهدی‌های آمریکا» نیز ساکت نخواهد نشست».

در ادامه این گزارش آمده است: «سخنان مقامات ایران در حالی بیان شده است که به گزارش خبرگزاری رویترز، ایران علی‌رغم اعتراض‌های علنی خود به تحریم‌های جدید آمریکا، در نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام نسبت به روند اجرای توافق هسته‌ای اعتراض رسمی نداشت».

لازم به ذکر است که علت عدم اعتراض رسمی ایران به نقض برجام، وجود بند ۳۷ یا همان «مکانیزم ماشه» در متن برجام است که در صورت اعتراض ایران به نقض توافق توسط طرف‌های مقابل، در نهایت تحریم‌ها علیه ایران باز می‌گردد! متن ضعیف برجام به گونه‌ای تنظیم شده که طرف مقابل تعهدات را نقض می‌کند ولی اگر دولت ایران اعتراض کند در نهایت قطعنامه‌های شورای امنیت که به طور مشروط لغو شده دوباره علیه کشورمان باز می‌گردد! این بخشی از متن «فتح الفتوح برجام»! است که در تیرماه ۹۴ امضا شد و به واسطه آن، حامیان دولت، ظریف را «قهرمان دیپلماسی»! و «امیر کبیر عصر ما»! نامیدند.

** کابینه دوازدهم، سهم خواهان اصلاح طلب را راضی نکرد

امروز روزنامه‌های اصلاح طلب با تیترهایی انتقادی همچون «کابینه افولی»، «کابینه خنثی»، «اندکی تغییر»، «بیم‌های پررنگ کابینه امید» و...به بررسی وزرای پیشنهادی معرفی شده از سوی روحانی به مجلس پرداختند.

روزنامه آفتاب یزد در همین رابطه نوشت: «حسن روحانی، رئیس دولت‌های یازدهم و دوازدهم، در راستای اجرای اصل ۱۳۳ قانون اساسی و ماده ۱۸۸ قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی طی نامه‌ای اسامی وزرای پیشنهادی کابینه دوازدهم را روز گذشته به بهارستان داد. فهرستی کاملاً مردانه که مغایرت‌های چشم گیری با بسیاری از وعده‌های حسن روحانی در ایام انتخابات ۹۶ دارد. عدم حضور زنان در کابینه دولت دوازدهم و شکسته نشدن سقف شیشه‌ای حاکمیت مردان در دولت، استفاده نکردن از چهره‌های سرشناس اصلاح طلب در کابینه و درعوض ابقا و افزودن شخصیت‌های اصولگرا در دولت، بالا بودن میانگین سنی دولتمردان احتمالی و همینطور عدم تحقق تغییر ۵۰ درصدی کابینه، از جمله مسائلی است که با مرور لیست وزرای دولت دوازدهم می‌توان به آن‌ها پی برد. فهرستی که به گمان بسیاری از کنشگران عرصه سیاست، «خنثی» می‌نماید».

این روزنامه اصلاح طلب در بخش دیگری از گزارش نوشت: «این انتظار می‌رفت که دولت دوازدهم شاهد حضور افرادی جوان‌تر باشد؛ اما انتظارها محقق نشد و میانگین سنی کابینه دوازدهم ۲/۵۸ است!».

در هفته‌های اخیر، اصلاح طلبان با لحنی طلبکارانه و در برخی موارد تحقیرآمیز خطاب به دولت تاکید داشتند که باید سهم خود را از روحانی بگیرند. در حقیقت سهم‌خواهی و منفعت‌طلبی اصلاح طلبان در پیشنهادات و حتی تحمیل وزرا به دولت، جایگزین کمک به روحانی برای شکل دادن به کابینه‌ای کارآمد شد. افراطیون اصلاح‌طلب در طول فعالیت دولت یازدهم نیز با تعبیر وقیحانه و توهین‌آمیز «رحم اجاره‌ای» دولت را بدهکار خود معرفی می‌کردند.

در حال حاضر نوع چینش کابینه دوازدهم و فهرست وزرای معرفی شده به مجلس، اصلاح طلبان را راضی نکرده است. فهرست وزرا بر یک مساله صحه گذاشت و آن چیزی نبود جز اصرار روحانی بر استقلال از اصلاح طلبان. برخی تحلیلگران معتقدند که روحانی تمام تلاش خود را بکار بسته تا اصلاح طلبان را به عنوان یک اقلیت ضعیف و مدیریت پذیر زیر دست خود نگه دارد.

و اما نکته قابل تأمل اینکه در این میان وعده‌هایی چون به کارگیری وزیر زن و انتخاب کابینه‌ای جوان صرفاً کارکردی انتخاباتی داشته است.

** اصلاح طلبان زمزمه عبور از خاتمی را سردادند

حواشی لیست امید شهر تهران در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی و همچنین حواشی لیست امید در پنجمین دوره شورای شهر تهران موجب بروز اختلافات جدی در میان اصلاح طلبان شده است. به گونه‌ای که این جریان را با آشفتگی روبرو ساخته است. بر همین اساس، اصلاح طلبان زمزمه عبور از خاتمی را مطرح کرده‌اند.

در همین رابطه «فیاض زاهد» از فعالان اصلاح طلب در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت: «در شرایط کنونی فاصله رئیس دولت اصلاحات با دیگر رهبران جریان اصلاحات بسیار عمیق و زیاد است. البته جایگاه رئیس دولت اصلاحات ابدی نیست و اگر اصلاح‌طلبان قصد داشته باشند بیش از اندازه روی این جایگاه سرمایه‌گذاری کنند در دراز مدت با چالش‌های جدی مواجه خواهند شد. به عنوان مثال اشتباهاتی که در زمینه ارائه لیست اصلاح‌طلبان در انتخابات شورای شهر به وجود آمد تا حدودی جایگاه رئیس دولت اصلاحات را تحت‌الشعاع قرار داد. بدون شک اگر اصلاح‌طلبان شورای شهر پنجم اشتباهات شورای اول را تکرار کنند در انتخابات بعدی مردم به اصلاح‌طلبان رأی نخواهند داد و اصلاح‌طلبان در انتخابات شکست خواهند خورد».

«سلفی حقارت»، «افشاگری الهه کولایی درباره لیست رانتی امید در انتخابات مجلس»، «افشاگری فاطمه دانشور درخصوص لیست رانتی امید در شورای شهر پنجم»، «افشاگری درخصوص ویترینی بودن حضور یک زن در میان کاندیداهای اصلاح طلبان برای شهرداری تهران»، «اظهارات متعدد درباره زد و بند سیاسی در بستن لیست امید» و...بخشی از حواشی «تَکرار امید»! توسط سران اصلاحات است.

** لابی بازی در شورای شهر پنجم و بی توجهی به برنامه‌های نامزدهای شهرداری پایتخت

روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی با عنوان «فینال دو روزه نامزدهای شهرداری» نوشت: «منتخبان پنجمین دوره شورای شهر تهران در یک تصمیم‌گیری جدید در هفته جاری با تغییر زمان انتخاب گزینه نهایی شهرداری تهران از ۱۲ شهریور ماه به پنج‌شنبه هفته جاری شائبه تعجیل در کیفیت‌سنجی برنامه نامزدها را ایجاد کردند...برخی شنیده‌ها از لابی برخی نامزدها برای کسب رأی بیشتر از سوی اعضا و همچنین فرصت حداقلی میان ارسال برنامه نامزدها و ارائه برنامه‌ها در جلسات علنی، برای برخی کارشناسان شائبه تعجیل در کیفیت‌سنجی برنامه نامزدها را ایجاد کرده است کارشناسان حوزه شهری عنوان می‌کنند که روند تصمیم‌گیری برای انتخاب گزینه نهایی شهرداری تهران به گونه‌ای است که به نظر می‌رسد برنامه و دیدگاه نامزدها به‌صورت کامل مبنای قضاوت پارلمان شهری برای رأی دادن به نامزدها و انتخاب گزینه نهایی نیست».

پیش از این رسول منتجب‌نیا  قائم مقام حزب اعتماد ملی- ۹ خرداد ۹۶- با اشاره به حواشی لیست امید برای شورای شهر تهران گفت: «عده خاصی در پشت پرده در تهیه و تدوین لیست] امید برای شورای شهر تهران[اثرگذار بودند. آن‌ها خاتمی و عارف را تحت فشار قرار دادند تا لیست را تأیید کنند. بی‌پرده بگویم همان‌ها که لیست را بستند می‌خواهند شهردار خود را به شورا تحمیل کنند».

چندی پیش نیز روزنامه شرق در مطلبی نوشت: «کلی‌گویی] راه یافتگان لیست امید به شورای شهر [بیانگر عدم تسلط و آگاهی برگزیدگان شورای پنجم به پیچ و خم‌های مدیریت شهری و مسائل عدیده شهر تهران است. این بی‌معیاری نتیجه‌اش این شد که بین ۲۴ نفر از اولین فهرست نامزدهای شهرداری تهران، بسیاری از نام‌ها کمترین نسبتی با این سمت نداشته باشند. نام‌هایی که مطرح شدند، اغلب در موقعیت خود نام‌های معتبری‌اند ولی این به معنای مناسبت آنان با شهرداری تهران نیست... همچنان‌که خود شورا هم فاقد دیدگاه و برنامه بوده است».

همچنین «محمود علیزاده طباطبایی» عضو اصلاح طلب شورای شهر اول (منحله) تهران گفته بود: «برخلاف اینکه برخی از آقایان عنوان می‌کنند انتخاب اعضای لیست اصلاح‌طلبان [لیست امید برای شورای شهر تهران[به صورت دموکراتیک صورت گرفته اصلاً چنین نبوده است. به نظر می‌رسد در پشت پرده برای انتخاب اعضای جدید شورا زد و بند سیاسی صورت گرفته است. در شرایط کنونی نیز به نظر می‌رسد برخی تلاش می‌کنند در پستوها و در پشت پرده شهردار تهران را انتخاب کنند که این رویکرد صحیح نیست و شهردار تهران نباید در پستوها انتخاب شود».

گفتنی است شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحات با سازوکاری فشل، ناکارآمد و غیرعقلانی در آستانه هر انتخابات، بدون توجه به اصل شایسسته سالاری، به سهمیه دادن به تمام گروه‌های منتسب و راضی کردن آن‌ها می‌پردازد و در نهایت بنا بر اصل «هم قبیله بودن»، لیست امید بسته می‌شود. این روش تاکنون دو خروجی داشته است، لیست امید شهر تهران در دهمین انتخابات مجلس و لیست امید شهر تهران برای پنجمین انتخابات شورای شهر. به اذعان فعالان اصلاح طلب متاسفانه هر دو لیست تاکنون با ساز و کار رانتی تنظیم شده است.

** تولید به فاجعه آمیزترین شرایط خود رسید،۱۴۶۰ روز از وعده ۱۰۰ روزه گذشت

«فرشاد مؤمنی» اقتصاددان حامی دولت در مصاحبه با روزنامه قانون گفت: «تولید، به فاجعه آمیزترین شرایط خود رسیده است و بیشتر عامه مردم به طرز فاجعه آمیزی در فقربه سر می‌برند. این مقوله در شرایطی ایجاد شده است که مفت خواران، دلالان و رانت‌جویان حاکمیت سرمایه‌ای خود را به شیوه‌ای منحصر به فرد در این اقتصاد اعمال می‌کنند. به عبارتی این شرایط ناشی از همین عملکرد آن‌هاست».

روحانی در شرایطی توانست در خرداد ۹۲ رئیس دولت یازدهم شود که وعده گشایش اقتصاد ایران را در ۱۰۰ روز داده بود و امیدوار بود که با توفیق در مذاکرات هسته‌ای، وضعیت معیشتی مردم را بهبود ببخشد؛ اما نه تنها در این چهار سال وضعیت معیشتی مردم بهتر نشد، بلکه اقتصاد ایران به چنان رکودی دچار شد که به گواه اکثر اقتصاددانان و فعالان اقتصادی نمونه آن در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بی‌سابقه بوده است. یکی از ثمرات این رکود تعطیل شدن معروف‌ترین برندهای اقتصادی کشور است. آمارهای غیررسمی نشان می‌دهد که تعطیل شدن بیش از ۳۰ کارخانه معروف و قدیمی به بیکار شدن حدود یک میلیون نفر طی چهار سال گذشته انجامیده است.

علاوه بر این، متاسفانه در حال حاضر وضعیت بنگاه‌های کوچک و زودبازده نیز طبق آمارهای متعدد، بسیار نگران‌کننده است و بیشتر از ۵۰ درصد این بنگاه‌ها با نصف ظرفیت کار می‌کنند و بقیه راکد هستند.

** با پیرترین کابینه بعد از انقلاب نمی‌توان مشکلات اقتصادی را حل کرد

روزنامه اعتماد در یادداشتی با عنوان «لیست اعضا ناامیدکننده بود» نوشت: «انتظاری که مردم از دولت دوازدهم دارند متفاوت از آن چیزی است از دولت یازدهم می‌خواستند. از دولت دوازدهم این انتظار می‌رود که تحولی بنیادین و اساسی در اقتصاد ایران ایجاد کند. علت این انتظار این است که نرخ بیکاری جوانان که از مرز بحران گذشته، برای مردان ۱۰ تا ۲۰ سال بین ۲۰ تا ۳۰ درصد و زنان بالای ۵۰ درصد شده است. این اتفاق در ادبیات اقتصادی یعنی بحران. در کنار این بحران، معضلات بسیار بزرگ دیگری در اقتصاد ایران وجود دارد که نمونه آن را می‌توان در صندوق‌های بازنشستگی، مطالبات معوق بانک‌ها، بدهی دولت به بانک‌ها، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و رشد نقدینگی دید. در صورتی که سیاست‌های پولی و مالی به درستی تنظیم نشود، حجم نقدینگی ظرفیت تبدیل به بحران پولی را خواهد داشت. با این شرایط انتظار این است که تیمی در دولت دوازدهم طراحی شود که بتواند جراحی اقتصاد را با حداقل هزینه و عوارض انجام دهد».

این روزنامه اصلاح طلب در ادامه نوشت: «مردم انتظار دارند تیم اقتصادی دولت دوازدهم بتواند این بحران‌ها را با استفاده از مزیت‌های نسبی کشور تبدیل به فرصت کند. ولی آیا تیم اقتصادی که دولت دوازدهم انتخاب کرده توان حل این مساله را دارد؟ آقای روحانی پیش‌تر وعده داده بود که کابینه دولت دوازدهم را جوان می‌بندد اما برآوردها نشان می‌دهد کابینه دوازدهم پیرترین کابینه بعد از انقلاب با میانگین سنی ۵۷ سال است. به این ترتیب آقای روحانی در گام نخست همه را ناامید کرد».

گفتنی است بی تحرکی دولت یازدهم موجب شد تا بسیاری از کارشناسان عنوان «دولت پیر و خسته» را برای آن انتخاب کنند. انتظار بر این بود که در دولت دوازدهم این نقص بزرگ‌ترمیم شود که متسفانه چنین نشد. چندی پیش «محمدرضا تاجیک» مشاور رئیس دولت اصلاحات در مصاحبه با سایت جماران گفته بود: «اگر کسی در شرایط کنونی رئیس جمهور می‌شود مردم انتظار دارند که در زندگی روزمره آنها تغییر حاصل شود؛ بنابراین دولت کنونی باید تلاش کند که موفق شود؛ و این امکان ندارد مگر اینکه تغییر ساختاری بزرگی دهد و بسیاری از مدیران سنگین‌پای بی‌طراوت کنونی را تغییر دهد و در رویکردهای متصلبی که در عرصه‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پاسخ نداده تغییر ایجاد کند و با شادابی و توان افزون‌تر وارد صحنه شود و به نیازهای مردم پاسخ دهد».