به گزارش مشرق، اگر بخواهید به دنبال فرهنگ عاشورایی در قالب هنر و کتاب و بازیگری باشید بهترین پیشنهاد تماشای برنامه «چهلچراغ» است که در این شب‌ها با اجرای محمدرضا شهیدی فرد از شبکه سه سیما پخش می شود. اغلب افرادی که در این برنامه به عنوان مهمان حاضر می شوند، متناسب با فرهنگ عاشورا آثاری هنری را ارائه کردند. شهیدی فرد که در این سالها امضای موفقیت اغلب برنامه هاست علاوه بر حضور در «چهلچراغ» در «هزار داستان» هم مجری است. «چهلچراغ» برنامه گفت‌وگو محوری با موضوع هنر و امام حسین (ع) است که درباره پیوند میان هنر و فرهنگ حسینی به مدت چهل شب در حال پخش است. برای تهیه گزارش از آخرین قسمت این برنامه تلویزیونی با ما راهی غربی ترین نقطه تهران در باغی واقع در انتهای پونک شوید.

** «چهلچراغ»؛ دسته‌های عزاداری سید الشهدا

شاید تا الان همه ما واژه چلچراغ را بارها شنیده باشیم و در مورد معنی آن هم جستجو کرده باشیم و به نتیجه رسیده باشیم اما در شباهت چهلچراغ و ایام سوگواری سیدالشهدا به دسته‌های عزاداری می رسیم که هر ساله روز هفتم محرم در محله های قدیمی راه می افتند. این دسته ها پوشیده از چهل چراغ هستند که حالا این چراغ ها به شکل های گوناگونی برای هر شهری متفاوت هستند، چراغ‌های فانوسی، شیشه ای و ... چهلچراغ پیش‌تر جشنواره ای برای ارسال فیلم، عکس و آثار عاشورایی بوده و برای اولین بار در قالب برنامه تلویزیونی سوگواری چهل روزه تا اربعین سید الشهدا را در کنار مهمان هایی که آثارشان حال و هوای عاشورایی و حسینی دارد، پخش می شود.

** دو ساعت تعویق در شروع برنامه

طبق قرار قبلی بنا بود تا ضبط آخرین برنامه «چهلچراغ» ساعت 10 صبح شروع شود، اما مثل تمامی برنامه‌های تولیدی که ساعت مشخصی برای شروع و پایان تصویربرداری ندارند، این برنامه هم با تاخیری نزدیک به دو ساعت و نیم شروع شد.

** حکایت خرمالوهای نیمه رسیده

استودیوی برنامه در سوله‌ای در گوشه باغی نسبتا بزرگ واقع شده است. پارچه مشکی روی در این سوله کشیده شده است. کنار آن ماشین بزرگی قرار دارد که گویا اتاق رژی است و کارگردان تلویزیونی در آنجا نشسته و برنامه از نگاه او می‌گذرد. کمی آنطرف‌تر چند درخت خرمالو قرار دارد که خرمالوهای نیمه رسیده روی آن خودنمایی می‌کنند. میز بزرگ سفید به همراه صندلی های پلاستیکی در انتهای پاغ چیده شده است.

** پارکینگ ماشین‌های شخصی «چهلچراغی‌ها» هم اینجاست!

درست است که هوا کمی سرد شده، اما اینجا به دلیل منطقه نسبتا کوهستانی هوای سردتری نسبت به سایر نقاط تهران دارد، اما اگر زیر نور آفتاب قرار بگیرید گرمای آفتاب مرداد ماه را احساس می‌کنید. جالب اینجاست که عوامل و حتی مجری چهلچراغ همگی با وسیله نقلیه شخصی خود به اینجا می‌آیند و قسمتی از این باغی که کف آن سنگ‌ریزه است، به پارکینگ ماشین‌ها اختصاص یافته است.

** مجری زودتر از بقیه می‌آید

غیر از تصویربرداران و گریمور، مجری از افرادی است که با نظم همیشگی خود در همان ساعات وعده شده در استودیو حاضر شده و با عوامل مشغول صحبت می شود.

** صدایی که هرازگاهی در باغ شنیده می‌شود

هرازگاهی صدای پارس ناگهانی چند سگ از انتهای باغ به گوش می‌رسد. اینها سگ های نگهبان این باغ هستند که روزها در اتاقی با درهای آهنی نگهداری شده و شب‌ها در محوطه باغ نگهبانی می کنند.

** حین گریم عکاسی نکنید!/ «خانواده دکتر ارنست» هم اینجا هستند!

شهیدی فرد زمان را از دست نمی‌دهد و تا آمدن همه عوامل به اینجا، از فرصت استفاده کرده و به اتاق گریم می‌رود. شاید موقعیت مکانی اتاق گریم شما را به یاد کارتون «خانواده دکتر ارنست» بیندازد. دلیلش هم قرار گرفتن این اتاق در بین شاخ و برگ درختان است که بعد از طی کردن چندین پله آهنی در اتاق قرار می‌گیرید. شهیدی فرد زیر دست گریمور قرار دارد، موها و بعد صورت او برای قرار گرفتن مقابل دوربین آماده می‌شود. میز و آینه گریم، اتاق پرو، رگال لباس، بخاری و ... از وسایلی هستند که در اینجا دیده می‌شوند. مجری به دلیل حساسیت‌های شخصی خود دوست ندارد تا عکاس در این اتاق از او عکسی بگیرد و ادامه عکاسی به داخل استودیو موکول می‌شود. در همین لحظه مهمان از راه می‌رسد و بعد از شهیدی فرد او زیر دست گریمور می نشیند. شهیدی فرد لباسش را عوض کرده و با کت و شلوار رسمی به سمت استودیو می رود.

** محمدمهدی سیار، مهمان امروز برنامه

محمدمهدی سیار که امروز در بخش اول مهمان «چهلچراغ» است، یکی از شاعرانی است که بارها برای مقام معظم رهبری شعر سروده و اتفاقا ایشان هم به شعرهای او علاقه دارند. 

** دکوری با رنگ مشکی

بعد از دو ساعت چراغ‌های استودیو و این اتاق 100 متری که فضایی سیاه دارد روشن می‌شود. به دلیل مناسبتی بودن «چهلچراغ» دکور این برنامه بیسی کاملا مشکی دارد و با المان‌های لوستر سبز رنگ و علمی از جنس مقوا پوشیده شده است. وارد استودیو که می‌شوید رنگ آبی حوضی که ماهی قرمزی درون آن قرار دارد نگاه شما را به خود جلب می کند. این حوض یکی از دیوارهای اتاقی است که شهیدی فرد و مهمان در آن می نشینند و شاهد آن هم دو صندلی سفیدی است که جلوی این دیوار دیده می‌شود. این اتاق از نئوپان درست شده و با یک داربست نگه داشته شده است. مسئول دکور می کوید درست کردن دیواره های کناری دکور با نئوپان باعث بزرگتر شدن آن می شود.

** شباهت دکور ماه عسل و چهلچراغ

عوامل با یکدیگر صحبت می‌کنند، یکی به مسئول دکور می‌گوید واقعا دلتون میاد دکور رو امروز جمع کنید؟ - نه جمع کردنش خیلی سخته! کلی جوش خورده. -البته دکور ماه عسل هم همینطور بود اما یکساعته جمعش کردیم! مسئول دکور با اشاره به شباهت دکور «چهلچراغ» با «ماه عسل» می‌گوید: کف دکور ماه عسل را هم از همین نئوپان ها گذاشتیم که در اینجا به کار بردیم.

** شهیدی فرد به جای علیخانی!

اگر پشت صحنه «ماه عسل» را دیده باشید، شما هم به این نتیجه می رسید که انگار اینجا فقط یک احسان علیخانی کم دارد. همه عوامل پشت صحنه چهلچراغ همان هایی هستند که گروه تولید ماه عسل را تشکیل می دهند. یکی می‌گوید اینجا تیممون ماه عسلیه و فقط احسان نیست که اونم پشت صحنه پیگیر حال ما و برنامه هست و در اصل حضور معنوی داره. یکی از مسئولین دکوری که طراح آن پیمان قانع است، در نبود قانع درباره مدت زمانی که برای دکور هر برنامه  صرف می‌کنند، می‌گوید: دکور چهلچراغ را ظرف مدت 1 روز زدیم و دکور پاییزی حالا خورشید را دو روزه تمام کردیم.

** اذانی که از گوشی‌ تلفن همراه بلند شد

قبلا فقط می توانستید از طریق مسجد واقع در محل، صدای اذان را بشنوید، اما به یمن حضور گوشی های اندروید حالا دیگر وقتی اذان می شود و حتی قبلتر از شروع اذان، از تلفن همراه هر نفر صدای اذانی بلند می شود. البته این نرم افزار در مکان‌هایی که دسترسی به تلویزیون و رادیو و حتی مسجد محل نیست، بیشتر کاربرد دارد. نزدیک اذان که می شود دیگر صدای صحبت عوامل با هم قطع شده و جای خود را به صدای اذانی می دهد که از گوشی تلفن همراه هر یک از آنها بلند شده است. در گوشه و کنار استودیو برخی ها مشغول خواندن نماز هستند و از یکدیگر سراغ جانماز و مهر می گیرند.

** مردان سیاه پوش ماه عسل هم اینجا هستند

اغلب اعضای این گروه لباس‌هایی مشکی بر تن دارند که روی تی شرت یکی از آنها لوگوی ماه عسل به چشم می خورد. اینها همان 20 مرد سیاه پوش برنامه ماه رمضان شبکه سه هستند که حالا تیم تشکیل دهنده «چهلچراغ» هستند. برنامه با سه دوربین معمولی و یک دوربین کرین تصویربرداری می‌شود.

** مجری وارد دکور می‌شود

زمانیکه شهیدی فرد وارد استودیو می شود همه با صدای بلند صلوات می فرستند. یکی می گوید دیگه امروز آخرین روزیه که آقای شهیدی فرد را می بینیم و شوخی ها ادامه پیدا می کند. یکی می گوید قرار است شهیدی فرد ماه عسل سال آینده را اجرا کند و دیگران به شوخی او می خندند و شهیدی فرد می گوید من در تمام عمر کاریم به جای هیچکس اجرا نکردم.

** زمین دکور دوباره جارو می‌شود

مسئول صحنه با ورود به استودیو همه جا را از نظر می گذراند. او به زمینی که جای چند پا روی آن است اشاره می کند و به تدارکات می گوید که لطفا زمین را با جاروی خیس تمیز کنید. الان دیگر همه به دنبال فردی هستند شماره پایش با کفشی که روی موکت مشکی افتاده،‌ یکی باشد تا سر شوخی را با او باز کنند.

** نقد مهمان قبل از اجرای برنامه

شهیدی فرد در اینجا هم با حوصله با همه صحبت می کند. قبل از اینکه برنامه شروع شود، مهمان و مجری روی صندلی هایشان نشسته و با هم مشغول صحبت می شوند. شهیدی فرد با در دست داشتن یکی از کتاب های (محمدمهدی سیار)‌ برخی شعرهایش را نقد می کند و سیاری هم توضیحاتی را ارائه می دهد.

** چرا لباس مشکی پوشیدید؟

دقایقی قبل از شروع برنامه مجری رو به مهمان می گوید که چرا بلوز مشکی پوشیدی؟ و او را به همراه یکی از بچه های پشت صحنه راهی اتاق لباس می کند تا لباسش را عوض کند.

** لباس‌هایم را حراج کردم!

در این فاصله مجری رو به عوامل پشت صحنه کرده و می گوید: من امروز لباس‌هایم را حراج کردم و از گوشه و کنار استودیو سوالهای مختلفی شنیده می شود. یکی می گوید سایز مدیوم هم دارید؟ دیگری به کفش قهوه ای رنگ شهیدی فرد اشاره می کند و یکی هم کت و شلوار سرمه ای مجری «چهلچراغ» را می خواهد. آخرین شوخی مربوط به فردی است که پشت دوربین ایستاده، او می‌گوید یک ماشین هم داریم که برای مجری یک برنامه است که صبح ها می رفته سر برنامه و بعدش می رفته خونه!  

** یادی از مرحوم افشین یدالهی

مهمان از شهیدی فرد می‌پرسد که در مورد چه موضوعی می توانیم صحبت کنیم؟ و پاسخ می شنود که درباره کتاب، ادبیات، هنر و روضه. سیاری: شعرهای چاپ نشده بسیاری دارم که عاشقانه و فلسفی است. عشق درگیری مهمی برای شاعر است. عشق گرفتاری عاشقان و گفتار شاعران است. شاعر وقتی درگیر عشق است شاید شعر نگوید اما اگر از روضه و یا چیزی ناراحت شود گریه می کند. شهیدی فرد می‌گوید مرد که گریه نمی کند و ناخودآگاه به دلیل همکاری مشترک مرحوم افشین یدالهی و احسان خواجه امیری فکر می کند که این شعر هم برای یدالهی است و یادی از او می کند.

** سکوت عجیبی که در اینجا حکمفرما است

بخش دیگری از صحبت درباره محتشم کاشانی است. در همین لحظه کات می دهند تا توضیحاتی را درباره ادامه صحبت به مهمان بدهند. گویی که مهمان و مجری داخل یک حوض آبی نشسته اند. غیر از تصویربرداران باقی عوامل با تلفن های همراهشان سرگرم هستند. در این فضا سکوت حکمفرما است و تعداد کات هایی که داده می شود به دو بار هم نرسیده است. چند نفر که گوشه استودیو نشسته اند سرگرم تخمه خوردن هستند و یکی از آنها می پرسد مگه اومدین سینما؟ او می گوید نه برای مسابقه فوتبالی است که دیشب پخش شد.

** آنچه مخاطب می‌بیند

پشت در ورودی مونیتوری نصب شده که گاهی اوقات تصویربردار از داخل آن برنامه را رصد می کند. این تصاویر همان چیزی است که مخاطب قرار است آنها را در قاب تلویزیون خود تماشا کند.

** پایان پلاتوی اول

بعد از پایان پلاتوی اول، شهیدی فرد به مهمان می گوید لطفا 100 برابر تندتر صحبت کن چونکه زمان زیادی در اختیارمان قرار ندارد و تصویربردار می گوید تا همین الان 35 دقیقه ضبط کردیم. برای بخش بعدی پس زمینه دکور تغییر می کند و حوض آبی کنار رفته و آرم برنامه با پس زمینه سبز رنگ نمایان می شود. گریمور سمت شهیدی فرد رفته و فون صورتش را تمدید می کند.

** شعری که برای دولت حاشیه ساز شد!

 در فواصل بین پلاتوها مهمان درباره شعری که گفته و در عید فطر میثم مطیعی آن را خوانده، صحبت می کند. او می گوید مقام معظم رهبری سه بار از یکی از شعرهایم تقدیر کردند و با اشاره به هم کلاسی بودن با میثم مطیعی می گوید من نوحه هم می گویم اما همیشه سعی کردم تا در نوحه هایم از آیات قرآنی استفاده کنم.

** صدای گربه تنها مانع ضبط برنامه

تصویربردارها کنار دوربین یک صندلی گذاشتند که اگر در بین ضبط خسته شدند بتوانند روی صندلی ها نشسته و استراحت کنند. هیچ چیز نمی تواند مانع از ادامه صحبت شهیدی فرد با مهمانش شود، اما در پایان برنامه صدای ممتد یک گربه که گویی گرسنه هم هست از بیرون باغ شنیده می شود و یکی از همین مردان سیاه پوش بیرون رفته و گربه را از کنار استودیو دور می کند.

بنابراین گزارش، از آنجایی که «چهلچراغ» هر روز با حضور دو مهمان ضبط می‌شد، در روز آخر برنامه نیز علاوه بر سیار مهمان دیگری هم در اینجا حاضر خواهد شد. علی انسانی مداح اهل بیت مهمان بعدی گروه است که بعد از سرو نهار وارد باغ «چهلچراغی‌ها» می شود و دوباره داستان از سر گرفته می شود.

برنامه «چهل چراغ» کاری از گروه اجتماعی شبکه سوم سیما به تهیه کنندگی مجتبی امینی از پنجشنبه 6 مهرماه ساعت 19:30 به روی آنتن شبکه سه سیما می رود.