سرویس جهان مشرق- ریچارد سوکالسکی در یادداشت تحلیلی خود، سیاست خارجی ترامپ در قبال ایران را زیر ذره‌بین خود قرار داده است. به نظر او کاخ سفید سیاست جامعی برای رویارویی با ایران ندارد و این خلأ، ممکن است با تصمیم به حمله به ایران جبران شود که پیامدهای ناگواری برای ایالات متحده و متحدانش خواهد داشت.

تحلیلگر مؤسسه کارنگی و رَند هدف اصلی دولت آمریکا از اعمال فشار همه‌جانبه بر ایران را، پذیرش مذاکرات از سوی ایران یا شتاب‌بخشیدن به «تغییر رژیم» در این کشور می‌داند، در حالی که هیچ‌کدام از اینها عملی نیست. وی این دو هدف احتمالی را در دو بخش بررسی می‌کند.

تغییر رژیم جواب نمی‌دهد

سوکالسکی ترامپ را علی‌رغم سخنان جنجالی‌اش، انسانی احتیاط‌کار در استفاده از قوه قهریه می‌داند. با این حال ادامه می‌دهد حضور دو سیاستمدار تندرو یعنی جان بولتون و مایک پمپئو در کنار او که پیش از این خواهان تغییر رژیم در ایران شده‌اند عامل مهمی در تمایلات تندروانه ترامپ است.

ترامپ ممکن است برای تغییر رژیم از نیروی نظامی، فشار اقتصادی یا تحریک ناآرامی داخلی بهره گیرد اما در هر صورت «سیاست تغییر رژیم، خطرناک و بی‌احتیاطی است». این را ریچارد سوکالسکی می‌نویسد و می‌نویسد اگر ترامپ بخواهد از راهکار اول استفاده کند، به جز بمباران پایگاه‌های هسته‌ای نیازمند اشغال کشور است که این خود میلیاردها دلار هزینه، هزاران تلفات و تخریب ایران را در پی خواهد داشت. ضمن اینکه مردم ایران در پشتیبانی از حکومت‌ این کشور علیه مداخله آمریکا بسیج می‌شوند.

علاوه بر این و در صورت تداوم جنگ، آمریکا در جهان منزوی می‌شود، چین و روسیه به ایران کمک خواهند رساند و حتی ایران به توجیه حملات آمریکا فعالیت هسته‌ای خود را از سر می‌گیرد.

ایران مانند کره شمالی سر میز مذاکره نمی‌آید

اگر هدف از تهدید به جنگ همزمان با فشار اقتصادی این باشد که ترامپ می‌خواهد به روشی مشابه با کره شمالی، ایران را نیز پای میز مذاکره بکشاند، باید بداند که اولاً این سیاست در مورد کره شمالی نیز هنوز جواب نداده است و معلوم نیست روند کُند فعلی به تحویل همه تجهیزات هسته‌ای کره شمالی ختم شود.

ثانیاً اگر کره شمالی پای میز مذاکره حاضر شد، صرفاً به دلیل فشارهای آمریکا نبود بلکه این خود نوعی پیروزی برای او به شمار می‌آمد زیرا او برگ برنده کلاهک‌های هسته‌ای را در دست داشت و می‌خواست با آمریکا وارد بده‌بستان شود. در صورتی که ایران این گونه نیست.

وی ادامه می‌دهد ترامپ نیز فضای سیاسی لازم در داخل برای مذاکره آشتی‌جویانه با تهران را ندارد و اسرائیل و هوادارنش در داخل آمریکا اجازه نمی‌دهند جز در شرایط پذیرش شروط سخت‌گیرانه از سوی تهران، توافقی میان تهران و واشینگتن صورت گیرد.

سه خط قرمز آمریکا از سوی تهران رعایت شده است

مدیر پیشین اداره مذاکرات و سیاست راهبردی در وزارت خارجه آمریکا، ایران را در چشم واشینگتن، حکومتی می‌داند که در داخل به سرکوب مردم و نقض حقوق بشر اقدام می‌کند و در کشورهای مختلف منطقه از گروه‌های نیابتی شیعی برای افزایش نفوذ خود بهره می‌گیرد، در حالی که هیچ «منافع مشروعی» در هیچ کجای منطقه ندارد حتی در عراق که «صدها هزار ایرانی را از جمله با استفاده از گاز سمی در جنگی که خود عراق شروع کرد، به قتل رساند»!

ریچارد سوکالسکی ادامه می‌دهد با وجود این نگاه منفی علیه ایران، باز هم قاعدتاً آمریکا نمی‌تواند از قوه قهریه علیه ایران استفاده کند زیرا تهران هوشمندانه از هیچ یک از سه خط قرمز آمریکا عبور نکرده است: استفاده از ترور علیه آمریکا و آمریکاییان در ایالات متحده یا منطقه؛ ایجاد وقفه در جریان نفت از منطقه؛ خارج‌شدن از پوسته خود برای تولید تسلیحات هسته‌ای. اینکه رهبران ایران علیه آمریکا صحبت می‌کنند یا به قول ترامپ، شعار مرگ می دهند، دلیل موجهی برای استفاده از قوه قهریه نیست.

ایران انتقام می‌گیرد

همکار دانشگاه دفاع ملی تأکید می‌کند واشینگتن در صورت حمله به ایران صدمه زیادی خواهد زد اما ایران نیز گزینه‌هایی برای انتقام دارد. ایران می‌تواند تسلیحات متعارف، عملیات ترور و جنگ سایبری را علیه نیروهای آمریکایی و متحدانش در همه کشورهای منطقه به ویژه در عراق، سوریه و افغانستان به کار گیرد. جدا از این حزب‌الله لبنان و شبه‌نظامیان یمن «تهاجم شدید» و «حمله موشکی» علیه اسرائیل و [عربستان سعودی] را در دستور کار قرار می دهند.

در مرحله بعد، تلاش‌های آمریکا برای ثبات در عراق و افغانستان تحت تأثیر قرار می گیرد؛ جنگ میان ایران و عربستان یا محویت یمن بالا می‌گیرد؛ زیرساخت‌های حیاتی انرژی در خلیج فارس آسیب می‌بیند؛ قیمت حامل‌های سوخت به شدت بالا می‌رود و احتمالاً یک رکود جهانی را کلید می‌زند.

جمع‌بندی

کارشناس پیشین اداره سیاست‌گذاری وزارت خارجه آمریکا به دولت ترامپ توصیه می‌کند اگر خواهان حضور ایران پای میز مذاکره است، ابتدا مجدداً تعهد خود را به توافق هسته‌ای اعلام کند و سپس موضوعات جدید را پیش بکشد.

به نظر او «در شرایط کنونی شاید هیچ گزینه‌ای برای اصلاح سیاست آمریکا-ایران وجود نداشته باشد. اما ترامپ ممکن است به طرز خطرناکی آن را خرابتر کند اگر پیش‌نویسی که پیش برده و خلأی که ایجاد کرده به یک کمپین تجاوزگرانه برای تغییر رژیم یا منازعه نظامی منجر شود».

ریچارد در انتها می‌نویسد در حالی که باید در مورد چگونگی «برخورد عاقلانه» با ایران (مقابله با ایران در جایی که باید و همکاری در جایی که ممکن است) صحبت کنیم، فعلاً دولت ترامپ کار را به جایی رسانده که تنها می‌توان ابراز امیدواری کرد منافع حیاتی آمریکا در این روند آسیب نبیند.

منبع

https://carnegieendowment.org/۲۰۱۸/۰۷/۲۵/trump-has-acted-foolishly-on-iran.-let-s-hope-he-avoids-war-pub-۷۶۹۴۰